Warsztaty poetyckie, cz. 2: jak nie pisać wierszy? - granice.pl

Data: 2017-09-19 00:46:00 Autor: Adrian Witczak, Monika Witczak
udostępnij Tweet

W środowiskach poetyckich nazwanie kogoś grafomanem uchodzi za inwektywę i jest dosyć często stosowane wobec początkujących autorów, choć nie zawsze słusznie. Grafomania czyli patologiczny przymus pisania i udostępniania własnych utworów literackich jest zjawiskiem, które budzi sporo emocji. Nadużywanie pojęcia „grafomania” doprowadziło do rozszerzenia tego negatywnego określenia na wszystkie mało wartościowe próby poetyckie. A samo pisanie słabych wierszy nie stanowi sedna problemu grafomanii i jest procesem naturalnym w rozwoju twórczym. Każdy początkujący twórca zanim zdobędzie umiejętności i doświadczenie, tworzy wiersze o niskiej wartości. Nawet sam przymus pisania tak charakterystyczny dla zjawiska grafomanii może okazać się pomocny w systematycznej pracy nad tekstami.

-> Zajrzyj też do pierwszej części naszych warsztatów poetyckich online!

Kluczowym elementem dla określenia grafomanii jest bezkrytyczna postawa autora wobec własnej twórczości. Bardzo często związana z dążeniem do upowszechniania swoich utworów, mimo negatywnej oceny poziomu artystycznego. Grafoman zwykle przecenia swoje utwory, nierzadko uważa się za genialnego twórcę. Każdą krytykę ignoruje lub oskarża o niezrozumienie przekazu, a czasem twierdzi, że jego utwory wyprzedzają epokę i zostaną docenione dopiero po jego śmierci. Przekonanie grafomana o wysokiej wartości własnych tekstów bywa podsycane pochlebstwami przez znajomych i rodzinę. Nie ma w tym nic nagannego, bo każdy może pisać wiersze. Ale grafomania pokazuje swoje obłudne oblicze szczególnie w sytuacjach, kiedy grafoman wydaje za własne pieniądze tomiki poetyckie, sam sobie organizuje spotkania, na których domaga się poklasku. Grafoman bardzo mocno chce uchodzić za pisarza i pożąda społecznego uznania.

Początkujący poeta lub poetka zwykle tworzy słabsze wiersze, ale nie można go nazwać grafomanem. Jaką postawę przyjąć, aby uniknąć posądzenia o grafomanię? Należy wyostrzyć zmysł krytyczny wobec własnej twórczości, pracować nad tekstami (poprawiać wiersze), brać udział w warsztatach, słuchać konstruktywnej krytyki i mieć trochę pokory debiutanta. Grafoman chce po prostu pisać, nie zważając na poziom artystyczny. Początkujący poeta chce rozwijać swoje umiejętności by pisać coraz lepiej.

Schematy i oryginalność w sztuce poetyckiej

W sąsiedztwie grafomanii znajdujemy zjawisko pisania wtórnego, schematycznego, poetyckiego epigoństwa, ślepego naśladownictwa stylu. Obok tekstów nieudanych, słabych artystycznie istnieje niemała grupa wierszy banalnych, jałowych i po prostu zbędnych. Wiersze tego typu spełniają standardy poetyckie i niektóre z nich można by uznać za udane, ale powielają istniejące już style i konwencje poetyckie. Takich wtórnych tomików wydaje się, niestety, bardzo dużo.

Przyjrzymy się kilku terminom literackim, które dobrze określają podstawowe schematy nieświadomie używane przez debiutantów. Zaznaczamy, że środki poetyckie nadużywane i nieumiejętnie stosowane przez początkujących są z powodzeniem stosowane w wierszach wybitnych.

Ciekawą parą pokrewnych terminów literackich jest maniera literacka i persyflaż. Maniera literacka, to wtórne, pozbawione oryginalności użycie cech stylu wykształconego w danej epoce, polegające na przerysowaniu i wyolbrzymieniu pewnych jego elementów. Manieryczna była np. twórczość drugorzędnych pisarzy, naśladujących poetykę romantyzmu i Młodej Polski. Maniera ma zabarwienie pejoratywne, bo zakłada wtórność stylu, użycie elementów stylistycznych czy motywów bez pełnego zrozumienia ich celu.

Persyflaż to utwór literacki lub inna wypowiedź o charakterze żartobliwym i ironicznym, ukrywająca szyderstwo pod pozorami wyszukanej uprzejmości lub udawanej powagi. Szczególną cechą persyflażu jest ironiczne nawiązanie do cudzego stylu. Persyflaż podobnie jak maniera korzysta z obcego stylu, ale w sposób świadomy wykorzystuje wiedzę i oczytanie.  Cel persyflażu to ośmieszyć archaiczny styl lub nawiązać dialog z konwencją literacką.

Zatrzymajmy się przy terminie konwencja literacka. Jest to istniejący w praktyce literackiej i świadomości literackiej epoki zespół norm, zwyczajów, regulujących określoną dziedzinę wypowiedzi, dobór składników dzieła oraz ich układ, zespół zasad określających charakter i funkcję poszczególnych elementów dzieła oraz sposób ich zorganizowania w większą autonomiczną całość. Są to najogólniej mówiąc reguły poetyckie. Konwencja obejmuje prawie wszystkie elementy utworu: gatunki poetyckie, schematy wersyfikacyjne, motywy, epitety. Znajomość konwencji jest często warunkiem porozumienia między czytelnikiem, a autorem. Samo lawirowanie między różnymi konwencjami może być ciekawym zabiegiem artystycznym.

Zobacz także

Musisz być zalogowany, aby komentować. Zaloguj się lub załóż konto, jeżeli jeszcze go nie posiadasz.

Avatar uĹźytkownika - jjl
jjl
Dodany: 2017-11-22 19:39:32
0 +-

szkota żeja taki mondry niejest em

Avatar uĹźytkownika - edwardskwarcan
edwardskwarcan
Dodany: 2017-10-18 21:56:13
0 +-

Ciekawą parą pokrewnych terminów literackich jest maniera literacka i persyflaż. Maniera literacka, to wtórne, pozbawione oryginalności użycie cech stylu wykształconego w danej epoce, polegające na przerysowaniu i wyolbrzymieniu pewnych jego elementów. Manieryczna była np. twórczość drugorzędnych pisarzy, naśladujących poetykę romantyzmu i Młodej Polski. Maniera ma zabarwienie pejoratywne, bo zakłada wtórność stylu, użycie elementów stylistycznych czy motywów bez pełnego zrozumienia ich celu.

Z tym się nie zgadzam, bo wypracowane style są własnością wszystkich

i nie  ocierają się nawet o plagiat.

Avatar uĹźytkownika - CzytajacaMama
CzytajacaMama
Dodany: 2017-10-13 11:34:49
0 +-

A może ktoś podzieli się wynikami z zadań? :-) Zachęcam!

Avatar uĹźytkownika - emilly26
emilly26
Dodany: 2017-09-20 22:36:29
0 +-

Najważniejszy jest moim zdaniem pomysł, wena i styl jakim bedziemy pisac dany wiersz.

Avatar uĹźytkownika - playnice
playnice
Dodany: 2017-09-20 19:49:54
0 +-

och, jak wspaniale, że ja umiem. ale nie mam o czym.  niby można o wszystkim. ale jakoś mi się nie chce, a dodatkowo jeśli trzeba szarpać się z trollami, to już w ogóle nie chce się nic. I WŁAŚNIE O TO CHODZI TROLLOWI! żeby zniechęcić. NA SZCZĘŚCIE MAM ZAPAS POEZJI :]  

Avatar uĹźytkownika - MonikaP
MonikaP
Dodany: 2017-09-19 09:16:22
1 +-

Skończona filologia, przeczytane miliony wierszy, wykłady z teorii literatury, przekładu, a wiersza i tak nie umiem napisać ;)
Obawiam się, że poetą trzeba się urodzić...

Avatar uĹźytkownika - nureczka
nureczka
Dodany: 2017-09-19 08:17:04
2 +-

Tak się zastanawiam, czy pisania wieszy można się nauczyć? Chyba jednak poetą trzeba się urodzić. A grafoman i tak nie przyjmie do widomości, że jest grafomanem (bo to istota grafomanii), 

Warto przeczytać

Reklamy
Recenzje miesiąca
Virion. Legenda miecza. Krew
Andrzej Ziemiański ;
Virion. Legenda miecza. Krew
Herbaciane róże
Beata Agopsowicz ;
Herbaciane róże
Czarownik
Anniina Mikama
Czarownik
Ludzie z kości
Paula Lichtarowicz
Ludzie z kości
W rytmie serca
Aleksandra Struska-Musiał ;
W rytmie serca
Kołatanie
Artur Żak
Kołatanie
Esperanza
Jakob Wegelius ;
Esperanza
Mapa poziomów świadomości
David R. Hawkins ;
Mapa poziomów świadomości
Dom w Krokusowej Dolinie
Halina Kowalczuk ;
Dom w Krokusowej Dolinie
W szponach
Izabela Janiszewska ;
W szponach
Pokaż wszystkie recenzje