Dlaczego to wszystko, czemu historia sztuki odmawia wielkości, jest określane jako ,,kobiece"? Czy feministyczna krytyka zdążyła już przeobrazić tę dyscyplinę nauki? Niniejsza edycja prawdziwie przełomowej książki Dawne mistrzynie, opatrzona nową przedmową Griseldy Pollock, rzuca wyzwanie historii sztuki bez kobiet.
Przeprowadzona przez Parker i Pollock krytyka seksistowskiej historii sztuki toruje drogę dla poszerzonego, inkluzywnego spojrzenia na twórczość artystyczną minionych wieków. Badaczki ukazują zmieniające się na przestrzeni latstosunki społeczne między płciami oraz sposoby, w jakie artystki dawały w swej twórczości wyraz uwarunkowaniom genderowym. Tym samym autorki podpowiadają, z jakiej perspektywy i dlaczego warto na nowo odczytywać sztukę przeszłości. Idą też o krok dalej, pokazując, jak ta wiedza pomaga nam rozumieć dzieła artystek współczesnych, które jako kobiety mogą przyczyniać się do zmiany postrzegania zarówno ich samych, jak i dokonań innych współczesnych twórców.
Griselda Pollock w marcu 2020 roku została wyróżniona Nagrodą Holberga za wybitne osiągnięcia badawcze oraz wpływ, jaki jej praca naukowa wywarła na myślenie o gender, ideologii, sztuce i kulturze wizualnej na przestrzeni ostatnich czterdziestu lat. Dawne mistrzynie, pierwsza znacząca publikacja naukowa Pollock, należy dziś do kanonu lektur z dziedziny feministycznej historii sztuki.
Rozsika Parker (1945-2010) była pisarką, krytyczką i historyczką sztuki oraz psychoterapeutką. W 1984 roku opublikowała The Subversive Stitch: Embroidery and the Making of the Feminine, ważne dzieło na temat związków łączących historię haftu, ideologie płciowe i opór kobiet, wyrażający się w ich kreatywności.
Autorki w książce Dawne mistrzynie zastanawiają się nad mechanizmami wymazywania kobiecej twórczości. W toku swoich badań wypracowują tezę, że owo wyparcie nie jest rezultatem oddziaływania incydentalnych i niepowiązanych ze sobą czynników, lecz stoi za nim strukturalny seksizm. To cenna, pionierska praca, która pozwala spojrzeć na dyscyplinę, jaką jest historia sztuki, w nowy sposób, dając przy tym nie tylko argumenty, ale też uniwersalne narzędzia, dzięki którym podobną pracę można wykonać w odniesieniu do krajowej opowieści o artystycznym dziedzictwie. - z recenzji Magdaleny Kicińskiej
Dawne mistrzynie to pozycja obowiązkowa dla osób interesujących się współczesną twórczością. Jest bowiem kamieniem milowym nie tylko feministycznej historii sztuki, ale historii sztuki i kultury w ogóle, upomina się o miejsce artystek w naszej świadomości i pokazuje, jak wiele ich było i w jak nierzadko wywrotowy i odkrywczy sposób, po swojemu, potrafiły posługiwać się narzuconymi im językami sztuki. - z recenzji Magdaleny Ujmy
Informacje dodatkowe o Dawne mistrzynie. Kobiety, sztuka i ideologia.:
Wydawnictwo: Smak Słowa
Data wydania: 2025-09-09
Kategoria: Historyczne
ISBN:
Liczba stron: 308
Tytuł oryginału: Old Mistresses Women, Art and Ideology
Kup książkę Dawne mistrzynie. Kobiety, sztuka i ideologia.
Sprawdzam ceny dla ciebie ...
Cytaty z książki
REKLAMA
Zobacz także
Dawne mistrzynie. Kobiety, sztuka i ideologia. - opinie o książce
Inne książki autora
Miniatury o Sztuce. Pakiet Miniatur o Sztuce: O Ciele/O Freskach/O Gauguinie
0
Pakiet: Miniatur o Sztuce: O ciele/O Freskach/O Gauguinie Zaskakujące, dociekliwe, prowokacyjne i wzbogacające - Miniatury o Sztuce to ponadczasowe teksty...
Miniatury o Sztuce (Tom 3.). O Gauguinie
Zobacz wszystkie książki tego autora
0
Griselda Pollock - historyczka sztuki, feministka oraz niestrudzona orędowniczka inkluzywności genderowej i rasowej - analizuje rasistowskie, seksistowskie...
Przeczytane:2025-11-13, Ocena: 6, Przeczytałam, Mam, 12 książek 2025, Inne, Literatura faktu, 2025, Historyczne,
„Dawne mistrzynie. Kobiety, sztuka i ideologia” Rozsiki Parker i Griseldy Pollock to wybitna pozycja z zakresu historii sztuki. Nie nazwałabym jej biografią, ponieważ autorki koncentrują się na głębokiej, strukturalnej analizie mechanizmów, które sprawiły, że kobiece twórczynie były marginalizowane w historii sztuki - oraz na tym, jak feminizm i teoria gender zmieniają nasze rozumienie tej historii.
Książkę, mimo trudnego i teoretycznego tematu, czyta się zaskakująco przyjemnie i szybko. Dla mnie - osoby zainteresowanej sztuką - była to fascynująca lektura, jednak osobom mniej obeznanym z tą tematyką zalecałabym wolniejsze tempo i wcześniejsze zapoznanie się choćby pobieżnie z biografiami kilku wybitnych artystek. „Dawne mistrzynie” przybliżają ich twórczość, ale nie są biografią - nie wchodzą w szczegóły życiorysów, raczej analizują, dlaczego kobiety przez wieki pozostawały w cieniu mężczyzn. Takie przygotowanie z pewnością wzbogaciłoby odbiór książki.
Świetnym pomysłem było umieszczenie w publikacji reprodukcji dzieł omawianych artystek - dzięki temu czytelnik może zobaczyć, jak wielki talent i wrażliwość posiadały te kobiety.
Nie chcąc zdradzać zbyt wiele, zwrócę uwagę na jeden z fragmentów, który szczególnie mnie poruszył - autorki zauważają, że w historii sztuki kobiety znane są często tylko z imienia - jak Artemisia – podczas gdy mężczyzn zazwyczaj identyfikujemy zarówno z imienia, jak i nazwiska. Ten drobny, pozornie językowy szczegół staje się symbolem braku pełnego uznania i prestiżu, z jakim kobiety-artystki musiały się mierzyć. Bo wbrew temu, co mogłoby się wydawać, płeć artysty naprawdę ma znaczenie - nie tylko w biografii, ale także w sposobie, w jaki historia sztuki opowiada o twórczości.
„Dawne mistrzynie” to książka, która zmusza do refleksji - nie tylko nad historią sztuki, lecz także nad tym, jak historia w ogóle jest opowiadana. Pokazuje, że pominięcia i wykluczenia nie są przypadkiem, lecz efektem ideologii, która przez wieki kształtowała nasze spojrzenie na kulturę.
To lektura, która otwiera oczy i uczy pokory wobec przeszłości, ale też inspiruje do zmiany perspektywy tu i teraz. Myślę, że warto, by sięgnęli po nią nie tylko miłośnicy sztuki, lecz także wszyscy, którzy interesują się miejscem kobiet w historii i w społeczeństwie.
Dla mnie ta książka była przypomnieniem, że sztuka zawsze powstaje w określonym kontekście, a zrozumienie tego kontekstu pozwala dostrzec w niej coś więcej niż tylko estetykę - także głos, emocję i doświadczenie, które zbyt długo były pomijane. Gorąco polecam! :)