Recenzja książki: Córki Wawelu. Opowieść o jagiellońskich królewnach

Recenzuje: allison

Polska Jagiellonek

Książka Anny Brzezińskiej to napisana z rozmachem opowieść o królewnach z rodu Jagiellonów. Epicka narracja łączy się tu świetnie z fragmentami o charakterze popularnonaukowym, tworząc całość, którą czyta się jednym tchem.

Początkowo akcja skupia się na służącej, Reginie, która trafia pod dach zamożnego wdowca. Szybko okazuje się, że mistrz Bartłomiej ma zwyczaj korzystać z uroków swoich pracownic. Gdy Regina zachodzi z nim w ciążę, jest przerażona, ale i nie do końca świadoma, jaka przyszłość jej grozi. Rozpacz potęguje fakt, że córka okazuje się karliczką. Dzięki kolejnym zbiegom okoliczności malutka Dosia trafia na dwór króla Zygmunta Starego, stając się ulubienicą córek i pasierbic królowej Bony. Jej życie nie jest jednak usłane różami - zwłaszcza od chwili, w której dziewczynka uświadamia sobie, że dworskie życie opiera się na intrygach, plotkach i donosach. Co ciekawe, Dosia jest postacią historyczną. Nie wiemy o niej wiele, nie znamy szczegółów jej trafienia na dwór. Opowieść Anny Brzezińskiej jest próbą literackiego uzupełnienia tych braków.

To właśnie oczyma Dosi oglądamy królewski świat. Jej opowieść skupia się na kobiecych bohaterkach, wśród których najważniejsze okazują się jagiellońskie królewny. Śledzimy ich życie - od dzieciństwa po starość, lecz nie poznajemy losów poszczególnych kobiet w ujęciu chronologicznym. Dosia snuje tę opowieść jako leciwa kobieta, wspominając różne okresy swego burzliwego życia i perypetie królewien, których wysoki status społeczny nie szedł w parze z osobistym szczęściem. Przy okazji poznajemy codzienność dworskiego pałacu. Autorka opisuje ten świat szczegółowo, z wielką dbałością o drobiazgi i historyczną prawdę.

Powieściowa narracja przeplatana jest fragmentami o charakterze popularnonaukowym. Brzezińska przedstawia czytelnikom najbardziej interesujące informacje z zacięciem bliskim  błyskotliwemu reportażowi. Widać, że autorka doskonale zna tło historyczne i potrafi przekazać tę wiedzę w sposób lekki, a jednocześnie rzetelny.

Wśród drugoplanowych i epizodycznych bohaterów pojawiają się reprezentanci wszystkich środowisk społecznych i zawodów. Poznajemy kupców, czeladników i służących, bogatych oraz ubogich mieszczan, rozkrzyczane przekupki, nierządnice, żaków, profesorów, uczonych, astrologów, medyków i szarlatanów, duchownych, żebraków… W ten sposób Anna Brzezińska ukazuje niemal cały przekrój polskiego społeczeństwa.

Córki Wawelu to książka interesująca i w dużej mierze oryginalna Niełatwo połączyć fabułę z historycznym dyskursem, Anne Brzezińskiej jednak udało się to pomistrzowsku. Uwagę zwraca także barwny, plastyczny język narracji oraz zindywidualizowany sposób wypowiedzi bohaterów. Zobacz te strone jako dobry przyklad.

Jest w tej powieści miejsce na smutek i radość, sukcesy i klęski, marzenia i rezygnację, miłość, przyjaźń i zdradę, a także refleksje – zarówno dotyczące spraw przyziemnych, jak i dotykających kwestii historiozoficznych. To lektura dla każdego, nie tylko dla miłośników prozy historycznej. Polecam z czystym sumieniem.