Zadziwienie
Richard Powers

To było piękne, czułe, wyjątkowo emocjonalne i refleksyjne spotkanie.
"Zadziwienie" zmusza, by zwolnić, pomyśleć i wsłuchać się z wrażliwością w otaczający nas świat.
Ta powieść to: przepiękna relacja między ojcem, a synem, poszukiwanie utraconych bliskich w energii świata, zachwyt nad ogromem wszechświata, nad każdą czującą istotą, nad każdą żywą cząsteczką, nad wyjątkowością jednostki i wreszcie to przestroga dla ludzkości, która niszczy planetę, bez refleksji nad tym, do czego może to doprowadzić.

"Zadziwienie" koncentruje się na wyjątkowej relacji ojciec- syn, która, aż ściska za serce.
Theo Byrne jest uniwersyteckim astrobiologiem, który programuje symulacje życia na planetach poza układem słonecznym.
Jego syn Robin to nadwrażliwy dziewięciolatek mający swój własny świat. Jego myśli intensywnie skupiają się na świecie przyrody, ale ma skłonności do gwałtownych napadów wściekłości.
Obaj są pogrążeni w żałobie po tragicznej śmierci żony i matki - Alyssy.
Alyssa była wyjątkową osobą w życiu Theo i Robina, działała na rzecz ochrony środowiska, była mocno zaangażowana w obronę praw zwierząt i kochała ptaki.
Robin prześladowany w szkole, popada w konflikty, ma problemy z kontrolą gniewu.  Jego zachowanie staje się niebezpieczne i instytucje nalegają na leczenie chłopca lekami psychoaktywnymi.
Theo nie zgadza się ze sprzecznymi diagnozami syna. Raz to zespół Aspergera, innym razem zespół obsesyjno- kompulsywny, a jeszcze w innej diagnozie ADHD.
Theo twierdzi, że wszyscy żyjący na tej planecie znajdują się w jakimś spektrum, samo życie jest zaburzeniem ze spectrum. " (...) życie jest czymś, co musimy przestać poprawiać. Mój syn jest kieszonkowym wszechświatem, którego nie mam szans pojąć. Każdy z nas jest eksperymentem i nawet nie wiemy, czego ten eksperyment ma dowieść."
Tylko powrót na łono natury daje Robinowi chwilowe ukojenie, ale przecież nie mogą się przenieść na stałe do dziczy. Theo ma pracę,  a Robin szkołę.
Nadzieją może być eksperymentalny program naukowca Martina Curriera. Theo i Alyssa byli wczesnymi obiektami testowymi w tym programie.
Dekodowany neurofeedback (DecNef) to eksperymentalne leczenie behawioralne.
Theo jest zdesperowany, chce wypróbować to niechemiczne podejście do zmiany zachowania swojego syn. Jest to obrazowanie neuronowe za pośrednictwem sztucznej inteligencji, które umożliwia ludziom na zbliżenie się do struktur neuronowych mózgów innych ludzi. Ta technologia ma zbliżyć Robina do umysłu jego zmarłej matki i zwiększyć jego inteligencję emocjonalną.
Efekty są zdumiewające, choć wywołują lekką nutę niepokoju. Zaniepokojony Theo obserwuje, jak wskrzeszona osobowość jego żony, łączy się z osobowością Robina.
Autor przedstawia to tak, że brzmi całkiem wiarygodnie i nie wydaje się niemożliwe.
Ten pomysł nawiązuje do klasycznej już powieści Daniela Keyesa "Kwiaty dla Algernona". Tam również zostaje wykorzystana nowa technika terapeutyczna, której skuteczność okazuje się przerażająco nieskuteczna. Jeśli znasz tę historię możesz się domyślić, do czego to wszystko zmierza.

"Zadziwienie" jest wielowarstwowe. Intrygującym wątkiem są historie na dobranoc dla syna. Opowieści o życiu na fikcyjnych planetach opartych na modelach, które tworzy Theo w swojej pracy.
Theo i Robin odkrywają je razem w swojej wyobraźni. Każda jest inna i każda może być alegorią dotyczącą izolacji, samotności, czy wyobcowania. Pewnie, dlatego ten smutny, samotny i mający kłopoty ze światem chłopiec skojarzył mi się z Małym Księciem.

W powieści istotne są tematy związane ze środowiskiem, zmianami klimatycznymi, zanieczyszczeniami i wymieraniem gatunków.
Powers pięknie pisze o przyrodzie, ale jednocześnie zadaje pytanie o stan Ziemi i przyszłe losy ludzkości, która dąży do samozagłady.

"Zadziwienie" to powieść z pogranicza fantastyki naukowej, dramatu obyczajowego i literatury pięknej. Język powieści jest pięknie poetycki, narracja przenikliwa, a nastrój wręcz kosmiczny. Historia jest przedstawiona z niezwykłą wiarygodnością i wrażliwością.To powieść inteligentna i mądra w swojej emocjonalności.
Jest to moja pierwsza powieść Richarda Powersa, ale wiem, że nieostatnia - zaintrygował mnie, poruszył, dotknął mojej wrażliwości
"Zadziwienie" - zadziwia, zachwyca, zdumiewa.
Ogromnie polecam.

Galaktyki i wszechświaty

Ludzkość dokonała wielu odkryć i - zważywszy na jej ewolucyjne początki - osiągnęła naprawdę wysoki poziom rozwoju. Ale czy jej poszukiwania i odkrycia są naprawdę odpowiednio ukierunkowane? Theo Byrne jest astrobiologiem badającym pozaziemskie formy życia i sprawdzającym prawdopodobieństwo wystąpienia ich na innych planetach, podczas gdy jego (najprawdopodobniej) autystyczny syn stara się walczyć z degradacją Ziemi i wyginięciem gatunków zagrożonych. Czy jest szansa na to, że ojciec i syn odnajdą drogę, by naprawdę się zrozumieć?

Ojciec przeznacza swój czas i zasoby na znalezienie form życia, które być może nie istnieją, w miejscach, do których nigdy nie dotrze. Syn (podobnie jak wcześniej matka) bez reszty angażuje się w ruch ekologiczny, zbierając środki na ochronę wymierających gatunków w jedynym znanym nam świecie, w którym życie istnieje na pewno. Czyje priorytety mają w sobie więcej rozsądku - uznanego pracownika naukowego, czy chłopca, który w widoczny sposób nie przystaje do norm społecznych?

Wydaje się, że "Zadziwienie" to przede wszystkim historia trudniej miłości ojca i syna, ale tak naprawdę jest to opowieść o ginącym świecie. W jej tle mamy nawiązania do prawdziwych osób i wydarzeń (na przykład wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych). Powieść Powersa oprócz pogłębiającego się kryzysu ekologicznego ukazuje populizm warstw rządzących, które podejmują decyzje o dofinansowaniach lub zakończeniu niektórych projektów tylko po to, by wypaść lepiej w sondażach. Osobom decyzyjnym nie zależy na ratowaniu planety, a jeśli już podejmują jakieś działania, to jest to najczęściej podyktowane walką o elektorat, a nie faktyczną chęcią zmian.

"Zadziwienie" to bardzo poruszająca, kameralna historia o miłości i godzeniu się ze stratą, ale przede wszystkim o szukaniu porozumienia, jedności z drugim człowiekiem i naturą. Oprócz zwrócenia uwagi na palące problemy współczesnego świata, jest to również znakomita proza, z którą przyjemnie się obcuje.