Krokodyl Johnny'ego Casha

Chciałabym zaproponować kolejną książkę na długie letnie dni. Powieść pełną niespodziewanych zwrotów akcji, ciekawych bohaterów, którzy potrafią zafascynować swoimi historiami… opowieściami, które w pewnym momencie się łączą, stykają poprzez nieoczekiwane spotkanie lub  zdarzenie. Opowiem o wrażeniach po lekturze thrillera „Krokodyl Johnny’ego Casha”, który napisał Grzegorz Słoka. Ukazał się w tym roku nakładem Wydawnictwa Novae Res.

Przypadła mi do gustu urozmaicona narracja w powieści Grzegorza Słoki. Fabułę czytelnik poznaje z kilku różnych perspektyw bohaterów. Każdy z nich opowiada o swojej teraźniejszości i przeszłości na swój indywidualny sposób, czemu innemu poświęcając swoją uwagę. Są momenty, w których te historie się spotykają, stykają, o czym z początku nawet same postacie nie są świadome.

Odniosłam wrażenie, że poznaję ludzi, którzy mają potrzebę opowiedzenia właśnie tych opowieści. Z pewnością każdy w pewnym momencie odczuwa taką potrzebę. To sprawia, że fabuła płynie naturalnie, realistycznie. Może i są elementy układanki, która jest w pewnym momencie składana w całość, ale – w moim odczuciu – nie to znajduje się na pierwszym planie. Te elementy są ukryte na pierwszy rzut oka w gąszczu gawęd słuchanych, spisywanych, opowiadanych podczas rozmów. Gawęd, w które wplatane są zainteresowania i gusta bohaterów, co sprawia, że stają się bardziej wyraziści, różni od siebie. Nie są sprowadzeni też do jednego schematu postępowania. A dzięki temu, że to oni prowadzą narrację, to możemy odnieść wrażenie, iż zdradzają o sobie tyle, ile sami chcą w danym momencie powiedzieć, co sprzyja budowie napięcia.  

Grzegorz Słoka urodził się w Skarżysku-Kamiennej w 1967 roku. Mieszka w Warszawie, w Międzylesiu. Ukończył anglistykę na Uniwersytecie Łódzkim. Przez ponad 30 lat pracował w sektorze finansowym jako audytor, członek zarządów czterech tworzonych od zera banków. Przez kilka lat zajmował się importem win z południowo-zachodniej Francji. Ceni i czyta literaturę angielskojęzyczną, co niewątpliwie widać w jego powieści. W historiach, w fabule pojawiają się wątki związane z literaturą, ale nie tylko, także z filmem, czy sztuką. Zainteresowania bohaterów czynią lekturę ciekawszą, co sprawia, że trudniej nam się rozstać z czytaniem książki „Krokodyl Johnny’ego Casha”.

O czym właściwie jest książka, po którą sięgnęłam tak chętnie po przeczytaniu opisu wydawcy? Zajrzyjmy do niego: „Być może ma na imię Nikita, być może przyjechała do Londynu za pracą, być może jest agentką tajnych służb. Na pewno pochodzi z Polski, na pewno dostała zadanie odnalezienia Grega – człowieka, który ukrywa się przed światem i przeszłością. Jedyną osobą, która może jej pomóc, jest Jonathan, nauczyciel literatury z Eton College, który nieświadomie zostaje wplątany w skomplikowaną sieć intryg. Greg, obecnie woźny w Eton College, wiedzie życie pełne tajemnic. Jonathan spisuje jego opowieści, nie zdając sobie sprawy, jaką mają wagę, a Nikita – pierwsza czytelniczka tych zapisków – szuka w nich tropów, które mogłyby doprowadzić ją do prawdy. Kim jest i przed kim ukrywa się Greg Square? Ile tak naprawdę wiemy o ludziach, których spotykamy na swojej drodze? Do czego przydaje się białoruski kierowca? I wreszcie, co wspólnego z krokodylami miał Johnny Cash?”

Pomimo narracji z perspektywy różnych bohaterów, w książce nie ma chaosu. Autor zadbał o oznaczenie poszczególnych fragmentów/rozdziałów na przykład pierwszymi literami imion, choć wszystkie tajemnice nie są odsłaniane przed czytelnikiem, a pytań pojawia się wiele. Bohaterowie są ciekawi, nieszablonowi i z pewnością nieidealni. Posiadają swoje zamiary, do których dążą, nie są ani do szpiku kości dobrzy, ani źli. Z pewnością każdego z nich życie doświadczało w inny sposób, czego dowiadujemy się powoli. Ponadto światy, z których cała trójka się wywodzi, różnią się od siebie. Znajdziemy tutaj Anglię, Polskę, także tą za czasów PRL-u. Tym, co może zachęcić do przeczytania tej książki, jest z pewnością tytuł, w którym pojawia się Johnny Cash. Jednak nie zamierzam Wam zdradzać, co wspólnego miał z krokodylami. Zachęcam do przeczytania książki i sprawdzenia.

Książkę czyta się lekko i szybko, pomimo nie zawsze łatwych tematów podejmowanych poprzez elementy fabuły i retrospekcje. Wiele między innymi thrillerów lub kryminałów jest często napisanych w taki sposób, aby podsunąć czytelnikowi te najważniejsze elementy, by mógł z łatwością składać je w całość, połączyć fakty. Tutaj jednak nie mamy bohaterów dużo wiedzących, ani narratora wszechwiedzącego. Dopiero po czasie może się okazać, że z pozoru niewinnie wyglądający fragment opowieści lub poznany człowiek jest właśnie tym, na co powinniśmy zwrócić uwagę.

Czy kończąc lekturę książki, możemy być pewni, że znaleźliśmy odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania? Może tak, a może nie. Poznaliśmy prawdę? Jonathan opowiada o Gregu, o rozmowach z nim, ale ta opowieść może być zabrudzona jego spojrzeniem na świat, jego odbiorem, a nawet interpretacją. Dowiadujemy się o nim tego, na co on zwrócił uwagę. Czy Greg się z tym zgodzi? Co on myśli na temat prezentacji historii?

 Te zapiski czyta również Nikita, którą też będziecie mieli okazję trochę poznać. Ja również opowiedziałam o książce „Krokodyl Johnny’ego Casha” zgodnie z tym, jak odebrałam tę powieść. Zapewniam też, że nie bez powodu podtytuł thrillera Grzegorza Słoki brzmi „Wprawki w komplikowaniu narracji”.