Recenzja książki: Ciao, Goethe!. Śladami Goethego w Italii

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Postać Johanna Wolfganga Goethego jest powszechnie znana, a mimo to Jacek Cygan w książce Ciao Goethe! Śladami Goethego w Italii zdecydował się pokazać jego wielkość: łącząc przeszłość z teraźniejszością, przedstawia dwuletni zaledwie wycinek z całości życia i twórczości Goethego, co jednak – jak lektura szybko wykaże – okazuje się być przedsięwzięciem w pełni trafionym.

Korzystając z pozostawionego przez Goethego, a napisanego dla przyjaciół dziennika Podróż włoska, autor odwiedza miejsca, w których Goethe – podróżując dyliżansami – przed ponad dwustu lat bywał. W celu przejścia jego śladami, autor prowadzi czytelnika najpierw do Karlsbadu, skąd Goethe uciekając, rozpoczął swoją włoską podróż, a stamtąd udaje się do pozostałych miast, które do dnia dzisiejszego warte są odwiedzenia: w Tyrolu, Weronie, Vicenzy, Padwie, Wenecji, Ferrarze, Rzymie (dwukrotnie), Neapolu oraz na Sycylii, szuka ścieżek, którymi Goethe kroczył, podziwia zabytki, dotyka murów i kolumn, spaceruje pod oknami uroczych kamieniczek z ażurowymi balkonami, płaskorzeźbami oraz złotymi literami, przygląda się obrazom i rzeźbom, czyta napisy na poświęconych Goethemu pamiątkowych tablicach (treść niektórych z nich przytacza w całości). Wszystkie miejsca, które odwiedził Goethe, a po nim Jacek Cygan, to świadkowie rozgrywających się historycznych wydarzeń, wyrażającej emocje sztuki, źródeł inspiracji i radości oraz prób zrozumienia świata i samego siebie.

Publikacja Wydawnictwa Marginesy stanowi znakomite opracowanie życia i twórczości Johanna Wolfganga Goethego, jednego z najwybitniejszych myślicieli przełomu XVIII i XIX wieku. Obok pobudzających wyobraźnię opisów miejsc (charakterystyka, najważniejsze wydarzenia, zabytki) oraz podróżnej codzienności Goethego, tekst wzbogacają osobiste przemyślenia Jacka Cygana (efekt analizy źródeł historycznych i dwudziestoletniego podróżowania po włoskiej ziemi). Nie brak też śladów karlowarskich, zapisków weneckich, wątków napoleońskich ani w interesujący sposób omówionych wrażeń Goethego. Są w lekturze fakty i ciekawostki, są daty, nazwiska, nazwy (również włoskie), recenzje dzieł sztuki, „gorące myśli”, fragmenty utworów literackich, ponad wszystkim zaś – cytowane w obfitości passusy z Podróży włoskiej i rozwijane myśli Goethego. Są wcięcia w tekście, obrazujące treść ilustracje poprzedzające rozdziały (na końcu niektórych – niewielkie grafiki). Momentami autor dopuszcza się dywagacji, prosząc równocześnie czytelnika o wybaczenie i tłumacząc, że jest to konieczność do zrozumienia kontekstu. Pomocą służy bibliografia (polsko- i obcojęzyczna, wśród propozycji są też pozycje datowane na początek XIX wieku).

Treść książki Ciao Goethe! pokazuje, że podróż Jacka Cygana Śladami Goethego w Italii pozwoliła mu docenić (pomógł mu w tym i los, który – jak autor zapewnia – wcale nie musi być ślepy) wielkość prekursora romantyzmu, wielkiego myśliciela i poety. Teraz to samo pozostaje już tylko uczynić czytelnikowi.

Tagi: Sztuka - zagadnienia ogólne Turystyka i wypoczynek Biografie i literatura faktu Biografie fabularyzowane