Recenzja książki: Fleck. Ocalony przez naukę

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Specjalizujący się w mikrobiologii Ludwik Fleck jako jedyny na świecie wyprodukował skuteczną szczepionkę z moczu ludzi chorych na tyfus. Wiele też innych osiągnięć ma na swoim koncie, dlaczego więc – mimo to – odmówiono mu miejsca na uniwersyteckiej katedrze? Interesująca treść książki Fleck. Ocalony przez naukę przybliża sylwetkę polskiego lekarza, który musiał mierzyć się z wieloma wyzwaniami wyłącznie z powodu swego pochodzenia.

Prowadząc czytelnika do lwowskiej synagogi z zachowanymi do dziś pięknymi polichromiami, Anna Wacławik i Maria Ciesielska rozpoczynają historię Ludwika Flecka. Autorki doceniają sukcesy klanu żydowskich artystów malarzy Bracia Fleck, opisują dzieciństwo i dorastanie Ludwika, jego solidne wykształcenie, kończącą marzenia rosyjską okupację Lwowa, mobilizację Flecka najpierw do korpusu medycznego w wojsku austriackim, później do Szpitala Epidemiologicznego WP wraz z asystenturą w katedrze biologii i kontynuacją studiów medycznych zakończonych dyplomem doktora wszech nauk lekarskich: wszystko to stanowi etapy tworzące niezapomniany kompleks przeżyć, wartości, doznań oraz osobistych doświadczeń polskiego lekarza i naukowca, teoretyka oraz praktyka, poświęcającego lata badań zwieńczonej sukcesem walce z dziesiątkującym ludzkość tyfusem plamistym.

Cztery zasadnicze części publikacji Wydawnictwa Agora tworzą całościową biografię Ludwika Flecka, ratującego – mimo obecnego na każdym kroku ryzyka – życie innych. Przedstawiona jest w lekturze codzienność szara, choć wcale nie zwykła, bo znaczna jej część przypadła na czasy oblężenia Lwowa przez Sowietów i Niemców, czasy masowych mordów więźniów politycznych, lipcowego pogromu Żydów, trudnego życia w getcie i jeszcze trudniejszego w Auschwitz, a także odżydzania stanu lekarskiego, usuwania wpływów żydowskich z życia społecznego i gospodarczego oraz rezygnacji z żydowskich konkurentów w życiu publicznym. Przedstawione są w lekturze wzloty i upadki Flecka, jego marzenia, pasje, nadzieje oraz plany na przyszłość, a także powody konkretnych zachowań. Ukazany jest też Lwów, gdzie Fleck rozwijał swą badawczą ciekawość, pogłębiał wiedzę, poszerzał zakres oferowanych badań oraz diagnozował problemy polskiej medycyny i organizacji systemu opieki zdrowotnej. Treść bogatych w szczegóły rozdziałów oparta została o informacje z lwowskich archiwów, dane z dokumentów wojskowych, wpisy z pamiątkowych kronik, epizody z odnalezionych notatek, napisy z tablic pamiątkowych, artykuły prasowe, a także relacje więźniów oraz wspomnienia członków rodziny, przyjaciół i współpracowników Ludwika Flecka. Czarno-białe zdjęcia (źródła na końcu książki) ilustrują drobiazgową treść. Pomocą służą dolne przypisy wyjaśniające, bibliografia, indeks osób oraz spis skrótów.

Treść książki Fleck. Ocalony przez naukę jest skarbnicą wiedzy o życiu i naukowej działalności człowieka pochłoniętego myśleniem i badaniami. Napisana w sposób interesujący, wzbogaca wiedzę czytelnika o nieznane dotychczas szczegóły.

Tagi: biografie