Trędowata
Helena Mniszkówna

Uprzedzenia w stylu retro

Akcja powieści rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku i jest osadzona w społeczeństwie arystokratycznym. Jest to historia nieszczęśliwej miłości młodej guwernantki Stefanii Rudeckiej i ordynata Waldemara Michorowskiego. Okoliczności, w jakich zapałali do siebie miłością romantyczną i niemalże idealną nie pozwoliły na szczęśliwy rozwój i finał historii.

Stefania, wywodząca się ze szlachty panna, doznawszy zawodu miłosnego, obejmuje posadę guwernantki w domu wdowy baronowej Elzonowskiej i zarazem ciotki Waldemara. Jej podopieczną jest córka kobiety, Lucia. Początkowo relacja Stefci i Waldyego jest chłodna, a nawet pełna zgrzytów.

Tymczasem mieszkańcy majątku, który mieści się w Słodkowcach, żyją swoim życiem i w miarę upływu czasu nauczycielka poznaje tajemnice rodzinne. Jedną z nich opowiada jej senior rodziny, dziadek ordynata, pan Maciej. Z tej opowieści wynika, że swego czasu żywił ogromne uczucie do pewnej kobiety, z którą nie mógł się związać z przyczyn społecznych. Presja rodziny wymogła na nim podjęcie decyzji, która zaważyła na całym jego późniejszym życiu. Smutna historia ma swoje odzwierciedlenie w relacji pary głównych bohaterów i skutkuje tym, że nauczycielka zostawia pracę i z obawy przed możliwością powtórzenia się schematu sprzed lat, opuszcza majątek.

Powieść przenosi nas do świata hrabiów i baronów, czyli sfer arystokratycznych, a tym ostatnim nie przysługuje swoboda zachowań. Liczą się pozory, klasa, ród. Autorka zaprezentowała cały wachlarz osobowości należących do tej klasy.
Pan Maciej to senior rodu. Łączy go piękna więź z ukochanym wnukiem. Nie raz zdarzyło mu się popaść w nostalgię z powodu nieobecności młodego Michorowskiego, a w pewnym momencie jest gotów sprzeciwstawić się normom popierając wnuka i tym samym uszczęśliwić młodzieńca. Pan Maciej nawiązuje serdeczną relację ze Stefcią, gdyż ta do złudzenia przypomina mu swoją niespełnioną miłość.
To nie jest tak, że reszta mieszkańców ma dla nauczycielki oziębły stosunek. Przeciwnie. Traktują ją z szacunkiem i chętnie obcują z towarzyszką Luci.
Inaczej ma się sprawa z tak zwanym towarzystwem, które nie może być dalekie Stefci, gdyż ona podąża tam, gdzie panienka Elzonowska. Są to chwilę drobnych zgrzytów i uprzedzeń nieskutkujące poważniejszymi urazami, ale piętnujące pochodzenie Stefanii, które, dla przypomnienia, nie jest wcale niskie. Nasuwa się pytanie: skąd takie deprecjonowanie jej osoby. Odpowiedzią jest brak odpowiedniego tytułu.

Miłość bohaterów jest świeża, naturalna i niezwykle sentymentalna, ale nie mogła być inna z uwagi na charaktery tych dwojga. Obawę, którą dziewczyna wyraźnie okazywała w pierwszej fazie uczucia, zwalczył niepochamowaną determinacją, starając się o nią ze wszystkich swoich sił. Początki nie były łatwe, a pozytywne nastawienie dziewczyny względem adoratora zdawało się wątpliwe. Czas pozwolił na to, aby się lepiej poznali i przy okazji spotkań, które były częste, u Stefci nastąpił przełom w postrzeganiu ordynata.
Mężczyzna w międzyczasie musiał również odpierać nachalne swaty, które miały stworzyć mu idealny związek i połączyć tym samym dwa wielkie rody. On jednak jasno wyrażał swoje stanowisko względem tamtej panny.

Wspomniałam już o dworze w Słodkowcach- miejscu pracy Stefanii, ale jest i inna ogromna posiadłość, własność Waldemara, która odgrywa nie mniejszą rolę jak ta pierwsza. Głębowicze to nowoczesny, pełen przepychu dwór ordynata. Któregoś razu Waldemar zabiera tam swoich bliskich, w tym Stefanię, która nie miała jeszcze okazji zobaczenia jego dworu. Towarzystwo znajduje tam wyśmienitą rozrywkę. Stefania ma szansę pokręcić się trochę po strojnych salach i wspaniałych komnatach. Galeria, której nie omieszkuje zwiedzić, robi na niej największe wrażenie. Jest to miejsce przepełnione strasznie dziwnym jakby mrocznym klimatem, a to za sprawą postaci zerkających na nią z ogromnych obrazów. Przodkowie Michorowskich wpłynęli na jej emocję, zwłaszcza jedna kobieta, której aurę doskonale podsumowała Stefania w rozmowie z napotkanym w grodzie Waldym.

Język powieści, która obfituje w niezliczone i niekrótkie opisy krajobrazów, jest przepiękny a sama historia urocza, choć dramatyczna. Pisząc „urocza” jestem daleka od twierdzenia, że to „słodka” opowieść o miłości. Nie ulega natomiast wątpliwości, że namiętność odgrywa tu sporą rolę: jest ona w gestach, słowach i myślach bohaterów, zwłaszcza Waldyego.

Dwóch kochanków? Trochę nudno- można by stwierdzić. Nic bardziej mylnego. Jest przecież jeszcze panna Rita i hrabia Trestka. Kim są? Powiedzmy, że bliskimi ordynata, ale szczegóły tych koneksji pozwolę sobie zachować dla siebie. Dodam jednak, że ktoś tu do kogoś pała ogromnym uczuciem. Czy mam na myśli Trestkę i Ritę. Nie mówię tak, nie mówię nie, ale rzec trzeba, że ordynat jest obiektem pożądania wielu dam.

Najmilej czyta się o zwyczajach i codzienności ludzi z takich posiadłości. Konkretniej? Konie, powozy, wyprawy na polowanie, strzelanie, gry i zabawy towarzyskie. Niezwykłe i bardzo wizualne były opisy pomieszczeń i budowli, które okazują się pomocne w zrozumieniu rangi stanowiska, jakie zajmował ordynat i jego krewni.

Reasumując dla miłośników klasycznego melodramatu czy obyczajówki jak najbardziej na tak.

Informacje dodatkowe o Trędowata:

Wydawnictwo: MG
Data wydania: 2021-04-14
Kategoria: Romans
ISBN: 9788377797006
Liczba stron: 594
Dodał/a opinię: lourdes