Słoneczne miasto
Tove Jansson

Bez wątpienia Tove Jansson większości czytelników kojarzy się głównie z Muminkami. Dotychczas i ja należałam do tego grona, nie znałam innej twórczości tejże autorki. Słoneczne miasto, zawierające w sobie dwie krótkie powieści, wydało mi się idealną pozycją do rozpoczęcia przygody z prozą dla dorosłych spod jej pióra.

Sam opis książki wywarł na mnie pozytywne wrażenie. W większości współczesnych powieści głównymi bohaterami są ludzie młodzi, przede wszystkim nastolatkowie i dorośli przed trzydziestką, podczas gdy w Słonecznym mieście główny prym wiodą emeryci. Jest to miła odmiana, odskocznia od miłosnych uniesień i schematów, coś absolutnie - przynajmniej dla mnie - nowego. Ta tematyka bardzo przypadła mi do gustu, zestawienie młodości i starości, mimo że miejscami autorka schodziła na tory depresyjnego myślenia, przejmującego smutku - motywów przemijania i rzeczy utraconych. Tove Jansson opisuje wszystko niezwykle realistyczne, jej historie oraz emocje wydały mi się bardzo prawdopodobne i nie zdziwiłabym się, gdyby odnalazły odniesienie w jej prawdziwym życiu. 

Obie powieści czytało mi się wspaniale, mimo że na początku gubiłam się w bohaterach i nie do końca rozumiałam zamysł Słonecznego miasta. Mnóstwo tu staruszków, skrajnie różnych od siebie, ale pod jednym względem podobnych - wszyscy zostali porzuceni. Mimo odepchnięcia przez rodziny, starają się oni żyć pełnią życia, odnajdując pozytywy w swojej sytuacji, często też we wspomnieniach (choć te potrafią także zasmucić lub wywołać w nich melancholijny stan). Na przykład, jedna z bohaterek, która nigdy nie była w knajpie - udaje się do niej, a inny bohater oczekuje listu od Jezusa. No i jest jeszcze piękne otoczenie, słońce i bezkresne morze...

Kamienne pole, druga z powieści, skupia się głownie na jednej postaci, Jonaszu, dziennikarzu przechodzącym na emeryturę. Jest to postać dość egoistyczna w dążeniu do celu, idąca po trupach, konkretnie relacji z rodziną. Jonasz skupia się na pisaniu, z którego wcale nie jest zadowolony, a swoje niespełnienie wyładowuje na najbliższych. Zaglądając do swej przeszłości, stopniowo odkrywa, że tak pozwolił pochłonąć się pisarstwu, które nie dało mu tak naprawdę nic, że poświęcił nie tylko swoje szczęście, ale i szczęście swojej rodziny. Zaniedbał ją całkowicie dla czegoś, co nie było tego warte... To zarazem dość przygnębiająca, jak i zachwycająca powieść, w której autorka krytycznie ukazała temat pisarstwa, tudzież oddania się bezsensownej karierze, która na starość nie pozostawia człowiekowi nic poza goryczą... 

Tove Jansson w obu tych powieściach odsłoniła przede mną nową twarz - posępnej myślicielki, moralistki, ale i nietypowej gawędziarki, która wiecznie zdaje się mieć coś na końcu języka. Jej opowieści pochłaniają czytelnika i zmuszają do refleksji oraz samooceny naszego dotychczasowego postępowania, a bajeczny styl opowiadania wyjątkowo temu sprzyja. Są to jednocześnie historie słoneczne i radosne, zimne i twarde jak kamienie - zupełnie jak ich tytuły. Polecam tę książkę serdecznie, nie zawiedziecie się i - być może - zmienicie coś w swoim życiu. Nie mogę przestać myśleć o tych powieściach.