Żywioły (#2). Ogień i Powietrze

„Jedyną rzeczą lepszą od poznania sekretu jest posiadanie własnego”.

„Ogień i powietrze” to kolejna z powieści obyczajowych w dorobku Johna Boyne po znakomitej „Wodzie i ziemi”. Autor już w pierwszym zdaniu doprowadził do szybszego bicia serca: „Kiedy miałam dwanaście lat, zostałam pogrzebana żywcem na terenie budowy”. Po takim wstępie nie pozostawało nic innego, jak tylko wygodnie rozsiąść się w fotelu i zagłębić w lekturze, bo zapowiadała się podróż pełna emocji i wrażeń.

Również i ta powieść podzielona została na dwie mini historie. „Ogień” zaczął się mocnym wstępem, po którym podglądamy życie Frei. Jest znakomitym chirurgiem i wybrała sobie ciężką działkę, ponieważ zajmuje się ludźmi poszkodowanymi w trakcie pożarów. Ich ciała trawił ogień, ale zostali uratowani, a dzięki wiedzy i zręczności Frei zyskiwali szansę na w miarę normalne i bezbolesne dalsze życie. Jednak kobieta z czasem odkrywa przed czytelnikiem swoje drugie oblicze, które zaczęło przerażać, zamiast budzić podziw. Wydarzenia z dzieciństwa odbiły na jej psychice trwałe piętno, z którym już i nie potrafi i nie chce walczyć. Kim się staje, kiedy porzuca maskę normalności?

W drugiej części zatytułowanej „Powietrze” poznajemy historię Aarona. Czytelnik dopiero po czasie odkrywa jego powiązanie z Freyą, jak również z postaciami z powieści „Woda i ziemia”. To od niego dowiadujemy się, jak dalej potoczyły się losy kobiety chirurga. Jest to i zaskakujące i w wyrafinowany sposób ukazujące, że wszystkie wydarzenia i przeżycia zawsze są z kimś i czymś ściśle powiązane. Najbardziej trafnym porównaniem wydaje mi się, że te wszystkie mini opowiadania to jak wrzucenie kamienia do wody: od jednego małego wyraźnego punktu z czasem roztaczają się coraz to większe kręgi pochłaniające znaczny obszar wody. W tym przypadku tak postrzegam rozprzestrzenianie się emocji bohaterów w stosunku do traumatycznych wydarzeń. Jeszcze długo po wrzuceniu takiego kamienia woda potrafi być wzburzona… tak jak ludzkie życie i spokój duszy…

„Nikt z nas nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za to, co czai się w najciemniejszych zakamarkach naszego umysłu. Ale w życiu? Owszem”.

John Boyne po raz kolejny stworzył powieść, która zabiera nas w świat mrocznych przeżyć, traumatycznych doświadczeń i podtapia czytelnika w morzu emocji, zmuszając do zatrzymania i refleksji. To, co niezmiennie podoba mi się w jego pisarskim stylu to to, że ocenę bohaterów pozostawia czytelnikowi. Podsuwa tylko elementy składowe ich charakterów i obiektywnie przedstawia to, co im się przydarzyło, co nim kierowało. Czytelnik może ich polubić, kibicować, zrozumieć, albo krytykować i żądać kary, ale to on wystawia ostateczną ocenę w zgodzie ze swoimi poglądami i odczuciami.

Autor zaskakuje głębią przemyśleń i poziomem wnikania w ludzką psychikę, znękaną przez demony przeszłości, od których trudno się wyzwolić. Wydarzenia z dzieciństwa silnie zdeterminowały działania osób już dorosłych, uwikłanych między problemami dnia codziennego a swoją przeszłością.

Czy Freja zdoła się uwolnić od trawiącego ją ognia? Czy nadejdzie taki moment, w którym Aaron będzie mógł zaczerpnąć powietrza pełną piersią? O tym musicie przekonać się sami.

„Ogień i powietrze” Johna Boyne’a to książka, która już od pierwszych stron wciąga w gęstą, niepokojącą sieć ludzkich emocji. Autor, znany z wyjątkowej wrażliwości i umiejętności odkrywania najciemniejszych zakamarków ludzkiej natury, proponuje tu dwie mini-powieści — odrębne, a jednak doskonale ze sobą współbrzmiące. To historie, które pokazują, jak wiele może w człowieku zmienić jedno wydarzenie, ale też jak ogromną siłę ma pamięć i trauma, gdy zostają zepchnięte w głąb świadomości.

Pierwsza z opowieści koncentruje się na Frey’i — kobiecie, która z zewnątrz wydaje się ucieleśnieniem sukcesu. Chirurg o ustabilizowanej pozycji, eleganckie życie, luksusy, które dla wielu są nieosiągalne. Jednak Boyne szybko odsłania drugą stronę tej perfekcyjnej fasady. Freya jest osobą nieprzystępną, chłodną, wręcz okrutną, a jej emocjonalne znieczulenie prowadzi czytelnika do pytania: czy to świat uczynił ją taką, czy też zawsze nosiła w sobie tę twardość? Autor wraca do jej dzieciństwa, do jednego feralnego lata, które być może zapoczątkowało lawinę późniejszych decyzji. To studium charakteru pisane niezwykle oszczędnym, ale celnym stylem, w którym każdy detal ma znaczenie.

Druga mini-powieść to zupełnie inna energia — Aaron Umber i jego czternastoletni syn, którzy odbywają podróż, dosłownie i metaforycznie, dziewięć kilometrów nad ziemią. To historia bardziej refleksyjna, cicha, przesiąknięta niepokojem i troską. Aaron to mężczyzna, który dźwiga ciężar przeszłości i lęk o przyszłość swojego dziecka. Chce stać się lepszym ojcem, niż był dla niego świat, ale nie ma pewności, czy starczy mu na to czasu, zrozumienia i odwagi. Ten fragment książki zachwyca delikatnością — pokazuje, jak trudno jest mówić o emocjach, szczególnie mężczyznom, którzy uczyli się całe życie milczeć.

W obu historiach Boyne porusza czytelnika bez tanich chwytów. Jest w nich gęsto od emocji: smutku, frustracji, gniewu, tęsknoty, ale też tego ledwo uchwytnego pragnienia, by być kimś lepszym. Podczas lektury trudno nie zatrzymać się na chwilę i nie spojrzeć w siebie, bo autor nie narzuca ocen — on tylko otwiera drzwi. To, jak je zamkniemy, zależy już od nas.

Gatunek tej książki można określić jako psychologiczna proza obyczajowa z silnym dramatycznym rdzeniem. To literatura dla czytelników, którzy szukają czegoś więcej niż rozrywki — dla tych, którzy chcą rozumieć motywacje bohaterów, lubią analizować człowieka i jego emocjonalne labirynty. Sprawdzi się u osób, które cenią subtelność, głębię, a także moralnie nieoczywiste historie.

„Ogień i powietrze” wciąga, porusza i długo nie opuszcza myśli. Boyne po raz kolejny udowadnia, że potrafi pisać o człowieku w sposób szczery, odważny i pełen empatii. To książka, którą warto przeczytać — nie tylko po to, by zrozumieć bohaterów, ale może przede wszystkim po to, by na chwilę zatrzymać się nad samym sobą. Polecam z pełnym przekonaniem.

Co aktualnie czytacie? Ja właśnie skończyłam kolejną książkę Johna Boyne pod tytułem "Ogień i powietrze". Ponownie mamy tu dwie osobne historie, które ściśle się ze sobą łączą. Bohaterką pierwszej historii - Ogień jest Freya - utytułowana Pani chirurg. Wiedział ona z pozoru idealne życie ale nikt nie podejrzewa jaką mroczną tajemnicę skrywa oraz do jakiego okrucieństwa jest zdolna. Druga część czyli Powietrze to historia losów Aarona - jednej z ofiar Freyi. Poznajemy go jako dorosłego mężczyznę, który pracuje jako psycholog dziecięcy i ma nastoletniego syna. Mężczyzna walczy z traumą z dzieciństwa, która odbija się na jego życiu i najbliższych. Pragnie za wszelką cenę ochronić syna i odbudować z nim relacje. Obie historie i bohaterów łączy wspólny mianownik. Jest to mocna, mroczna historia, która autentycznie momentami mnie przerażała i musiałam ją odkładać by poukładać sobie to w głowie. Bohaterowie są mocno psychicznie poturbowani przez traumatyczne wydarzenia, które miały miejsce w przeszłości a mocno odcisnęły się na ich przyszłości.

(...) Freya to piękna, dobrze usytuowana pani chirurg. Nikt nie podejrzewa jak mroczną tajemnicę skrywa i do jakiego okrucieństwa jest zdolna. Aaron, stażysta na jej oddziale, również przeżył w młodości wielką traumę, która odcisnęła się piętnem na jego późniejsze funkcjonowanie. Tych dwoje łączy wspólny mianownik, o czym Freya ma się już wkrótce przekonać...

"Ogień i powietrze" to obnażająca ludzką psychikę, dramatyczna opowieść, która mocno zapada w pamięć i porusza do głębi. Książka podzielona na dwie części, opisuje różne perspektywy widziane od strony Frei i Aarona. Losy tej dwójki przeplatają się ze sobą, tworząc dramatyczny obraz całości. Autor porusza niesamowicie delikatny, bolesny i łamiący życie wątek. Ukazuje do czego zdolny jest człowiek, i ten młodszy i ten starszy, jak wielkie krzywdy i zranienia w sobie może nosić. Nie spodziewałam się, że ta książka zawiera tak wielki ładunek emocjonalny. Tak jakby autor zebrał je wszystkie w jedną całość, tworząc obraz zamknięty w słowach.
Przeczytałam tę historię na jednym wdechu, mówiąc kolokwialnie. Fabuła mnie wręcz oszołomiła, byłam ciekawa zakończenia, więc nie wyobrażałam sobie, że mogę odłożyć czytanie na później. Autor potrafi budować napięcie, zainteresować, odzierając ze złudzeń i demaskując ludzkie zachowania i wybory, jednocześnie nie oceniając.

Książka tak dobra, że nie sposób przejść obok niej obojętnie. Polecam !!!

"Nikt nie podejrzewa, jak mroczną tajemnicę skrywa i do jakiego okrucieństwa jest zdolna".

Dwie różne historie. Dwoje ludzi, których losy - niepostrzeżenie, a jednak nieuchronnie - splatają się ze sobą. Ogień, który spala od środka. Powietrze, którego tak często brakuje.

Freya prowadzi piękne życie. Jest cenionym, odnoszącym sukcesy chirurgiem. Niczego jej nie brakuje. A jednak... za tą pozorną doskonałością kryje się coś, co pali ją od środka. Kobieta nosi w sobie tajemnice. Jej przeszłość - trudna, bolesna - odcisnęła na niej głęboki ślad. Nieprzepracowane traumy powracają niczym echo, rezonują w codzienności, zatruwając życie jej i innym. Cierpią niewinni ludzie...

Aron ma czterdzieści lat, ma nastoletniego syna, którego pragnie za wszelką cenę chronić. Sam jednak nosi w sobie ciężar krzywdy z dzieciństwa. Trauma, która nigdy nie została uleczona, nieustannie daje o sobie znać - dusi, odbiera oddech, wpływa na relacje z bliskimi. Aron walczy. Pragnie przerwać krąg bólu, w jakim sam dorastał.

Boyne po raz kolejny mnie zaskoczył. Z niezwykłą wnikliwością wchodzi w głąb ludzkich emocji i psychiki. Pokazuje, jak bardzo doświadczenia z dzieciństwa kształtują człowieka, jak głęboko potrafią wrosnąć w jego decyzje, lęki, pragnienia. Fabuła jest przemyślana, spójna i przejmująca, a emocje podczas czytania - ogromne.

Przeszłość nie pozwala bohaterom zapomnieć ani uwolnić się od bólu. Ich dzieciństwo kładzie się cieniem na dorosłość - na relacje, wybory, całe życie. To ono ich ukształtowało i wciąż - nawet po latach - dyktuje swoje warunki. Pisarz demaskuje ludzkie zachowania - nie moralizuje, nie osądza. Zostawia przestrzeń, by to czytelnik sam ocenił, zrozumiał, poczuł.

To historie o ludzkich dramatach, o bólu, bezsilności i zagubieniu. O ranach, które nigdy się nie zabliźniły. O próbie zmierzenia się z demonami przeszłości i poskładania codzienności od nowa.

Mocne. Trudne. Przejmujące. Bardzo polecam! Tatiasza i jej książki :)