Recenzja książki: Schronienie

Recenzuje: an-ia1

Dziś recenzja niełatwej w odbiorze powieści Williama Faulknera "Schronienie" poruszającej temat brutalnego gwałtu na siedemnastoletniej studentce. Nowe wydanie w tłumaczeniu @michal.tabaczynski ukazało się niedawno w @znak_literanova.

#recenzja #współpracabarterowa

Schronienie kojarzy się z miejscem bezpiecznym, ciepłem, spokojem, azylem. Takiego miejsca zdecydowanie nie znalazła Temple Drake, studentka szukająca towarzystwa młodych mężczyzn, dziewczyna z tzw. dobrego domu, córka majętnego sędziego, rozpieszczona przez ojca i starszych braci.
Początkiem dramatu jest jej znajomość z Gowanem Stevensem, playboyem nadużywającym alkoholu. Przypadkowa przejażdżka samochodem prowadzi Temple i Gowana do spotkania z bimbrownikami, którzy w dawnej posiadłości plantatora pędzą whisky. Jest to okres prohibicji w Stanach Zjednoczonych, więc pędzenie nielegalnego alkoholu i handel nim jest surowo karany.
Mimo ostrzeżeń jedynej kobiety w tym towarzystwie pani Goodwinowej Temple nie korzysta z możliwości pieszej ucieczki i pozostaje w domu z mężczyznami o kryminalnej przeszłości. Wraz z upływającym czasem narasta u niej poczucie zagrożenia, obawa, strach, przerażenie, w końcu staje się zwierzyną łowną. Jej jedyny opiekun zostaje bezlitośnie zamordowany, a ona brutalnie zgwałcona.
O jej dramacie dowiadujemy się dużo później, gdyż Czytelnik musi odtworzyć przebieg wydarzeń z relacji i przemyśleń różnych bohaterów. Schronienie w świecie przemocy nie istnieje - Temple w chwili gwałtu ucieka w świat myśli, marzeń o byciu mężczyzną, bo to uchroniłoby ją przed przemocą i cierpieniem fizycznym.

Styl Faulknera wymaga koncentracji, charakterystyczne są długie zdania pisane w formie strumienia świadomości. Gwarowy język nadaje wiarygodności postaciom z półświatka. Wielkim atutem powieści są bohaterowie, wyraziści, osobliwi, charakterystyczni i niepowtarzalni - wspomnieć chociażby o burdelmamie Rebie Rivers, siostrze Benbowa Narcissie czy Ślepie.
Nie ma w tej historii ani jednego stuprocentowego pozytywnego bohatera - nawet adwokat Horace Benbow ma na sumieniu porzucenie żony, bo bo znudziło go kupowanie jej krewetek. Nawet ofiara nie jest niewinna, gdyż jej krzywoprzysięstwo prowadzi do śmierci niewinnego tej zbrodni człowieka.

W świecie Południa nie ma miejsca na chrześcijańskie miłosierdzie, sprawiedliwość, bezinteresowność. Ze względu na Ruby, ciężko pracującą żonę Goodwina, Benbow podejmuje się obrony jej męża aresztowanego pod zarzutem morderstwa. Społeczność podejrzewa, że chęć pomocy wynika raczej z fizycznego pożądania, nikt - nawet jego siostra - nie wierzy w jego dobre intencje.

Na tym upalnym, dusznym Południu to kolor skóry decyduje o życiu i śmierci, o sprawiedliwości. W więzieniu przebywa Afroamerykanin oskarżony o brutalne zabójstwo żony, momentalnie zostaje uznany za winnego i powieszony, bez prawa do obrony ani do ceremonii pogrzebowej. Goodwin jest z kolei oskarżony o zabójstwo czarnoskórego pomocnika, choć zostaje w areszcie, ma możliwość do wyjścia za kaucją i prawo do adwokata. Mimo że zostaje niesłusznie skazany (morderstwo jest pretekstem do ukarania bimbrownictwa), kolor jego skóry daje mu inne możliwości wobec prawa.

Chociaż powieść Faulknera powstała blisko sto lat temu, pozostaje wciąż aktualna. I to świadczy o sile klasyki.
Przemoc seksualna, nierówność wobec prawa, rasizm, a także ludzkie wady nie ulegają dezaktualizacji. Homo homini lupus est...

Serdecznie dziękuję za egzemplarz recenzencki @znak_literanova. 
 
 

Tagi: Proza literacka