Monachium
Robert Harris

Czy można napisać świetną fabularyzowaną powieść historyczną o dwudniowym spotkaniu szefów rządów? Można. Udowodnił to Robert Harris, który w swojej książce zatytułowanej "Monachium" przybliża czytelnikowi układ monachijski z 1938 roku. To właśnie spotkanie Chamberlaina, Daladiera, Hitlera i Mussoliniego stało się kanwą fabuły. Ale od początku…

Wrzesień 1938 roku. W Europie panuje napięta atmosfera. Lada dzień może wybuchnąć wojna. Szefowie rządów najsilniejszych europejskich państw wymieniają się do chwila depeszami. Później zamiast depeszy pojawia się ultimatum. To już nie przelewki. Jeszcze dwadzieścia cztery godziny i Niemcy ogłaszają mobilizację. A jak Niemcy ogłoszą mobilizację to nowa wojna gwarantowana.

Brytyjski premier wziął na swoje barki odpowiedzialność za wszystkich Europejczyków, których za wszelką cenę chciał uchronić przed groźbą kolejnej wojny. No właśnie! Czy na pewno taka taktyka była słuszną? Przecież doskonale powinien być świadomy tego, że jak odpuści w sprawie Czechosłowacji, Hitler będzie miał zakusy na więcej i więcej. Lebensraum był ciągle zbyt wąski. Przecież hitlerowskie Niemcy permanentnie krzyczały, że przestrzeni życiowej im mało! A Paul Hartmann miał nawet na to dowód!

I tu pojawia się pierwszy fikcyjny bohater. To młody Niemiec niegdyś sympatyzujący z hasłami wygłaszanymi przez Hitlera. Do czasu! Paul Hartman to obecnie niemiecki dyplomata, a zarazem aktywny działacz hitlerowskiej opozycji. Doskonale zdaje sobie sprawę, że Niemcy zmierzają w złą stronę. Obserwuje, jak Hitler z każdym kolejnym wystąpieniem, z każdym kolejnym przemówieniem pełnym pasji przyciąga do siebie coraz więcej zwolenników. Doskonale zdaje sobie sprawę, że krytyka Hitlera jest niewskazana. Każde wypaczenie jest tępione. Gestapo czuwa nad prawomyślnością obywateli… Ale najstraszniejsze jest to, że Hitler ma w sobie wielką siłą. Potrafi zawładnąć duszami i umysłami innych. Do tego jest świetnym aktorem. Zawsze wie, jaką maskę w danej sytuacji założyć, jaką pozę przyjąć… Gdyby Hartmannowi udało się porozmawiać w cztery oczy w premierem Wielkiej Brytanii… Czy Hugh Legat domyśli się, że Paul próbuje nawiązać z nim kontakt? Gdyby Chambarlain wiedział, że już od kilku lat funkcjonuje obóz koncentracyjny Dachau… A to tylko przedsmak.

I tu pojawia się drugi fikcyjny bohater. To młody Anglik pracujący w Foreign Officce. W administracji piastuje stanowisko nie byle jakie, bo jest prywatnym sekretarzem premiera. Zachowawczy, nie wychylający się poza ogólnie przyjęte ramy, stonowany, znający swoje miejsce w szeregu. Do czasu! Gdy nadszedł odpowiedni moment podjął ryzyko. Czy było warto? Gdy wrócił do domu, nie miał złudzeń, że tak naprawdę z Monachium wrócili z niczym.

"Monachium" to pozornie przewidywalna powieść. Oczywiście wiadomo, czego dotyczy układ monachijski z września 1938 roku i jakie decyzje zapadną. Harris jednak fantastycznie przelał na papier atmosferę tamtych dni. Fenomenalnie wykreował zarówno historycznych, jak i fikcyjnych bohaterów. Przeniósł nas choć na chwilę do tamtego świata. Pozwolił nam być świadkami zakulisowych rozmów czołowych europejskich polityków. Wodził nas za nos, gdy Gestapo dreptało po piętach podejrzanym i niepewnym elementom. Pokazał, jaką siłą dysponował Hitler. I nie ma tu na myśli siły fizycznej. To człowiek bez skrupułów i tak pewny swego. To człowiek tak głęboko wierzący w swoje słowa, że potrafił przekonać do swoich racji rzesze innych. To człowiek mający w sobie coś takiego, że traci się przy nim całą swą pewność. Paul Hartmann miał okazję się o tym przekonać.

Informacje dodatkowe o Monachium:

Wydawnictwo: Albatros
Data wydania: 2018-04-04
Kategoria: Kryminał, sensacja, thriller
ISBN: 978-83-8125-177-8
Liczba stron: 400
Tytuł oryginału: Munich
Tłumaczenie: Andrzej Szulc
Dodał/a opinię: Monika Kurowska