Oćma

Ja przepraszam Państwa bardzo, ale dlaczego ta książka nie wyskakuje z lodówki? To jeden z lepszych thrillerów, jakie czytałam w życiu — może teraz nie widać tego na moim profilu, ale wierzcie mi, że kiedyś ten gatunek zjadałam na śniadanie, obiad i kolację, więc mam punkty odniesienia i jestem w szoku, że tak mało jest o tej książce na bookmediach.

Emerytowany dziennikarz jest świadkiem zbrodni, jednak znikoma ilość śladów i zero dowodów na poparcie swojej tezy, a przede wszystkim brak ciała, sprawiają, że jego zeznania nie są brane na poważnie. Tymczasem w innej części Żnina, Róża — młoda matka, mimo iż spełniło się jej marzenie o macierzyństwie, jest notorycznie zmęczona i przygnębiona, a na wsparcie ze strony męża nie ma co liczyć. Kilka lat wcześniej Alina, ucieka od swoich patologicznych rodziców, aby zacząć życie na nowo, nie spodziewając się, że lada chwila, jej plany diametralnie się zmienią. 

"Oćma" to niesamowita układanka, której elementy zostają dopasowywane do siebie stopniowo, odkrywając powoli przerażający obraz. To książka mroczna, hermetyczna, duszna, pełna bólu, smutku i strachu.

Autorka potrafi w rewelacyjny sposób przenieść na papier emocje bohaterów, aby udzielały się czytelnikowi. Każdy z wątków sprawiał, że niejako wchodziłam w skórę konkretnej postaci i czułam ten sam strach, co ona.

Lubię thrillery, których akcja jest bardzo klarowna i niezakłócana miliardem wątków pobocznych, czy wprowadzeniem tysiąca pięciuset bohaterów drugoplanowych i może dlatego "Oćma" tak bardzo mi się podobała — autorka skupiła się na głównym torze akcji i mimo wprowadzenia wielowątkowej fabuły, to każda z trzech osobnych historii powoli otwierała się na kolejną i kolejną, w konsekwencji tworząc jedną, spójną historię.

Zakończenie — klasa! Z jednej strony tak bardzo oczywiste, z drugiej uruchamiające setki znaków zapytania. No jestem zachwycona, od tej książki nie można się oderwać.

Doświadczony dziennikarz, który zbliża się do końca zawodowej kariery, zostaje świadkiem morderstwa. Jest o tym przekonany. Niestety, poza nim nikt inny mu nie wierzy. Brak dowodów, brak świadków (poza nim), brak ciała.

On jest przekonany, że wie co widział i dlatego rozpoczyna prywatne dziennikarskie śledztwo.

Róża, matka malutkiej Neli i „nieszczęśliwa” żona Jacka – urzędnika ze żnińskiego starostwa, próbuje jakoś przetrwać, otoczona prozą czarnobiałego życia. Czuje się zaniedbywana, niekochana i niewspierana. Gdyby nie miłość do kochanej córeczki dawno podjęła by decyzję o zerwaniu z aktualnym życiem.

Kiedy wydaje się, że wreszcie pojawi się na to szansa, wpada w ogromne problemy. Będzie musiała wybrać. Niestety wybór będzie potwornie trudny.

Gdzieś w innej linii czasowej młoda dziewczyna, której przyszło wychowywać się w patologicznym domu podejmuje trudną decyzję o ucieczce i rozpoczęciu nowego życia. Nie domyśla się, że jej nowe życie właśnie będzie polegało na ciągłej ucieczce.

Tutaj się zatrzymam.

„Oćma” to powieść, w której poznacie kilku wyjątkowych bohaterów i ich historie. Ostrzegam nie będzie miło i cukierkowo. Hanna S. Białys opisała te historie bez zbędnego upiększania. Przecież każdy z Was wie, że życie nie zawsze jest cudowne i piękne. Ci, o których tu przeczytacie, zdawać się może nadal czekają na pierwsze w życiu oznaki przychylności losu.

Thriller „Oćma” to powieść o samotności i jej wielu odmianach. Trzyma w napięciu i ogromnie porusza. Wątki, które początkowo zupełnie do siebie nie pasujące na końcu niczym puzzle zaczynają wpadać w odpowiednie luki. Pytanie tylko czy mrok zwany „ongiś Oćmą” nie przysłoni obrazu który powstał?

Polecam gorąco

Strach zabija, skryty w mroku odbiera wszelką nadzieję.  

Bolesław, były dziennikarz, jest przypadkowym świadkiem morderstwa. Nie ma jednak ciała, nie mam dowodów, więc policja nie podejmuje śledztwa.

Róża młoda mama, całkowicie odosobniona w macierzyństwie, osamotniona, niewspierana i niezauważana przez męża gaśnie i popada w depresję.

Nastoletnia Alina ucieka z patologicznej rodziny nie wiedząc, że może czekać ją coś gorszego.

Co połączy te historie?

Czytelnik od pierwszych stron brodzi w kłamstwach, tajemnicach i podejrzanych układach.  Autorka wsadza go na rozpędzoną karuzelę  i rzuca w niego szybko przewijającymi się niepokojącymi scenami, wyrwanymi jakby z różnych historii. Z kolejnymi rozdziałami przychodzi strach, przerażenie, uwikłanie w sytuacje bez wyjścia. Ktoś pragnie śmierci, która da mu wolność, ktoś inny rzuca się w paniczną ucieczkę przed przeszłością.

Zdarzenia z przeszłości przeplatają się z teraźniejszością tworząc coraz bardziej skomplikowane obrazy,  powoli wyłaniając szokującą prawdę.  

„Oćma” to dobrze skonstruowany kryminał z elementami thrillera dla mnie jednak na plan pierwszy wysuwają się EMOCJE.  Paraliżujący strach ofiar, niemoc, zaszczucie, osamotnienie, świadomość bliskości śmierci, brak nadziei dominują i obezwładniają emocjonalnie. Bezlitosne tortury mają tutaj głównie postać psychiczną. Niewiele trzeba aby sprawić komuś nieludzkie cierpnie, aby całkowicie go złamać, aby sprawić, żeby pragnął śmierci.

Autorka doskonale skonstruowała swoich bohaterów. Powoli poznajemy ich druga naturę i nie wierzymy w to co widzimy. Morderca jest bezduszny, traktuje ofiary jak lalki, porcelanowe wydmuszki bez uczuć. Róża to postać, która rozdziera czytelnika od pierwszych stron. Alicja ściska serce. Jedyną wydawałoby się pozytywna postacią jest poczciwy Bolek.

„Oćma” mnie oczarowała, zaprosiła do niebezpiecznej gry i zabawiła się mną niczym kot przysłowiową myszką. Finał przyniósł zaskoczenie i ugodził mnie zimny szpikulcem prosto w serce.

Współpraca barterowa @wydawnictwosqn

Każdą książkę Hanny S. Białys biorę w ciemno. Bo jak się okazuje - nie trzeba Bondysa i Bydgoszczy lat 90., żeby wyszło jej świetne krimi, które wciąga od pierwszego przeczytanego bądź wysłuchanego zdania.

To historia utkana z kilku pozornie niezależnych wątków. Początkowo nie wiadomo, jak się mają do siebie - śledzimy losy różnych bohaterów, z różnych światów, z różnym bagażem. Ale z czasem wszystko zaczyna się zazębiać, a każdy element tej układanki zaczyna do siebie pasować. Tu nie ma przypadków - jest precyzja, suspens i niepokój.

Wszystko zaczyna się od chwili, która mogła być przewidzeniem - albo początkiem koszmaru. Bolesław Sauter, były dziennikarz, widzi z balkonu spadające ciało. Ale gdy dociera na miejsce, znika nie tylko ciało - znika też jakiekolwiek potwierdzenie, że coś się wydarzyło. Policja nie reaguje, ale on nie odpuszcza.

Kilka kilometrów dalej Róża - młoda matka, kobieta zbyt długo pozostawiona sama sobie - próbuje nie utonąć we własnym życiu. Kiedy spotyka kogoś, kto wreszcie ją słucha, nie wie jeszcze, że zbliża się do granicy, za którą nie ma już odwrotu.

Nie znajdziesz tu ani wydziału zabójstw, ani drużyny policyjnych geniuszy. A mimo to prawda wyłania się na powierzchnię - powoli, mozolnie, a czasem... mimo wszystko. Choć trzeba uczciwie dodać: Oćma to nie historia z łatwymi odpowiedziami i jednoznacznym zakończeniem. Niesie ze sobą mrok do samego końca i w tym mroku nas pozostawia...

,,Oćma" to mroczna, gęsta od emocji i tajemnic powieść, która zaskakuje wielowarstwową fabułą i niepokojącą atmosferą. To moje pierwsze spotkanie z piórem autorki. Jestem pod wrażeniem, bowiem autorka skonstruowania świat, w którym nic nie jest takie, jak się wydaje, a przeszłość wraca z siłą zdolną zburzyć pozory spokojnego życia.

Ciekawe i intrygujące postacie, dynamiczna i dwutorowa akcja zasługują na uznanie. Interesująca jest postać Róży - z pozoru szczęśliwej matki i żony, która jednak skrywa więcej, niż można przypuszczać. Jej milczenie o rodzinie i przeszłości wprowadza czytelnika w stan nieustannej niepewności. Drugą, niezwykle przejmującą perspektywę stanowi historia dziewczyny sprzedanej do domu publicznego, której dramatyczna walka o wolność i przetrwanie w Niemczech budzi grozę i współczucie. Autorka splata losy wielu bohaterów- samotnego dziennikarza Bolka, który staje się świadkiem niepokojących wydarzeń, tajemniczego starszego mężczyzny, obsesyjnie kolekcjonującego figurki baletnic, oraz teścia Róży, będącego uosobieniem fałszywej moralności i zimnego okrucieństwa.

Symbolika baletnic pozbawionych oczu staje się przerażającym znakiem ukrytego zła i obsesji. Bohaterowie poruszają się po świecie iluzji, kłamstw i przemilczeń, a ich losy łączą się w jedną, misternie skonstruowaną zagadkę, gdzie każdy ruch może mieć śmiertelne konsekwencje. Motor obsesji nie daje się zatrzymać, znikają kolejne osoby? Czy morderca ma naśladowców a może wspólników?

,,Oćma" to nie tylko thriller psychologiczny, ale też opowieść o maskach ludzi, którzy noszą je, by przetrwać - i o tym, jak trudno rozpoznać prawdę w świecie pełnym fałszu, zakłamania i manipulacji. To książka, która skłania do refleksji nad tym, kim naprawdę są ludzie wokół nas. 

Hanna S. Białys oficjalnie pojawiła się na rynku wydawniczym w 2024 roku. Wielu odbiorców, w tym i ja, pokochało ją za arcyciekawą trylogię o szarej rzeczywistości Bydgoszczy z lat 90. XX wieku. Czołową i tym samym niezapomnianą postacią jest tu komisarz Marek Bondys. Z całą pewnością ma on łatkę nałogowego palacza, mizofona, ale też fana pływania czy  układania puzzli. Mimo wielu wad, nie można mu też odmówić miłości do zwierząt- jego pies Kodeks nie może narzekać na formę opieki. Czy jednak nowa opowieść pisarki z historią umiejscowioną głównie w Żninie jest zastanawiająca, wciągająca i mroczna jednocześnie? Jestem świeżo po lekturze i mogę powiedzieć: jak najbardziej tak. Powiedzieć, że jest to opowieść niecodzienna, to jakby nic nie powiedzieć.

,,Oćma" to najnowsza książka pisarki, a poza bardzo dopasowaną okładką zaprojektowaną przez Pawła Szczepanika na uwagę zasługuje sam tytuł książki. Czym więc jest wspomniana wyżej oćma? Po zapoznaniu się z definicją słownikową wiem, że wyraz ten to przestarzałe określenie mroku, ciemności. Wszystko zatem wskazuje na to, że Hanna S. Białys chce nas poczęstować historią, o której nie można zapomnieć, a bardziej należy nagłaśniać.

Możemy, a raczej będziemy zmuszeni początkowo sądzić, że autorka napisała kilka odrębnych historii. No bo co mogą mieć ze sobą: Bolesław Sauter, były dziennikarz i świadek zbrodni, której w żaden sposób nie da się udowodnić, Róża Woskal-  młoda matka, która nie otrzymuje pomocy i miłości od męża oraz Alina Kosiek- dziewczyna doskonale znająca meandry patologii, zaś tylko decyzja bohaterki zmienia dosłownie wszystko w jej mało poukładanym świecie. Ich historii, choć tak odmiennych i na dodatek ujętych w różnych ramach czasowych, nie można pozostawić bez głębszych przemyśleń. Jestem pewna, że rozwiązanie zagadki podsyci umysły czytelników.

Hanna S. Białys idealnie zadbała o to, abyśmy nie odczuwali nudy czy chaosu. Wręcz przeciwnie- wciąż rozwijający się talent pisarki jest tylko dowodem na to, że wszystkie element ,,Oćmy" świetnie ze sobą współgrają. Co więcej, poczucie dołującej dla człowieka samotności, bólu istnienia i niezrozumienia społecznego to nie fanaberia psychologów, tylko coraz bardziej szerzący się problem społeczny, o którym autorka mówi tu w sposób smutny, lecz dosadny. Jest to ogromny dramat, który tak naprawdę może dotyczyć każdego z nas- kobiety, mężczyzny, nastolatki, matki. Wiek czy status społeczny nie ma tu znaczenia, bo, jak sama autorka podkreśla, ciemność ma imię... Mnogość szczegółów pozostawiam jednak fanom słowa pisanego, gdyż opinia czy recenzja nigdy nie powinna być synonimem streszczenia. Celowo zatem nie podaję wszystkich wątków, a także imion bohaterów drugoplanowych- choć są oni zwykle z boku, mają ogromny wpływ na całą opowieść wykreowaną przez autorkę. Warto się o tym przekonać i wnikliwie czytać każdy z 70. krótkich rozdziałów.

Jestem pod ogromnym wrażeniem stylu pisarskiego Hanny S. Białys. ,,Oćmę" śmiało mogę potraktować jak powieść ze współczesnym elementem mimesis, czyli naśladownictwem. Sceny ujęte w książce są mocno realistyczne- tam, gdzie mamy odczuwać strach, nasze serca biją szybko, a na naszej skórze pojawia się gęsia skórka. W chwilach smutnych nie będzie wstydem, jeśli nasze oczy wypełnią się łzami, a serca zaczną mięknąć. Dzięki temu rewelacyjnemu zabiegowi literackiemu czytelnicy dużo intensywniej przeżywają rozterki bohaterów. Z ogromną mocą dociera też do nas, że życie nie jest niczym reklama- bajkowe, bez wad i decyzji, które w kilka sekund burzą starannie ułożone kostki domina. Naszego istnienia nie możemy także porównywać do delikatnych ruchów baletnicy, a odniesienie to w żadnym razie nie jest przypadkowe. Czyżby więc treść ,,Oćmy" nadawała się na film lub serial? Może, może...

W sieci natrafiłam na komentarze, z których wynika, że autorka nie planuje kontynuacji tej historii. Trochę smutno mi z tego powodu, jednak rozumem też, że pisarka nie chce przeciągać strony i w przyszłości serwować nam odgrzewanego kotleta. Z całą pewnością jeszcze udowodni nam, na czym polega talent do tworzenia mrocznych historii z nutą obyczaju. Szczerze jej tego życzę, bo, jak do tej pory, czytanie powieści Hanny S. Białys nie było straconym czasem. Zapewne wielu odbiorców podziela ten pozytywny pogląd.

Zastanawiający początek, coraz bardziej fascynujące rozwinięcie oraz szokujący koniec. Myślę, że tak należy nazywać trzy główne filary ,,Oćmy". Wysokie noty od innych czytelników w ogóle mnie nie dziwią- są w pełni zasłużone.

Polecam.

"Oćma" to pierwszy thriller Hanny Szczukowskiej-Białys znanej do tej pory z bydgoskich kryminałów osadzonych w końcówce XX wieku. Ta książka za to mocno skupia się na psychologicznych aspektach historii, zmusza do refleksji, jak i toczy się w czasach mocno współczesnych. Jest to opowieść podzielona na kilka perspektyw i kilka zdawałoby się luźnych nitek fabularnych: jest wątek kryminalny w postaci dziennikarskiego śledztwa, jest wątek świetnie wpisujący się w thriller psychologiczny nurtu domestic noir o kobiecie, której codzienność coraz bardziej przybliża ją do granic psychicznej wytrzymałości... Są i wyraźniej dramatyczne historie: jakaś kobieta zostaje uwięziona, nastolatka ucieka w toksycznego domu. Jak te wszystkie wątki się łączą? Autorka snuje wątki w tempie spokojnym, nie spieszy się, stawia na dokładność, ale i doskonale buduje uczucie tajemnicy, niepewności. Czytelnik nie wie czego może się po historii spodziewać, a nawet jeśli w którymś momencie wydaje mu się, że wie, to ostatecznie okazuje się, że nie do końca... Zakończenie dość wyraźnie skręca w kryminalną stronę, akcja przyspiesza, więc i poszukiwacze typowo kryminalnych wrażeń zawiedzeni z lektury nie będą. Mnie jednak najbardziej w książce urzekły bogate, różnorodne kreacje postaci oraz ważne tematy, jakie porusza - na przykład zmusza do konfrontacji z tym, na co na co dzień udajemy, że jesteśmy ślepi, mocno podburza też porządek ról społecznych, które są nam od dzieciństwa wtłaczane. Podoba mi się taka thrillerowa odsłona tej autorki, czekam na więcej!

Białys to autorka, która za sprawą swoich powieści mnie hipnotyzuje i nie inaczej było tym razem. Uwielbiam to jak autorka operuje ciemnymi barwami, za sprawą których w jej historiach granice są zatartej wręcz umowne, a rozgraniczenia dobra ze złem to spore wyzwanie.

Historia splata losy byłego dziennikarza, zmagającego się z konsekwencjami zobaczenia czegoś, co nie było przeznaczone dla jego oczu z młodą matką oraz nastoletnią dziewczyną, której decyzja wywraca wszystko do góry nogami. Każda z postaci nosi własne brzemię, a co za tym idzie ciężar emocjonalny, a ich dramaty komponują się w wielowymiarową układankę, której rozwiązanie przynosi zarówno ulgę, jak i generuje kolejne pytania.

Ma w swoim stylu coś Białys, że jej opisy czy to miejsc, czy emocji mnie absolutnie nie nużą, a działają na moje zmysły i receptory literackiego niepokoju. Jest w tym wszystkim coś, co mnie niemal wciąga do historii i sprawia, że zwyczajnie ją współodczuwam. Fabuła jest bardzo rozbudowana jednak, za sprawą właśnie tego angażującego stylu wchodząc w opowieść, cieszę się jej wielowarstwowością.

Jestem fanką tego jak za sprawą narracji pisarka buduje napięcie, bardzo cenię też, że Białys nie ogranicza się do klasycznych zwrotów akcji, a bardzo pieczołowicie rozbudowuje warstwę psychologiczną swojej powieści. Miałam tutaj okazje wejść niemal w umysł bohaterów i poznać ich lęki, czy rozterki. Właśnie ten zabieg nadał lekturze, mocno emocjonalny wydźwięk czego nie sposób nie docenić.

,,Oćma" jest dla mnie typową powieścią autorki, która jest głęboka, intensywna i niesamowicie angażująca. Wbrew literackiej kategoryzacji nie jest to tylko thriller, to historia trzymająca w napięciu, opowiadająca o samotności i walce w świecie skrywanych ciemności.
Gorąco polecam.

Recenzja w ramach współpracy z Wydawnictwem SQN