Recenzja książki: Filotea 2.1. Duchowość dla świeckich

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Duchowość, rozumiana jako nadnaturalna właściwość człowieka, czyni z niego byt przekraczający sferę materialną, cielesną i przemijającą, co znajduje swoje odzwierciedlenie w umiejętności odkrycia oraz zrozumienia tajemnicy istnienia i sensu ludzkiego życia. Z chwilą rozwinięcia sfery duchowej człowiek jest w stanie zająć dojrzałą postawę względem samego siebie oraz otaczającego świata. A ponieważ świat bogaty jest w zakłócające wewnętrzny spokój nieograniczone możliwości, człowiek oddaje się ciągłym poszukiwaniom. By – wobec powyższego – nie popaść w egoizm, zapatrzenie w siebie oraz potrzebę zapełniania pustki wartościami materialnymi, koniecznym staje się otwarcie na Boga. By tego dokonać, warto sięgnąć po klasyczne dzieła pisarzy średniowiecznych, wśród których na plan pierwszy wysuwa się Biskup Genewy, święty Franciszek Salezy. To właśnie on jest autorem cenionego od ponad czterystu lat podręcznika duchowości dla ludzi świeckich (Filotea, czyli droga do życia pobożnego), natomiast przełożenia zawartej w tym klasycznym dziele wizji życia duchowego na język współczesności z powodzeniem podjęła się Elżbieta Wiater. Oddana do rąk czytelnika Filotea. Duchowość dla świeckich 2.1 to propozycja Wydawnictwa eSPe, po którą winien sięgnąć każdy, komu zależy na odnalezieniu prawdziwego sensu życia.

Umieszczone w tytule każdego rozdziału imię Filotea oznacza miłująca Boga, co nadaje szczególnego statusu czytelnikowi dążącemu do doskonałości i świętości. Wszystkie refleksje autorka oparła o podane przez Biskupa Genewy główne podstawy, jakimi są: osobista modlitwa, regularna spowiedź (najlepiej u stałego spowiednika) oraz systematyczne uczestnictwo w Eucharystii (przynajmniej raz w tygodniu). Proponuje pamiętać o zasadzie wierności wypływającym ze sposobu życia obowiązkom, ponieważ to właśnie one w dużej mierze wytyczają i kształtują drogę do Boga. Nakazuje znaleźć przewodnika, wspomagającego stopniowe przechodzenie od pragnienia do dążenia ku pobożności. Rozwija podane przez Salezego dziesięć tematów do rozważań (mogą stanowić punkt zwrotny w dojrzewaniu do spowiedzi generalnej). Podkreśla, jak ważne są motywacje, umożliwiające dostrzeżenie Bożej obecności i ułatwiające rozmyślanie o Nim. Pokazuje sensowność istnienia osobistej pustelni (pustynia serca), gdzie łatwo się wyciszyć, nabrać dystansu do nieuniknionych zdarzeń i wciąż rozpoczynać od nowa. Rozpisuje trening, doskonale dopasowany do każdego człowieka: spacery (w kierunku kościoła), gry zespołowe (w drużynie z Maryją, Aniołem Stróżem i patronem chrzcielnym) oraz chwytanie słowa (Pismo Święte, życiorysy świętych, lektury z dziedziny duchowości). Wyżej wymienione zagadnienia to tylko niektóre z wielu możliwości i propozycji podanych przez siedemnastowiecznego biskupa Genewy.

W swoich przemyśleniach Elżbieta Wiater ujęła również te rady Franciszka Salezego, które dziś już przestały być aktualne (strój, rozrywki, zachowanie w towarzystwie, średniowieczne zasady bezpośrednio związane z udziałem w liturgii). Pomimo tego jednak zasadniczy zarys duchowości oraz reguły wzrastania w niej pozostały niezmienione: nadal wymagana jest prostota, zgoda na przyjmowanie woli Bożej bez stawiania jakichkolwiek warunków, dostrzeganie szczególnych wartości w trudnościach dnia codziennego oraz zdanie się bez zastrzeżeń na Boże miłosierdzie. Język, jakim posłużyła się autorka, jest przystępny i dowcipny, co czyni trudną lekturę bardziej przystępną w odbiorze. Dzięki temu do treści już przeczytanych czytelnik powraca często i chętnie. Filotea. Duchowość dla świeckich 2.1, czyli dostosowanie refleksji sprzed ponad czterystu lat do sposobu myślenia człowieka XXI wieku, stanowi ułatwienie w zrozumieniu, jak w zwykłej szarej codzienności odnaleźć Bożą obecność. A tego potrzeba każdemu z nas.