Wyspa dnia poprzedniego

Książka to coś wspaniałego. Z jednej strony mówi się, by nie oceniać jej po okładce, bo przecież jej piękno tkwi we wnętrzu, w treści dzieła. Potrafi swoją głębią poruszyć, inspirować, nauczać etc., a czytana na nowo za każdym razem odkryje przed nami to, co wcześniej było ukryte. Z drugiej jest przedmiotem, fetyszem, którego wygląd, zapach czy faktura mogą wpływać na czytelnika i kolekcjonera z olbrzymią siłą. Dlatego jestem fanem ekskluzywnej serii dzieł Umberta Eco, gdzie treść doczekała się odpowiedniej oprawy, a piąta z cyklu Wyspa dnia poprzedniego potwierdza tylko wysoką jakość wydania. A teraz trochę o samej powieści.

Głównym bohaterem książki jest Robert de la Grive, szlachcic z rejonu Monferrato, którego historię poznajemy dzięki narratorowi. Eco dokonuje tu arcymistrzowskiego zabiegu, opisując dzieje Roberta z punktu widzenia kogoś, kto znalazł jego dziennik, dzięki czemu narracja nabiera niepowtarzalnego charakteru. Akcja powieści toczy się w XVII wieku, przenosimy się do młodości Grivy spędzonej w rozczłonkowanych na wiele księstw i markizatów Włoszech, by wyruszyć wraz z bohaterem do Paryża. Jak się okazuje, szlachetny Robert zostaje tajnym wysłannikiem Mazarina, który przez pewien czas rządził całą Francją. W trakcie wykonywania misji , mającej na celu odkrycie sekretu obliczania szerokości geograficznej, de la Grive w trakcie huraganu wypada z pokładu swojego statku i dryfuje na brzeg nieznanej wyspy. W tym miejscu rozpoczyna się powieść Eco i to tu rozgrywa się kluczowa dla bohatera sekwencja wydarzeń, a to, co znajdzie na zakotwiczonym przy brzegu statku Dafne będzie stanowić nie tylko wybawienie, ale także źródło rozmyślań Roberta.

Eco po raz kolejny uwodzi narracyjną sprawnością, przeplatając przygody włoskiego szlachcica z traktatem filozoficznym o nurtach myśli europejskiej epoki baroku. W Wyspie dnia poprzedniego czytelnik ma okazję poznania tej epoki z innej, zaskakującej strony, co także stanowi specjalność pisarza z Alessandrii. Niemniej, mimo że lektura jest nadzwyczaj interesująca i stanowi także wyzwanie intelektualne, to nie każdemu przypadnie ona do gustu. Po pierwsze, kwiecistość wyrażeń w tej powieści jest iście barokowa, co z jednej strony uznać należy za zaletę, w końcu akcja toczy się w XVII wieku, z drugiej jednak dla niektórych owe rozbuchanie stylistyczne może okazać się nie do przeskoczenia. Po drugie, tematyka dzieła odbiega od głównego nurtu, a analogii do współczesności należy poszukiwać, gdyż Eco swojego czytelnika modelowego widzi raczej jako pilnego studenta analizującego dogłębnie tekst, a co za tym idzie, autor nie podaje rozwiązań na tacy. Po trzecie, w powieści nie brakuje trudnych w odbiorze dialogów natury filozoficznej, które, choć często błyskotliwe bądź błyskotliwie obnażające ułomność myśli ludzkiej, nie należą do najbardziej trzymających w napięciu..

Wyspa dnia poprzedniego stanowi lekturę wymagającą od czytelnika znajomości kultury europejskiej i podstaw europejskiej myśli filozoficznej, a zatem do pełnego odbioru dzieła trzeba się dokształcić. Dopiero odpowiednie przygotowanie pozwoli nam cieszyć się smakowaniem wszystkich detali, które Eco nakreślił z pietyzmem w powieści. Książkę polecam wszystkim tym, którzy od literatury oczekują czegoś więcej, niż tylko rozrywki; dla tych czeka nagroda, skrywana pod wierzchnią warstwą opisywanych wydarzeń, zakopana gdzieś w głębi wyspy.