Zbeletryzowana biografia Janki Lewandowskiej, która jako jedyna kobieta była więziona w Kozielsku i została zamordowana w Katyniu. Córka generała Dowbor-Muśnickiego, głównodowodzącego w Powstaniu Wielkopolskim, wychowana w tradycji wolnościowej, wyruszyła na wojnę 3 września 1939 roku, a 17 września wraz z kolegami dostała się do sowieckiej niewoli i została internowana w obozie w Kozielsku. Przybyła tam, jako cywil, ale została promowana na podporucznika pilota. Generał Henryk Minkiewicz, który objął dowództwo w obozie, powiedział, że stała się przykładem odwagi i wsparcia dla innych jeńców w Kozielsku. Nazywano ją nawet Matką Boską Kozielską. Zamordowana została w Katyniu 22 kwietnia, w dniu swoich 32. urodzin.
Książka o Janinie Lewandowskiej była mi pisana. Już na początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczęłam poszukiwania materiałów na jej temat. W trakcie poszukiwań dotarłam do unikalnego opracowania. Okazało się, że jeńcy prowadzili notatki w czasie pobytu w Kozielsku, i to do ostatniej chwili, już w Lasku Katyńskim. Stały się one moim głównym źródłem, z którego czerpałam, pisząc opowieść o Jance. Przetrwały w ziemi i zostały odkopane wraz z ich autorami. Pierwszy raz zdarzyło się w mojej długiej karierze pisarskiej, aby łzy płynęły mi z oczu w trakcie pracy nad książką.
Niestety, nie odnaleziono zapisków Janki. Starałam się je sobie wyobrazić, opierając się na faktach, które jedynie fabularyzowałam.
Maria Nurowska
Maria Nurowska jest jedną z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich pisarek. Wydała ponad trzydzieści książek, m.in. "Hiszpańskie oczy", "Listy miłości", "Miłośnicę" - fabularyzowaną biografię Krystyny Skarbek, opowieść o Ryszardzie Kuklińskim - "Mój przyjaciel zdrajca", "Księżyc nad Zakopanem", a w ostatnich latach "Drzwi do piekła", "Dom na krawędzi", "Wariatkę z Komańczy", "Bohaterowie są zmęczeni" i "Dziesięć godzin". Jej książki zostały wydane w 23 krajach; w Niemczech, we Francji i w Chinach były bestsellerami.
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Data wydania: 2018-09-18
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 232
Dość dziwna to książka, inna niż można by się spodziewać. Jeśli ktoś poszukuje sensacji i trzymającej w napięciu relacji z obozu jenieckiego czy Katynia, to tutaj jej nie znajdzie. "Pamiętnik" jest raczej fabularyzowana pół-biografią, pokazującą życie Janiny Lewandowskiej, miksem wspomnień z dzieciństwa i dorosłego życia oraz "adaptowanych" zapisków jeńców z obozu w Kozielsku.
Miłym kontrapunktem jest pokazanie również (dość pobieżnie) wydarzeń wojennych i powojennych z perspektywy męża Janiny, Mieczysława, któremu udało się dzięki przyjaciołom i kurierom (tutaj fajna wzmianka o rodzinie Marusarzy) uciec na Zachód, gdzie ostatecznie dane mu było wziąć udział w Bitwie o Anglię.
Ogólnie rzecz biorąc całość jest interesująca, ale trochę wyprana z emocji - choć może to dobrze, bo przecież nie chodzi o to, by grać na emocjach czytelnika, tylko w miarę rzetelnie spróbować przedstawić rzeczywistość wojenną i obozową. Jeśli ktoś nie jest obeznany z tematem, a chce dowiedzieć się, jak wyglądało życie ludzi w tamtych strasznych czasach, ta książka może dać pewne blade pojęcie.
Był jeden moment, który tak naprawdę ścisnął mnie za serce - pod sam koniec pewien oficer dyktuje Jance list, coś jakby zapis planów na przyszłość, tego, co chciałby zrobić po zakończeniu wojny, a co - jak czytelnik dobrze wie - nie miało szans się dokonać.
Pozwolę sobie na dygresję - dziwne przypadki chodzą czasem po ludziach. Janina Lewandowska, świeżo po ślubie, nie zdążywszy nawet nacieszyć się małżeństwem, wyruszyła na wojnę 3 września, a po kilkunastu dniach, właściwie niczego nie dokonawszy, została schwytana i na wiosnę kolejnego roku zastrzelona (prawdopodobnie w dniu własnych urodzin) w Lasku Katyńskim. Bezsensowne okrucieństwo II Wojny Światowej nigdy nie powinno przestać zadziwiać i przerażać przyszłych pokoleń.
Czterdzieści lat po wojnie Anna Łazarska odkrywa, że nie jest osobą, za którą się uważa. Naprawdę nazywa się Miriam Zarg, jako niemowlę została...
Polska, rok 1982. Znany pisarz zwraca się do młodej dziennikarki, która popadła w niełaskę władz z prośbą o zebranie dokumentacji na temat hrabiny Krystyny...
Przeczytane:2021-09-08, Ocena: 2, Przeczytałam, 52 książki 2021,
Pamiętnik znaleziony w Katyniu autorstwa Marii Nurowskiej jest zbeletryzowaną historią życia pilotki Janiny Lewandowskiej, córki gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, jedynej kobiety, która została zamordowana w Katyniu. Oczywiście Janina nie zostawiła po sobie żadnych dzienników napisanych w Katyniu. Głównym źródłem inspiracji, z których korzystała autorka były notatki innych jeńców przebywających w Kozielsku.
Na wstępnie należy zaznaczyć, że tytuł niniejszej książki jest nieco zwodniczy. Dlaczego? W książce towarzyszymy tak naprawdę dwójce bohaterów- Janinie i jej mężowi. Janinie jak już było zaznaczona wcześniej w obozie w Kozielsku a jej mężowi w drodze do miejsca, w którym mógłby walczyć z niemieckim najeźdźcą.
Nie można powiedzieć, że autora nie starała się jak najlepiej odwzorować miejsca, w którym ostatnie miesiące spędziła bohaterka, ale generalnie w książce wiało nudą. Brak jej tego czegoś.... Naprawdę nie liczyłam na sensację, ale tutaj niewiele się tak naprawdę działo. Sytuację ratują jedynie ,,wspomnienia'' Janiny i historia wojenna jej męża. Dzięki ,,wspomnieniom'' można było lepiej poznać życiorys tej niezwykłej kobiety. Natomiast w części gdzie bohaterem był Mieczysław były nieco ciekawsze, działo się więcej w tej części i generalnie akcja była dynamiczniejsza.
Na plus był pomysł i chęć przybliżenia czytelnikowi niezwykłej kobiety. Niestety książka wypadła słabo. Raczej nie mogę jej polecić. Z pewnością są lepsze źródła, dzięki którym można lepiej poznać Janinę Lewandowską i jej historię.