Straż! Straż!
Terry Pratchett

"-Kapralu Nobbs, dlaczego kopiecie leżących?
-Tak jest bezpieczniej."

"Straż! Straż!" to książka otwierająca cykl o straży Ankh-Morpork, przez wielu uważany za najlepszy podcykl Świata Dysku. Postacie takie jak Vimes, Marchewa czy Nobby Nobbs stawiają swoje pierwsze kroki w uniwersum. Gdy przeczyta się wszystkie książki o straży, można zauważył ogromne zmiany, jakie zaszły nie tylko w tej instytucji, ale także w samych bohaterach od czasu ich debiutu na kartach powieści.

W "Straż! Straż!" zaczynają oni jednak... w rynsztoku.

A raczej Vimes zaczyna. Uzależniony od alkoholu, zapomniany i niechciany strażnik, który już dawno stracił cel życia inny niż butelka. Jego miłość, Ankh-Morpork, przeżuła go i wypluła w najmniej ciekawej dzielnicy. Jego ludzie zaś egzystują w stanie kompletnego i wygodnego rozprężenia. Takie status quo zastaje nowy rekrut, jedyny, który zgłosił sie do straży z własnej nieprzymuszonej woli. Dobroduszny i prosty Marchewa sądzi, że prawo jest od przestrzegania, co kłóci się z obecną formą straży miejskiej. Inni strażnicy z Vimesem na czele nie mogą zrozumieć, jak ten naiwniak może mieć czelność aresztować przywódcę Gildii Złodziei za kradzieże. Przecież to absurd.

I pewnie Marchewa popłynąłby do domu samą Ankh, gdyby nie pewne tajemne stowarzyszenie, któremu wydaje się, że może opanować moc ognia.

Prawdę mówiąc, pomimo wyraźnej poprawy życia strażników w kolejnych częściach, "Straż! Straż!" pozostaje niekwestionowaną królową atmosfery, humoru i rozwoju postaci. To tutaj jest najwięcej życia, które oferuje swoim mieszkańcom Ankh-Morpork. Miasto brutalne, piękne, śmierdzące i otoczone dumną miłością każdego, kto kiedykolwiek mieszkał tu dłużej niż pół roku. Jak Vimes słusznie prawi pod wpływem butelki: to miasto jest jak kobieta. Fatalna.

"Rzeka Ankh jest prawdopodobnie jedyna rzeką na świecie, na której śledczy mogą wyrysować kredą obrys zwłok."

Humor w książce jest najwyższych lotów. Pełen prześmiewczych znaczeń, które żartobliwie i prawie że niewinnie muskają wady ludzkości, wady społeczeństw i te małe malutkie wady, które każdy z nas nosi w sobie, a które wyznaczają nasze charaktery. Śmiałam się szczerze z satyry na tajne stowarzyszenia, choć gdzieś z tyłu głowy nachodziły mnie złowrogie myśli o tym, jak łatwo Główny Negatywny takim stowarzyszeniem manipulował. W taki to właśnie sposób Pratchett przekazuje prawdę o nas samych. Przez satyrę i śmiech. Dysk to ogólnie wielki konglomerat kultur, wad, przywar, cnót, a wszystko spakowane w alegorie i żart.

Co prawda Terry nie jest dla każdego. Znam osoby, które po prostu Dysku nie znoszą i z chęcią rzuciłyby książką przez okno. Jednak w tym pozornym chaosie, w tym komicznym szaleństwie, jest metoda. Jeśli Pratchett raz do was przemówi, to na zawsze. A "Straż! Straż!" to doskonały tom, by zacząć swoją przygodę z Dyskiem - tak jak ja zrobiłam, dawno dawno temu, kiedy jeszcze Ankh-Morpork nie skradło mojego serca i nie połknęło go radośnie.

A na koniec - powieść zawiera sporo afirmacji samych książek i oczywiście czytania. Zostawiam was więc z budującym cytatem:

"Książki zaginają czasoprzestrzeń. Powodem, dla którego właściciele wspomnianych już ciasnych antykwariatów zawsze sprawiają wrażenie ludzi trochę nie z tego świata, jest to, że wielu z nich rzeczywiście stamtąd pochodzi. Zabłąkali się do nas, skręcając nie w tę stronę we własnym antykwariacie w świecie, gdzie na nogach przez cały czas wypada nosić bambosze, a sklep otwierać tylko wtedy, kiedy ma się ochotę."

Ach, i jeszcze jeden ważny fakt. W książce są smoki.

Informacje dodatkowe o Straż! Straż!:

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Data wydania: 2020-08-01
Kategoria: Fantasy/SF
ISBN: 83-7469-079-8
Liczba stron: 304
Tytuł oryginału: Guards! Guards!
Język oryginału: Angielski
Tłumaczenie: Piotr W. Cholewa
Dodał/a opinię: Mal