Biblioteki znowu zdalnie? Oto nowe wytyczne Biblioteki Narodowej

W środę, 4 listopada, Biblioteka Narodowa wydała nowy komunikat dotyczący prac bibliotek publicznych w Polsce. Nowe wytyczne związane są z rosnącą liczbą zachorowań, a także rozporządzeniem Rady Ministrów. Niedługo później Prezes Rady Ministrów ogłosił, że w związku z rosnącą liczbą przypadków zachorowań na koronawirusa wprowadzone zostaną dalsze obostrzenia jeśli chodzi o życie społeczne w naszym kraju. Czy oznacza to zamknięcie bibliotek? 

Aktualizacja: Biblioteka Narodowa zaleca całkowite zamknięcie bibliotek w okresie 7-29 listopada 2020!

W zeszłotygodniowej konferencji prasowe premier Mateusz Morawiecki poinformował o tym, że w związku z rosnącą liczbą zachorowań, większość pracowników administracyjnych będzie przechodziła na pracę zdalną – podobnie jak miało to miejsce w czasie wiosennego lockdownu. Część osób zastanawiała się, czy – podobnie jak urzędnicy czy nauczyciele – także bibliotekarze przeniosą się do domów, gdzie świadczyć będą pracę zdalną. 

Czytaj także: Instytut Książki wycofuje się z akcji Czytaj PL? Chodzi o Strajk Kobiet 

W środę, 4 listopada, po konsultacji z prawnikami, Biblioteka Narodowa wydała komunikat dotyczący dalszej pracy bibliotek w czasie pandemii. Jak dowiadujemy się z wytycznych, biblioteki w tym momencie nie będą w całości przechodzić na pracę zdalną – a zatem nie zostają zamknięte dla czytelników. 

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nie zakazuje prowadzenia działalności bibliotecznej oraz nie wprowadza obligatoryjnego przeniesienia wszystkich pracowników bibliotek do pracy zdalnej.

Ponieważ biblioteki publiczne wykonują zadania o charakterze publicznym i w tym zakresie dotyczy je rozporządzenie z 2 listopada, należy przenieść do pracy zdalnej tych pracowników, którzy nie wykonują „zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom”. Pracownicy, którzy wykonują „zadania niezbędne do zapewnienia pomocy obywatelom”, niemożliwe do wykonywania w ramach pracy zdalnej, czyli zajmujący się bezpośrednią obsługą użytkowników (czytelników) biblioteki mogą pracować w bibliotece (stacjonarnie). Jeśli nie ma przeciwskazań epidemicznych dotyczących konkretnych bibliotek (np. zakażeni pracownicy, małe pomieszczenia nie pozwalające na zachowanie dystansu oraz wietrzenie) można prowadzić wypożyczanie na zewnątrz oraz udostępnianie w czytelniach. Drugą grupę pracowników, którzy mogą pracować stacjonarnie stanowią osoby konieczne do wykonywania „zadań niezbędnych ze względu na potrzeby jednostki”, np. pracownicy obsługi i ochrony.

Biblioteka Narodowa zachęca do takiej organizacji pracy, aby jak najwięcej pracowników mogło pracować zdalnie. Przypominamy o przestrzeganiu zasad reżimu sanitarnego. Przypominamy również, że Biblioteka Narodowa nie rekomenduje organizacji wydarzeń, spotkań i konferencji innych niż on-line.

Jak donosi Biblioteka Narodowa, chociaż biblioteki publiczne wykonują zadania o charakterze publicznym i w tym zakresie dotyczy je rozporządzenie z 2 listopada, to na pracę zdalną mają zostać przeniesieni jedynie ci pracownicy, którzy nie wykonują „zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom”. A zadaniem niezbędnym – w opinii BN – pozostaje wypożyczanie i obsługa bieżąca książnic przez bibliotekarzy czy ochrona i konserwacja budynków.

Czytaj także: Szpitale polowe zamiast targów książki

Z kolei na pracę zdalną przeniesieni będą mogli zostać np. pracownicy działów promocji bibliotek, księgowi czy kadrowi i inni pracownicy biurowi, których obecność w budynku biblioteki nie jest niezbędna. Jednocześnie Biblioteka Narodowa zachęca, by jak najwięcej pracowników mogło przejść na pracę zdalną. 

Część bibliotek przeszła na pracę zdalną wcześniej - niektóre książnice zmuszone były zamykać kolejne filie z powodu coraz większych problemów kadrowych (pracownicy kierowani byli na kwarantanny). Przypomnijmy, że wiosną początkowo biblioteki pozostawały zamknięte. Następnie otwarto je, jednak z wyłączeniem tzw. „wolnego dostępu” – czytelnicy nie mogli sami wybierać książek z regałów, wszystkie książki podawał bibliotekarz. W okresie letnim większość bibliotek ponownie udostępniła czytelnikom dostęp do półek. 

Nowe zalecenia Biblioteki Narodowej: biblioteki zamknięte od 7 do 29 listopada 2020

Opisane wyżej zalecenia zostały podane rano, a po godzinie 14:00 Prezes Rady Ministrów poinformował, że od soboty, 7 listopada, wprowadzone zostaną kolejne obostrzenia ograniczające interakcje społeczne. W ministerialnym komunikacie czytamy: 

Czasowe zamknięcie od 7 do 29 listopada 2020 r. instytucji kultury, filharmonii, oper, operetek, teatrów, muzeów, kin, domów kultury, bibliotek, galerii sztuki oznacza, że nie będą mogły być w nich organizowane wydarzenia z udziałem publiczności. Nie wyklucza to natomiast prowadzenia – przy uwzględnieniu zasad reżimu sanitarnego, przede wszystkim dystansu społecznego oraz zasłaniania nosa i ust, a także izolacji osób, u których wystąpiło podejrzenie zakażenia - działalności związanej z prowadzeniem prób i przygotowaniem do organizacji wydarzeń artystycznych, pracy zdalnej i udostępniania zbiorów bądź spektakli online.  

Początkowo składnia powyższego zdania budziła wiele wątpliwości. Nie wiadomo, czy w końcowej części komunikatu wspomina się o udostępnianiu zbiorów czytelnikom – oznaczałoby to możliwość wypożyczania książek z bibliotek – czy udostępnianie zbiorów online – wówczas biblioteki udostępniałyby tylko dokumenty za pośrednictwem sieci internet. Biblioteka Narodowa pracuje nad przygotowaniem nowych zaleceń dla bibliotek – komunikat w tej sprawie może pojawić się w czwartek, 5 listopada, lub w piątek, 6 listopada. Tymczasem jednak sama Biblioteka Narodowa poinformowała, że w dniach 7 do 29 listopada 2020 będzie zamknięta: 

W związku z zapowiedzią zamknięcia dla użytkowników instytucji kultury, wynikającą z dużego przyrostu zakażeń koronawirusem, Biblioteka Narodowa zostanie zamknięta dla czytelników od 7 (sobota) do 29 listopada (niedziela) 2020 roku. W tym okresie nie będą działały również czytelnie BN. Zamówienia składane przez elektroniczny katalog BN będą realizowane tylko do 6 listopada 2020 roku. O ewentualnym przedłużeniu okresu zamknięcia poinformujemy w osobnym komunikacie.

Wskazywało to, że w zaleceniach dla pozostałych bibliotek również znajdzie się nakaz zamknięcia placówki dla czytelników i że w żadnej bibliotece w Polsce do 29 listopada 2020 książek nie wypożyczymy. Tak właśnie się stało. Zgodnie z najnowszym komunikatem, Biblioteka Narodowa zaleca całkowite zamknięcie bibliotek w okresie 7-29 listopada 2020! Więcej na ten temat przeczytacie w naszym artykule.