Wysoki zamek

Jest to moja pierwsza i być może ostatnia książka Lema, gdyż nie interesuje mnie fantastyka, ale za to przedwojenny Lwów jak najbardziej, dlatego sięgnęłam po tę lekturę. Wiem, że autor bardzo przeżył odebranie Polsce Lwowa i nigdy już tam nie powrócił aby nie oglądać zrusyfikowanego miasta, gdyż jego serce mogłoby tego nie wytrzymać. Napisał tę biograficzną nowelkę w latach, w których temat polskiego Lwowa stanowił temat tabu, stąd też byłam ciekawa w jaki sposób przemycił i uchował przed cenzurą wątki lwowskie.

I teraz zasadnicze pytanie: jak pisać wspomnienia gdy serce tak bardzo krwawi po utracie ukochanego miasta a ból rozrywa duszę? W dodatku nie wolno o tym mówić ani pisać wprost. Chociaż straszliwie tęsknił za Lwowem, to nie miał ochoty tam pojechać aby nie oglądać zgliszczy dawnej polskości tego miasta. Dlatego najwięcej miejsca poświęcił czasom, w których czuł się tam szczęśliwy, a czasy te przypadły na jego dzieciństwo i okres, gdy chodził do gimnazjum. Wspomina swoich często niezwykle osobliwych profesorów, kolegów ze szkoły, ale przede wszystkim PRZEDWOJENNE, POLSKIE MIASTO LWÓW, które utracił na zawsze. Niezwykle skrupulatnie opisuje poszczególne uliczki, skwery, zaułki, obiekty. To niby jego biografia, ale w rzeczywistości obraz miasta, w którym się urodził, wychował, spędził szczęśliwe, beztroskie chwile, które go ukształtowało, a które w takiej formie, w jakiej je zapamiętał, zniknęło na zawsze. Dlatego odtwarza z pamięci jego obraz, klimat, pewną specyfikę, a ponieważ nie mógł tego wszystkiego napisać wprost, to przeplata to wspomnieniami z dzieciństwa. Zadziwia tylko niezwykła pamięć do szczegółów. Czas mijał nieubłaganie, a on wciąż miał obrazy miasta w pamięci i sercu, podsumowując to w następujący sposób:" Zegary kłamią, ponieważ czas fizyczny nie ma z biologicznym nic wspólnego."

To nie jest zwykła książka. To książka pisana sercem, wspomnieniami za czymś, co się kochało do bólu, a utraciło na zawsze. I to w bezwzględny, nieludzki sposób. To tęsknota za polskim, przedwojennym Lwowem, w którym zostawiło się swoją duszę, swoje najlepsze lata i te obrazy pozostały w jego pamięci na zawsze, podobnie jak ból, którego nie dało się ukoić w żaden sposób i który towarzyszył mu aż do śmierci. Uważam, że przesłanie tej noweli zrozumie tylko ten, kto poznał wcześniej losy polskiego Lwowa i ludzi z nim związanych. Bez dogłębnej znajomości tego tematu, książka może się wydać niezrozumiała lub nico dziwna. Ciężko było mi ją czytać, znając losy Lwowa i losy Lema, ale też łatwiej było mi się wczuć to o czym pisze wprost i co przemyca między wierszami.

Autobiografia Lema. Inteligentnie napisana, ale przez dobór słów autora  ciężko mi się czytało.