Pierwsza bitwa Gromiego

,,Pierwsza bitwa Gromiego" Tomasza Szmida to debiutancka powieść historyczna, która przenosi czytelnika w realia siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów - kraju potężnego, lecz nękanego nieustannymi wojnami, politycznymi intrygami i wewnętrznymi napięciami. To opowieść o młodym chłopcu, Gromisławie z Białej Wsi, zwanym Gromim, który marzy o dołączeniu do elitarnej formacji husarskiej, symbolu polskiej chwały wojennej i rycerskiego etosu. Już od pierwszych stron autor z dużą wrażliwością kreśli sylwetkę bohatera, który - choć początkowo wydaje się być jedynie naiwnym chłopcem z prowincji - bardzo szybko zaczyna przechodzić przemianę wewnętrzną, zmuszony do konfrontacji z brutalną rzeczywistością wojny, zdrady i utraty. Gromi to postać pełna sprzeczności - z jednej strony silny i dumny, z drugiej targany wątpliwościami i lękiem. To właśnie jego rozwój psychologiczny stanowi jedną z największych zalet powieści. Autor nie czyni z niego herosa bez skazy - przeciwnie, ukazuje go jako człowieka z krwi i kości, który dojrzewa poprzez porażki, straty i wewnętrzne zmagania. Szmid unika przy tym prostych klisz i uproszczeń, pozwalając czytelnikowi samodzielnie interpretować decyzje i motywacje bohatera. Proces dorastania Gromiego to nie tylko zdobywanie umiejętności wojskowych, ale przede wszystkim walka o zachowanie człowieczeństwa w świecie, gdzie wojna niszczy nie tylko miasta i wsie, ale także dusze ludzi. Tłem wydarzeń są burzliwe czasy XVII wieku - epoka, w której Polska była areną nieustannych konfliktów: z Kozakami, Szwedami, Osmanami czy Moskwą. Tomasz Szmid znakomicie odtwarza realia tej epoki. Czytelnik niemal czuje kurz stepów, zapach prochu po bitwie i chłód porannej rosy na pancerzu husarskim. Opisy bitew i codzienności obozowej są realistyczne i pełne detali, ale nigdy nie stają się nużące - autor umiejętnie przeplata opisy ze zwrotami akcji, sprawiając, że fabuła toczy się płynnie i bez przestojów. Widać, że Szmid dogłębnie przygotował się do napisania tej książki - w tle pobrzmiewają echa autentycznych wydarzeń historycznych, takich jak obrona Kamieńca Podolskiego czy bitwa pod Chocimiem, choć autor pozwala sobie na literacką swobodę i pewne odstępstwa od faktów, aby nadać historii dramaturgicznego napięcia. Warto podkreślić, że ,,Pierwsza bitwa Gromiego" nie jest tylko opowieścią o wojnie - to także historia o wartościach, które dziś bywają zapomniane lub zdewaluowane. Gromi kieruje się honorem, lojalnością wobec towarzyszy, szacunkiem do przeszłości i oddaniem ojczyźnie, choć często musi kwestionować sens tych zasad w obliczu wszechobecnej brutalności i zdrady. To powieść o tym, jak trudno pozostać wiernym sobie i swoim przekonaniom, gdy świat wokół rozpada się na kawałki. Autor zadaje pytania o to, co znaczy być bohaterem, czy warto być wiernym idei, gdy cena za to może być śmierć, oraz jak kształtuje się charakter młodego człowieka w ogniu wojny. Szmid posługuje się językiem plastycznym, ale jednocześnie przystępnym. Z łatwością maluje słowem zarówno sceny dynamicznych potyczek, jak i kameralne momenty refleksji czy rozmowy przy ognisku. W dialogach pojawiają się archaizmy, które dodają autentyzmu i budują klimat epoki, ale nie przeszkadzają w lekturze. Styl autora jest dojrzały i wyważony - nie epatuje patosem, choć nie stroni od wzniosłości, gdy wymaga tego opowieść. W jego prozie czuć fascynację dawną Rzeczpospolitą, ale też świadomość jej słabości - jest to obraz pełen szacunku, ale nie bezkrytyczny. ,,Pierwsza bitwa Gromiego" to książka, która zadowoli zarówno miłośników powieści historycznych, jak i tych, którzy szukają w literaturze czegoś więcej niż tylko przygody - głębszego przesłania, autentycznych emocji i dobrze skonstruowanej psychologii postaci. To nie tylko historia jednego chłopca, lecz także metafora losów całego pokolenia, które musiało szybko dorosnąć w cieniu wojny i przemocy. Książka Tomasza Szmida to obiecujący początek cyklu, który - jeśli utrzyma ten poziom - może na stałe wpisać się w kanon współczesnej polskiej literatury historycznej. Z niecierpliwością można oczekiwać kolejnych tomów i dalszych losów Gromiego, który po swojej pierwszej bitwie - tej dosłownej i tej wewnętrznej - staje się bohaterem nie tylko pola walki, ale przede wszystkim własnego życia.
Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)