Fałszerze pieprzu Historia rodzinna
Monika Sznajderman

„Fałszerze pieprzu” to na mojej prywatnej liście – obok „My z Jedwabnego” – jedna z najważniejszych książek ostatnich lat. Współzałożycielka Wydawnictwa Czarne, Monika Sznajderman spisała swoją historię rodzinną.

Z barku innych określeń, możemy nazwać pierwszą połowę XX wieku …ciekawą. Do tego stopnia, że w każdej rodzinie znajdzie się ktoś, kto w wyniku dwóch wojen zaginął, został wywieziony czy musiał się ukrywać. A to i tak jedne ze szczęśliwych scenariuszy. Podobnie burzliwa jest historia rodzinna Moniki Sznajderman. Tym, co czyni ją szczególnie interesującą i wyróżnia na tle innych sag, jest połączenie dwóch skrajnie różnych tradycji. Po mieczu rodzina Sznajderman to, częściowo zasymilowani, warszawscy Żydzi, zaś po kądzieli polscy ziemianie. Choć żyli w tym samym czasie, a czasami nawet w tych samych miastach, ich biografie skrajnie się od siebie różnią.

Książka rozpoczyna się od wspomnień o rodzinie ojca, Marka Sznajdermana. Z oczywistych względów, jako opis Zagłady, jest to część trudna. Ale jest to także część szczególnie ciekawa literacko. Sznajderman dokonała niemal niemożliwego. Wyłącznie na podstawie nielicznych, zachowanych fotografii i rozmów z ojcem utrwaliła olbrzymi fragment rodzinnej historii. Udało jej się wypełnić pustkę. Z pietyzmem i niezwykłą wrażliwością na szczegół odtwarza i zatrzymuje to, co nieuchwytne. Odbudowuje zniszczony świat na fundamencie z detali. Choćby takich, jak ślad opalenizny zostawiony przez pasek od sandałek na stopach ojca. Zdjęcie zostało zrobione ostatniego lata przed wojną. Sznajderman dokonuje własnego „opisania świata”. Przedwojennego świata, który został starty z powierzchni ziemi i bliskich, których nigdy nie dane jej było poznać. Jak wyglądali? Jacy byli? Czy i czego się bali?

Rodzina psiarki została”obwiniona o istnienie”, podobnie jak miliony innych Żydów. Większość z nich zostanie na zawsze anonimowa. Sznajderman podejmuje wysiłek ocalenia ich historii choćby w małej części, zdając sobie sprawę, że„jest ostatnim człowiekiem, który się nimi interesuje i potrafi o nich cokolwiek powiedzieć”.

Losy narodu bardzo rzadko mogą podlegać jednoznacznym ocenom. Podobnie pamięć – nie powinna być ujednolicana. Dlatego poza niewątpliwą literacką wartością, w „Fałszerzach pieprzu” cenny jest brak podziałów i ocen. Nie brak w niej za to ważnych pytań. Sznajderman jest ogniwem łączącym dwa skrajnie różne światy, różne tożsamości i kultury. Ludzi, którzy „żyli razem 800 lat, ale się nie zżyli”.

Informacje dodatkowe o Fałszerze pieprzu Historia rodzinna:

Wydawnictwo: Czarne
Data wydania: 2016-11-23
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN: 978-83-8049-406-0
Liczba stron: 288
Dodał/a opinię: Bibliotekara