Ukąszony
Patryk Bogusz

"Ukąszony” Patryka Bogusza, to dość osobliwa książka. W tej mieszance wybuchowej łączy się wszystko, co do tej pory wiązałem z autorem, a zatem jego nieskrępowanie i bezkompromisowość w ukazaniu ludzkich patologii i wynaturzeń, bynajmniej nie zwalnia. Pisarz aplikuje nam w jednej końskiej strzykawce całą masę odniesień literackich. Na przystawkę ordynarne fantazje zabarwionych erotycznie i alkoholowo, podane przez jedynego w swoim rodzaju Charlesa Bukowskiego. Danie główne zaprawione w gęstym quasi filozoficznym sosie a'la Henry Miller. Tym razem nie jemy ludzkiego mięsa jak u Bogusza czasami... No, w każdym razie, nie dosłownie. Bo jest ta powieść mięsista, mocna i wyrazista. W jakimś sensie Bogusz pozostaje na szczęście wierny sobie i swoim osobistym środkom wyrazu, już sprawdzonym w jego wcześniejszych pozycjach. Dodaje w końcu, dużo własnych przemyśleń na temat bezsensu życia we współczesnym, kręcącym się wokół korporacyjnych standardów świecie. Perwersja i lekkoduszność bohaterów, wskazuje na to, co wiem od dawna – bardziej niż Edward Lee, czy choćby Clive Barker, Patryk Bogusz wzoruje się na innych, klasycznych dziś mistrzach przełamywania Tabu (dwóch z nich już wymieniłem). Jest autor, epigonem takich tekstów formacyjnych, jak popularne "Zwrotniki".
Tutaj od razu rodzi się pytanie o głębszy sens takiej literatury dziś, gdzie wszystkie granice przełamało już dawno kino, a filmy Bunuela, Żuławskiego, czy Russela, utraciły swoją świeżo pozyskaną moc, płynącą z kontrowersyjności. Współcześnie, te obrazki z przeszłości kina niektórych po prostu cieszą swoją fabułą, albo bawią niezgrabnością bohaterów.

Wracając jednak na pole literatury. Tam, gdzie dawni buntownicy przecierali szlaki, a wulgarność mieszała się z objawem ich buntu, modernizm wiódł prym. Był świeży, nowy, zaskakiwał. Działalność Millera, posiadała podłoże, wyrastające z negacji stosunków społecznych, a rynsztokowość wymowy, szła w parze (a nawet w tan) z zamierzoną kontrowersją, nie będącą celem samym w sobie, a raczej środkiem. Czy u Patryka to przekraczanie granicy dobrego smaku i niemal surrealistyczna brzydota, są nadal świadomymi służebnicami, w czynności nadrzędnej, czyli literackiej negacji i ukazywaniu prawdy? A może jest to jedynie pusta litera, szkicowana na modłę, lecz pozbawiona właściwej podbudowy? Paradoksalnie, jest to trudne pytanie, zwłaszcza, jeśli widzi się, z jaką werwą i niewątpliwą umiejętnością, autor porusza się na ścieżkach, wytyczonych przez pornograficzną diarystykę Bukowskiego, dodając do tego szczyptę, zaczerpniętą z różnych modernistycznych kinowych obrazów.

Patryk zdecydowanie pisze na własną modłę i sam się w tym pisaniu określa (ale nie zatraca). Przy okazji powoduje w czytelniku nie tylko mdłości (u jednych) i ekscytację (u drugich), ale i zmusza Nas wszystkich do postawienia sobie pewnych zasadniczych pytań. A najważniejsze, wydaje się jedno, a jest to niedomówienie, które wypływa z lektury. Wcześniej, lub później, ale wypływa prawie zawsze, jak nieprawidłowo utopione w ścieku zwłoki. A to oznacza, że nie jest to lektura bezmyślna, powierzchowna. Coś się tam Panie i Panowie kryje, a to już wyznacza pewien poziom pisania. Konieczność zadania sobie tego pytania, stanowi chyba o największej jakości powieści Patryka. Jest to pytanie o prawdopodobieństwo historii, która, choć przerysowana, ukazuje polską rzeczywistość, znaną z kroniki kryminalnej, z ekspresu reporterów, z wszystkich przedruków gazetowych o patologicznych rodzinach.

Czy książkę mogę polecić? Zdecydowanie tak, choć początek pozostawił mnie niepewnego, co do samego charakteru książki i jest zdecydowanie najsłabszym ogniwem w całym łańcuchu fabularnym. Czy jest ta książka próbą wypłynięcia na ocean literatury bardziej ambitnej niż to, z czym do tej pory mieliśmy do czynienia? Trudno mi na ten moment powiedzieć. Coś zdecydowanie się wykluwa i jest to o wiele mniej przerysowane, tarantinowskie. Widzę także pewną porównywalność wątków z "Ukąszonego" do fabuły np. "Czasu Umierania". Czy to źle? Przecież "Czas Umierania" to doskonała, rozrywkowa pozycja, w klimacie Noir. Z konsekwentnie stworzonymi postaciami i wszystkim tym, za co kochamy sensację. Na dodatek ukazuje ta książka pewną rzeczywistość tak namacalną, że ma się ochotę zapytać (znowu) Bogusza, o to, z iloma bandziorami w życiu chlał wódę.

W omawianej powieści, autorowi przyświecało coś więcej. Nie samą rozrywką i próbą oburzenia, żyły te słowa. Dlatego może ten niewielki, milimetrowy zarzut, o powtórkę z rozrywki. Choć, z drugiej strony, komediowość rozwiązania akcji, pięknie wyrównała ciężki ton książki, przez który czasami musieliśmy przebrnąć.

Patryk niezmiennie udowadnia swój ogromny potencjał nie tylko jako autor szeroko pojętego thrillera, czy sensacji, lecz przede wszystkim, jako pisarz świadomy tego, który świat zamierza nam pokazać, jakich środków chce użyć. Jest obserwatorem wnikliwym i tak samo ciekawym przewodnikiem. Prowadzi nas po odmętach miejskich zaułków, ale chyba jeszcze ciekawszy labirynt przychodzi nam zwiedzać, gdy pisarz bierze się za ludzkie osobowości.

Informacje dodatkowe o Ukąszony:

Wydawnictwo: inne
Data wydania: 2023-02-20
Kategoria: Kryminał, sensacja, thriller
ISBN: 9788396709301
Liczba stron: 220
Język oryginału: polski
Dodał/a opinię: Jarek Klonowski