Recenzja książki: Najgorsi cesarze starożytnego Rzymu

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Rządzić cesarstwem wcale nie jest łatwo. Tym bardziej, gdy chodzi o imperium tak okazałe, jakim było rozciągające się na trzy kontynenty Cesarstwo Rzymskie. Na treść książki Najgorsi cesarze starożytnego Rzymu składają się postaci piętnastu imperatorów wybranych spośród osiemdziesięciu czterech rządzących Imperium Rzymskim w latach 27 p.n.e. – 476 n.e.

Cztery zasadnicze części książki to skondensowane dzieje cesarstwa, które L.J. Trafford – korzystając z historycznych źródeł pisanych i znalezisk archeologicznych – analizuje pod kątem najgorzej rządzących władców, przyporządkowanych przez autorkę do czterech grup: rządzący po Auguście, w złotym wieku, w latach pozwalających każdemu – choć na krótko – zostać cesarzem oraz w okresie, gdy koniecznym się stało uporządkowanie bałaganu, do jakiego doprowadzili imperatorzy poprzednich wieków. Rozpoczynając od wyjaśnienia, kim był cesarz, autorka charakteryzuje przekształcony w cesarstwo ustrój republikański oraz omawia cechy cesarza dobrego i złego. Wędrówkę po pięciuset latach rzymskiej historii zaczyna od Kaliguli – bezdyskusyjnego symbolu najgorszego cesarza, którego panowanie cechowało przyprawiane zuchwalstwem i upokorzeniem celowe okrucieństwo oraz terror. Przypatrując się rządom Kaliguli i jego następców, Trafford nie tylko opisuje, jak każdy z nich postępował oraz czego się dopuszczał, ale przede wszystkim szuka motywów ich zachowań i działań. Przedstawia władców bezkompromisowych, podstępnych, okrutnych, sadystycznych, despotycznych, psychopatycznych, owładniętych paranoją na punkcie stanowiska, kompromitujących cesarstwo: pewnym jest, że wszyscy ci fatalni władcy pięciu stuleci – nie nadający się do rządzenia, ze skazami charakteru i nieprzygotowani – sięgając po nieograniczoną władzę, przyczynili się do trwania najgorszego panowania w rzymskich dziejach.

Interesująca publikacja Wydawnictwa Prószyński i S-ka to gruntowny przegląd wydarzeń sprzed wieków. Obfitująca w najdrobniejsze szczegóły treść jest pod każdym względem dopracowana. Opisani przez Trafford władcy osadzeni zostali w kontekście epoki i szczegółowo opisani z uwzględnieniem takich cech, jak: pochodzenie, koligacje rodzinne, relacje, wygląd, metody rządów, przekraczanie granic władzy, wydatki, dylematy, plany i ich realizacje, momenty przełomowe, pochlebstwa, niechlubne poczynania, praktykowane przyjemności, seksualne ekscesy, popadanie w konflikty, układy, tajemnicze przysługi, prowadzone wojny, śmierć. Każdy z opisywanych władców – o czym czytelnik szybko się przekona – nie bez powodu zasilił grono najgorszych cesarzy starożytnego Rzymu. Przygląda się autorka grupom rzymskiego społeczeństwa, prowadzi na pola bitew, omawia przysparzające Rzymowi utrapień fundamentalne problemy, a także kwestie polityczne i kulturowe, związane z obyczajami, wierzeniami oraz najdziwniejszymi praktykami. Brak w lekturze sukcesów i mądrych posunięć imperatorów, mnóstwo jest natomiast szczegółów dotyczących ich złych zachowań. Są fakty, ciekawostki, anegdoty, sensacje, fragmenty utworów literackich. Każda z części poprzedzona została wprowadzeniem, zaś charakterologiczne rozdziały opatrzono notką zawierającą imię cesarza, lata jego panowania oraz cechujący go kilkusłowny zwrot. Pochodzące z wielu źródeł czarno-białe ilustracje uzupełniają treść. Pomocą służą zamieszczone na końcu książki wnioski, przypisy (wyjaśniające i bibliograficzne), bibliografia, spis ilustracji oraz alfabetyczny indeks.

Oddana do rąk czytelnika publikacja, przedstawiając Najgorszych cesarzy starożytnego Rzymu, odkrywa kolejne karty historii.

Tagi: Historia