Recenzja książki: Chiny jednego dziecka

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Nazywanie przez Chińczyków swojego kraju Państwem Środka odzwierciedla chińskie poczucie własnej tożsamości oraz wyższości cywilizacyjnej. Jak rzeczywiście wygląda życie ponad miliardowego społeczeństwa? Treść książki Chiny jednego dziecka szczegółowo analizuje odczuwane współcześnie konsekwencje spowalniającej gwałtowny wzrost populacji, a realizowanej w latach 1979-2015, kontrowersyjnej polityki jednego dziecka.

Omówiona we Wstępie kwestia zagrażającego Chinom gwałtownego przyrostu naturalnego, radykalnej reformy gospodarczej oraz modernizacji rolnictwa, przemysłu, obronności, nauki i technologii, ułatwia zrozumienie funkcjonowania współczesnych Chin. Sześć rozdziałów książki to spojrzenie na tytułowe zagadnienie z perspektywy ludzi z różnych środowisk: klimat społeczny i polityczny lat 80-tych XX wieku (dorastanie przypadało na pełen przemocy i skrajnych emocji okres rewolucji kulturalno-społecznej), reprezentowane przez Trzy Posłuszeństwa i Cztery Cnoty zasady etyki kobiecej, skutkujący nierównowagą płci problem niechcianych córek, emancypacja edukacyjna i zawodowa kobiet oraz związane z tym transformacje gospodarcze, system opieki społecznej i zdrowotnej, zmiany dotyczące seksualności, prawnie wymagana rejestracja gospodarstw domowych, rozmiary chińskiej społeczności internetowej, wyzwania edukacyjne, prawo małżeńskie, a także wynikające z polityki jednego dziecka – a zarazem grożące depresją oraz samobójstwami – trzy twarze samotności (średnio majętny młody mężczyzna, starzejący się rodzice, dziecko pozostawione na wsi pod opieką dziadków) – wszystko to stworzyło problemy, z którymi dziś musi się mierzyć chińskie społeczeństwo.

W publikacji Wydawnictwa Znak prawdziwe historie przeplatają się z wydarzeniami historycznymi, a przewijająca się w tle postać Mao Zedonga, któremu przypisuje się odpowiedzialność za śmierć 65–70 mln ludzi tylko w czasie pokoju, pozwala zrozumieć powody wprowadzanych na przestrzeni lat zmian, a w konsekwencji trudności w funkcjonowaniu współczesnych Chin. Mnóstwo miejsca zajmują w lekturze opisy przeprowadzanych kampanii, projektów, strategii, paradoksów, efektów badań opinii publicznej oraz statystyk. Wkładki z pochodzącymi z wielu źródeł (wykaz na końcu książki) kolorowymi zdjęciami uzupełniają tekst. Przydatną pomoc stanowią przypisy końcowe i bogata bibliografia.

Napisany przez mieszkających w Szanghaju Piotra Sochonia, Weronikę Truszczyńską oraz Nadię Urban reportaż Chiny jednego dziecka pokazuje wpływ decyzji politycznych na całe pokolenia, zaś uświadomienie sobie – dzięki lekturze – problemów, z jakimi mierzą się współcześni Chińczycy pozwoli czytelnikowi inaczej spojrzeć na chiński sukces gospodarczy.

Tagi: Reportaż i dziennikarstwo śledcze