Neuengamme: Z dziejów obozu

Bogdan Suchowiak w swojej obszernej, liczącej ponad 300 stron publikacji, podejmuje niezwykle trudny i bolesny temat historii obozu koncentracyjnego w Neuengamme oraz jego podobozów. Autor prowadzi czytelnika przez kolejne lata funkcjonowania obozu, od jego założenia, przez dramatyczne zimy, epidemie i bezlitosne zjawisko ,,Vernichtung durch Arbeit" (unicestwienia poprzez pracę), aż po tragiczne wydarzenia związane z ewakuacją więźniów i zatopieniem statków, na których znajdowali się uwięzieni.

Książka ukazuje nie tylko mechanizm obozowej machiny zagłady, ale też codzienność więźniów, jak zimno, głód, choroby, nieludzką pracę, a jednocześnie przejawy oporu i walki o godność. Szczególnie mocno wybrzmiewają fragmenty dotyczące końca wojny: dramatyczna ewakuacja, zatopienie statków ,,Thielbeck" i ,,Cap Arcona", a także rola alianckiego lotnictwa. Autor analizuje przyczyny tej katastrofy, pokazując złożoność ostatnich dni wojny i dramatyczny splot przypadku, chaosu i okrucieństwa.

Wartością książki jest jej źródłowość, Suchowiak sięga do dokumentów, relacji i materiałów procesowych, co nadaje opowieści nie tylko emocjonalny, ale i rzetelny wymiar. Ostatni rozdział, poświęcony procesowi w Curio-Haus, zamyka tę historię próbą rozliczenia sprawców, choć jednocześnie zostawia czytelnika z poczuciem niedosytu sprawiedliwości.

Lektura jest wymagająca, momentami bardzo trudna, ale niezwykle cenna dla każdego, kto chce zrozumieć mechanizmy działania systemu nazistowskiego oraz losy tysięcy więźniów Neuengamme. To książka, która nie tylko dokumentuje, ale i ostrzega - pokazując, dokąd prowadzi dehumanizacja i pogarda dla ludzkiego życia.