Sapiens. Od zwierząt do bogów
Yuval Noah Harari

Pamiętacie lekcje biologii i historii z czasów szkolnych? Ja tak – zwykle wiało nudą, i to taką, że flaki się wywracały na drugą stronę. A książka „Sapiens. Od zwierząt do bogów” udowadnia, że lekcje o dziejach człowieka mogą być pasjonującą podróżą przez wieki, na dodatek połączoną z filozofią, historią obyczajów, rozważaniem nad normami i zasadami panującymi w społeczeństwach. Jak to się stało, że nagle my – dwunożne małpy – ze środka łańcucha pokarmowego awansowaliśmy na jego szczyt? Czy rewolucja agrarna naprawdę wyszła nam na dobre? Dlaczego w niemal każdej kulturze mężczyźni są stroną dominującą? Co się stało z innymi gatunkami człowieka? – to tylko część pytań, które pojawiają się w tej książce, a jeśli chcecie poznać na nie odpowiedzi – sięgnijcie po nią, bo naprawdę warto!

To wielkie tomisko pochłonęłam w ciągu tygodnia i czyta się je po prostu świetnie. Nie ma przynudzania, jest napisana żywym, barwnym językiem, z bardzo obrazowymi przykładami i odniesieniami. Gdyby tak uczono biologii czy historii w mojej szkole, byłyby to moje ulubione przedmioty!

Jest to historia człowieka i człowieczeństwa: od pradziejów do współczesności. Analizuje nasze przejście od zbieraczy-łowców do społeczeństwa kapitalistycznego i pokazuje, ile na tej drodze zmian, dokonaliśmy zniszczeń. Obraz Homo sapiens nie jest zbyt pochlebny, choć jego przedstawiciele uważają się za „koronę stworzenia” i uzurpują sobie prawo do władania ziemią i wszystkim, co na niej żyje. Tak, w książce mocno dochodzi do głosu aspekt ekologiczny: autor zwraca uwagę na to, że gdziekolwiek się pojawialiśmy, tam ginęły kolejne gatunki zwierząt, a czyniąc sobie ziemię poddaną – niszczyliśmy całe hektary lasów i pięknych terenów. Jednocześnie zauważa mnóstwo ciekawych i zaskakujących kwestii: jak choćby ta, że od kiedy zaczęliśmy hodowlę różnych gatunków roślin, tak naprawdę uzależniliśmy się od stanu naszych upraw i dodaliśmy sobie mnóstwo pracy – zbieracze-łowcy mieli znacznie więcej wolnego czasu, a przy tym susza czy grad nie czyniły ich bankrutami. Mieli wiele możliwości na znalezienie pożywienia i zapewnienie przetrwania sobie i swoim rodzinom. Wyniosłam z tej lektury dość gorzki obraz nas, ludzi: im wyżej wznosiliśmy się w naszym rozwoju, tym więcej mieliśmy potrzeb i tym bardziej stawaliśmy się niewolnikami naszych przyzwyczajeń, stanu posiadania, żądz i pragnień. Może byłoby nam lepiej, gdybyśmy pozostali na poziomie zbieraczy-łowców i żyli z dnia na dzień? Jedno jest pewne: na sto procent lepiej byłoby przyrodzie.

Znajdziecie w tej książce wspaniałą opowieść o ciekawości, zamiłowaniu do odkrywania tego, co nieznane, odwadze, ale też – okrucieństwie i bezwzględności. Czy to możliwe, że to właśnie nasz gatunek, nazywający siebie „myślącym”, przyczynił się do wyginięcia innych gatunków człowieka? Czy jesteśmy obarczeni piętnem morderców? Jak to się stało, że zaczęliśmy tworzyć imperia, królestwa, a potem wielkie koncerny, firmy, metropolie? Jak kultura kształtuje nasze postawy, jak umowne normy determinują nasze życie? To tylko kilka pytań, które pojawiają się w „Sapiens” – pytań ważnych, ciekawych i niezwykłych.

Tym, czego mi zabrakło, są ilustracje, mapy, wykresy – owszem, jest ich trochę, są też we wkładce na końcu, ale przy tej objętości tekstu – o wiele za mało! Szkoda, bo wtedy byłoby to dzieło pełne i bogatsze, a także znacznie łatwiejsze w odbiorze – choć bez obaw: język jest przystępny i nie ma w nim jakiegoś wielkiego naukowego żargonu. Myślę, że będzie zrozumiały dla każdego.

Komu ta książka może się spodobać? Osobom ciekawym świata, historii człowieka, zainteresowanym naukami biologicznymi, ale też historią, obyczajami, przemianami społecznymi.

Podsumowując: ta książka to pasjonująca i bardzo ciekawa lekcja o pochodzeniu gatunku, który wywarł największy wpływ na planetę Ziemię: o człowieku.

Informacje dodatkowe o Sapiens. Od zwierząt do bogów:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2018-11-14
Kategoria: Literatura faktu, reportaż
ISBN: 9788308068144
Liczba stron: 544
Tytuł oryginału: Sapiens: A Brief History of Humankind
Dodał/a opinię: Joanna Tekieli

Tagi: bóg