Skończyły mi się oczy
Grażyna Jeromin-Gałuszka

Przed Tobą cztery kobiety: prababcia, babcia, matka i wnuczka. Cztery pokolenia pod jednym dachem. Cztery niezwykłe historie przez nie opowiadane. Każda z tych kobiet przybliża Ci jej historię swoimi słowami. O narodzinach, o dorastaniu, o błędach młodości. Niektóre z tych opowieści wzbogacone dosadnym słowem, bo i to nasze życie takie różne. Raz wspaniałe, a raz do 🍑 , że żadne słowo inne jak to na "K" tylko je określić może.

Niektóre z tych opowieści sięgają do dawnych czasów. Bo w przeszłości przecież wszystko się zaczyna. Jak i ta historia z zegarami co wiszą w domu głównych bohaterek. Historia fascynująca i wciągająca czytelnika. To dla jej poznania tak trudno było mi tę powieść odłożyć. Zegary te bowiem kryją w sobie tajemnicę. Sekret, który przed laty darował komuś życie, by potem je zabrać. Brutalnie.

Ciekawa jest bardzo w książce ta narracja pierwszoosobowa, z tych różnych, kobiecych perspektyw. Szczególnie tej bohaterki, nastolatki, geniuszki z niezdiagnozowanym autyzmem. Zobaczyć świat jej oczami - bezcenne. Choć i inne historie, mimo, że momentami przegadane, przez co mi się fabuła dłużyła, poznać warto.

Bo to historie o walce o dzień dzisiejszy, o przeszłości, o wartości rodziny, o miłości, o błędach, które człowiek popełnia. Tak książka, tak zwyczajnie opowiada, po prostu...o życiu. O zwykłym, ludzkim życiu.

Są książki, które wzruszają, są takie, które śmieszą, są też takie, które potrafią czytelnika zaskoczyć. Ale najcenniejsze są te, które robią to wszystko naraz, nie popisując się przy tym zgrabnym balansowaniem fabularnym, lecz opowiadając o tym, co najbardziej ludzkie, o codzienności. Pozwalając usłyszeć skrzypienie podłogi, poczuć przeciąg między starymi drzwiami a pękniętym oknem. Przysiąść w kuchni, gdzie od lat nikt nie zmienia zasłon, ale za to zawsze jest herbata i zawsze jest ktoś, kto coś powie, z przekąsem, z bólem, z miłością. Czasem wszystko naraz.

,,Skończyły mi się oczy" to właśnie taka książka. Nie błyszczy pozłotą sensacji, nie udaje wielkiej literatury, nie sili się na wielkie metafory, a jednak zostawia w człowieku coś bardzo prawdziwego. To zbiór głosów, które przypominają, że życie kobiet to nie wykresy i daty, tylko zlepek chwil. Gęstych od emocji, absurdalnych, niekiedy czułych aż do bólu, niekiedy brutalnych w swojej szczerości. A czasem tak śmiesznych, że śmiech przerywa czytanie, by można było odetchnąć. I znów wejść w ten świat.

Ta powieść nie ma jednego bohatera. To opowieść utknięta między czterema głosami, czterema spojrzeniami, czterema duszami, które choć różne jak ogień i woda, to złączone są nieprzerwanym nicią kobiecości, dziedziczenia, pamięci. To historia nie tyle o kobietach, ile przez nie opowiedziana. Każda mówi własnym językiem, każda widzi świat inaczej. Ich słowa splatają się w nielinearny, czasem szorstki, czasem czuły, a czasem bardzo zabawny splot. Jak ręcznie tkany dywan, w którym wzory nie zawsze są symetryczne, ale za to pełne znaczeń.

Dialogi są perełkami! Błyskotliwe, czasem nieprzyzwoicie trafne, pełne życiowej ironii i codziennej prawdy. Czytelnik co rusz łapie się na tym, że zna te frazy. Gdzieś je słyszał. Od mamy. Od babci. Od sąsiadki. To język, który tętni autentycznością, nie literacką, lecz prawdziwą, podwórkową, kobiecą. A śmiech, który przy tym towarzyszy, nie jest tylko reakcją na żart, to śmiech z rozpoznania, z ulgi, że ktoś inny też tak ma.

Co niezwykłe mimo całej tej wielogłowej narracji, mnogości historii, wątków i wspomnień,  książka nie traci wewnętrznej spójności. Każda z opowieści coś do siebie dopowiada, prostuje albo pogłębia. Czasem to jak rodzinny obiad, dużo emocji, przerywanych zdań i talerzy do pozmywania. Ale na końcu zostaje ciepło.

,,Skończyły mi się oczy" to powieść o tym, że życie nie zawsze układa się w schludne rozdziały. Czasem wszystko się miesza, radość ze smutkiem, śmiech z płaczem, duma z wstydem. Ale może właśnie w tej nieregularności tkwi jego piękno.

To książka o pamięci, która boli. O kobiecości, tej siłowej i tej bezbronnej. O miłości, która przychodzi nie wtedy, kiedy powinna, i odchodzi za wcześnie. O czasie, który odliczają zegary i tym, który mierzy się tylko sercem.

Nie sposób odłożyć jej bez poczucia, że oto uczestniczyło się w czymś ważnym. Że przez chwilę mieszkało się w tym starym pałacyku, przesiąkniętym tajemnicą i zapachem herbaty, i że słuchało się czterech głosów, które choćby mówiły o bólu nigdy nie były pozbawione nadziei.

To książka, która zostaje. I zostawia z refleksją, z uśmiechem, może z lekkim żalem, że to już koniec. Ale też z ogromną wdzięcznością, że się ją poznało.