Baśka Murmańska. Niezwykła niedźwiedzica Wojska Polskiego

Wiecie co? To pierwsza książka chyba nawet w moim życiu, która została napisana z niebywałą czułością. Poczułam się znowu jak dziecko, które ktoś wziął na kolana i przytulając rozpoczął wspaniałą opowieść o niedźwiedzicy, która z czasem stała się prawie żołnierzem:-) Nie wiem czemu, ale ja nie kojarzę tych wydarzeń. To z tej książki dowiedziałam się, że wieś Romanow nad Murmanem czwartego października 1916 roku dostała tą właśnie nazwę. To było ostatnie miasto założone w Imperium Rosyjskim. Później kolejny raz zmieniono ją na Murmańsk. Autor dosyć dokładnie określił co się wydarzyło w późniejszych czasach. Widać, że ludzie kierowali się rozwagą i zawsze brali pod uwagę korzyści całego kraju, a nie tylko samego siebie. Wybierali zawsze bezpieczne opcje.
W książce możemy zobaczyć naprawdę wiele zdjęć pokazujących paradę wojsk alianckich w Murmańsku, port cały pokryty śniegiem z 1918 roku, Sztab Samoistnego Oddziału Murmańskiego, sklep archangielski i kupno futer, Sobór Archanioła pw. Świętej Trójcy, wzniesiony w 1709 i zburzony w 1929 roku, a także prowizoryczną kolejkę wąskotorową z 1918 roku, która jako tramwaj działała do 1934 roku. Mamy tutaj nawet kilka zdjęć samej niedźwiedzicy imieniem Baśka. Takim ciekawym widowiskiem było zdjęcie Baśki z marszałkiem Piłsudzkim. Mamy nawet zdjęcie Eugeniusza Małaczewskiego, który ubarwił opowieść o niedźwiedzicy swoim poetyckim stylem. Grono osób nie potrafiło uwierzyć w to, że zwierzę dzikie dało się niemal uczłowieczyć. Niestety znaleźli się tacy, którzy wykorzystali jej łatwowierność. To smutny kawałek historii, który pokazuje, że największym wrogiem nie jest zwierzę, a jedynie sam człowiek. Treść oryginału opowieści mamy tutaj wyróżnioną innym drukiem. Żeby upamiętnić jej losy, wypchana Baśka została ułożona w Muzeum Wojska Polskiego, która miała pilnować sztandarów polskich formacji wschodnich. Jest tutaj jej zdjęcie z 1934 roku.
Jeśli mam być szczera, to jest to przejmująca opowieść, która nie miałaby takiej wagi, gdyby nie ogrom zdjęć z niedźwiedzicą od samego początku jak do nich dołączyła, po sam koniec i dalej, jako martwy okaz. Jestem pewna, że poruszy każdego:-)

Piękna, śnieżnobiała, przyzwyczajona do niskich temperatur bohaterka tej książki, to nietypowa niedźwiedzica polarna, która skradła serce polskich żołnierzy i wiernie służyła u ich boku w dalekim Murmańsku. Wykluczona z historii najpierw przez propagandę nazistowską, a potem komunistyczną, powraca w chwale, dzięki książce autorstwa Tomasza Specyała pt. „Baśka Murmańska. Niezwykła niedźwiedzica Wojska Polskiego”, która ukazała się w ofercie Wydawnictwa Replika.

Dzięki tej narracji nie tylko dowiemy się o losach Naszej Baśki, ale też poznamy burzliwą historię oddziału Murmańczyków i razem z bohaterami tej opowieści wyruszymy w długą podróż do odrodzonej Polski, z przystankiem w Szkocji i defiladą z prawdziwego zdarzenia. We wszystkich tych miejscach Naszym chłopcom towarzyszyła niedźwiedzica, która była na służbie, zanim jeszcze w szeregach Wojska Polskiego pojawił się słynny niedźwiedź syryjski Wojtek.

Choć to nie jedyna pozycja, która ukazała się w ostatnich latach na temat losów Baśki Murmańskiej, nie sposób oprzeć się tej lekturze, bo dzięki wspomnieniom jej towarzyszy, licznym fotografiom z czasów II RP i artykułom prasowym, zawierającym wzmianki o Baśce, mamy okazję na nowo poznać tę niesamowitą, choć tragiczną historię służby pierwszej i jedynej niedźwiedzicy w polskich oddziałach, walczących z bolszewikami.

Zauroczona sylwetką Baśki i narracją stworzoną przez Tomasza Specyała, polecam Waszej uwadze „Baśkę Murmańską” z nadzieją, że jej historia dotrze do szerokiego grona odbiorców i przypominać będzie o godnych pochwały postawach Naszych Murmańczyków.

Czy w środku wojny, pośród lodu i huku strzałów, może narodzić się coś tak czystego jak przyjaźń?

,,Baśka Murmańska. Niezwykła niedźwiedzica Wojska Polskiego" Tomasza Specyała to historia, która pokazuje, że nawet w najciemniejszych czasach potrafi rozbłysnąć odrobina światła. To opowieść o żołnierzach, którzy w obcej, skutej mrozem ziemi walczyli nie tylko o przetrwanie, ale i o pamięć - oraz o jednej wyjątkowej towarzyszce, która stała się symbolem ich odwagi i człowieczeństwa.

Baśka nie była zwykłym niedźwiedziem. Była częścią oddziału Murmańczyków - Polaków, którzy na dalekiej północy Rosji, po I wojnie światowej, podjęli walkę z bolszewikami, wierząc, że ich droga przez lód i śmierć prowadzi do wolnej Ojczyzny. Z początku miała być tylko maskotką, odrobiną ciepła w chłodzie wojennej rzeczywistości. Ale z czasem stała się kimś więcej. Żołnierze nauczyli ją salutować, maszerować, a nawet słuchać rozkazów. I choć brzmiałoby to jak legenda, Tomasz Specyał udowadnia, że to prawda - udokumentowana, wzruszająca i zasługująca na pamięć.

Czytając ,,Baśkę Murmańską", nie sposób nie poczuć podziwu dla autora, który z ogromną rzetelnością i szacunkiem odtwarza losy ludzi zapomnianych przez historię. To nie jest sucha opowieść o wojnie - to kronika emocji. Specyał oddaje głos tym, których dawno już nie ma: żołnierzom, którzy marzyli o powrocie do Polski, i jednej niedźwiedzicy, która stała się ich towarzyszką w walce i w nadziei.

To książka o lojalności, o więzi między człowiekiem a zwierzęciem, ale też o ogromnej potrzebie dobra w świecie, który wydaje się go pozbawiony. Baśka była dla Murmańczyków namiastką domu, czułością w czasie, gdy wszystko inne zostało zniszczone. Jej historia udowadnia, że nawet na froncie można znaleźć miejsce na współczucie.

Autor nie idealizuje wojny - pokazuje jej surowość, głód, chłód i lęk. Opisuje dramat żołnierzy uwięzionych między poczuciem obowiązku a tęsknotą za krajem, którego już nie pamiętają. Ale w tym wszystkim pozwala, by to właśnie Baśka stała się centrum opowieści - symbolem nadziei i przypomnieniem, że człowieczeństwo można ocalić, nawet jeśli cały świat się wali.

Zachwyciła mnie autentyczność tej książki. Czuć, że Specyał wykonał ogromną pracę, by przywrócić pamięć o Murmańczykach i ich niezwykłej towarzyszce. Archiwalne zdjęcia, fragmenty wspomnień, listy i zapiski sprawiają, że historia ożywa. Baśka przestaje być tylko anegdotą z marginesu dziejów - staje się bohaterką z krwi i kości, a raczej z futra i serca.

Nie sposób też przejść obojętnie obok finału tej historii. Tragiczny los niedźwiedzicy, której śmierć stała się symbolem końca pewnej epoki, chwyta za gardło. To nie jest słodka opowieść o zwierzątku w mundurze, ale poruszająca lekcja o tym, że nawet największe serce nie zawsze zostaje ocalone. A jednak - pamięć o Baśce trwa.

,,Baśka Murmańska" to książka, która przypomina, że historia to nie tylko bitwy i daty. To też emocje, lojalność, odwaga i małe gesty, które nadają sens walce o coś większego niż własne życie. To lektura, która wzrusza, ale też uczy - że warto pamiętać o tych, o których historia milczała zbyt długo.

Ocena: 9/10 - bo czytając ostatnie strony, miałam wrażenie, że Baśka wciąż stoi obok - dumna, wierna, patrząca z tej samej północy, z której przyszła. I myślę, że każdy, kto sięgnie po tę książkę, poczuje dokładnie to samo.

,,Baśka była wyjątkowa, żaden inny oddział w Archangielsku nie miał w swoich szeregach takiej gwiazdy polarnej, jak ona".

To niezwykła opowieść o polarnej niedźwiedzicy, która stała się towarzyszką polskich żołnierzy walczących z bolszewikami na dalekiej Północy. Dzieliła z nimi trudy frontowego życia, a po zakończeniu walk przybyła wraz z Murmańczykami do Polski, gdzie szybko zyskała ogromną sympatię i na trwałe zapisała się w dziejach polskiego oręża.

Muszę przyznać, że ten fragment historii był mi dotąd zupełnie nieznany, dlatego z tym większą ciekawością sięgnęłam po książkę. Początek stanowi solidną dawkę wiedzy historycznej, skupionej na losach oddziału Murmańczyków, czyli polskiej formacji wojskowej, która walczyła w rejonie Murmańska i Archangielska w latach 1918-1919 roku. Autor z dużą dbałością o szczegóły odtwarza realia tamtych dni, skupiając się nie tylko na suchych faktach, ale także na trudach i codziennych zmaganiach żołnierzy. Wprowadzenie okazuje się istotne dla zrozumienia tła historycznych wydarzeń, jednak na samą Baśkę musimy chwilę poczekać. Tekst uzupełniają fotografie, które ożywiają przedstawione wydarzenia i wzbogacają ich odbiór. Przytoczone są również fragmenty opowiadań Eugeniusza Małaczewskiego, który znał Baśkę osobiście, pisząc o niej w słowach pięknych i poetyckich. Choć oswojenie niedźwiedzicy polarnej może wydawać się trudne do wyobrażenia, historia Baśki pokazuje, że jest to jak najbardziej możliwe. Ta wyjątkowa więź, sprawiła, że w 1919 roku przybyła do Polski i i ,,oklaskiwana przez tłumy, dumnie defilowała w Warszawie przed samym Naczelnikiem Państwa, Józefem Piłsudskim." To kawałek historii, o którym powinno być głośniej i który warto uchronić od zapomnienia.

Jako ciekawostkę dodam, że dla upamiętnienia tej niezwykłej niedźwiedzicy na Terenie Twierdzy Modlin powstał szlak dla dzieci na terenie, którego rozstawiono sześć małych niedźwiedzi.