Recenzja książki: Krótka historia inteligencji. Ewolucja, sztuczna inteligencja i pięć przełomów, które ukształtowały nasz mózg

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Nie byłoby wiedzy bez ciekawości świata. Nie byłoby też rozwoju myśli bez poszukiwania, argumentowania, zadawania pytań, dążenia do prawdy. Treść książki Krótka historia inteligencji. Ewolucja, sztuczna inteligencja i pięć przełomów, które ukształtowały nasz mózg można uznać za kompendium wiedzy przedstawiające ewolucję ludzkiego mózgu w okresie od zarania dziejów po współczesność.

Skupiając się na okresie czterech miliardów lat, Max Bennett opisuje pięć najważniejszych przełomów ewolucyjnych. Czytelnik zaznajomiony zostaje z pierwszymi zwierzętami dwubocznie symetrycznymi, nawigującymi przez sterowanie za pomocą mięśni i neuronów; poznaje pierwsze rybopodobne kręgowce, z którymi ludzki mózg łączy większość wspólnych struktur; dowiaduje się, jakie metody w celu przetrwania stosowali nasi ssaczy przodkowie; dostrzega zdolności pojawiające się u pierwszych naczelnych, a także analizuje etap, kiedy to u pierwszych ludzi komunikujących się ze sobą za pomocą prajęzyka zaistniała potrzeba posiadania coraz większych mózgów do przechowywania coraz większej ilości wiedzy. Z przedstawionych przez Bennetta rozważań jasno wynika, że oddzielone milionami lat przełomy – sterowanie, wzmocnienie, symulacja, mentalizacja oraz mówienie – to czynniki wynikające jedne z drugich i zarazem warunkujące.

Bogata w szczegóły publikacja Wydawnictwa Zysk i S-ka jest obszerna, zawiera gruntownie przebadaną treść, spójne rozważania oraz trafne spostrzeżenia. Język przekazu – choć niełatwy, z mnóstwem specjalistycznych pojęć – trafi do czytelnika, na co ma wpływ systematycznie dokonywana przez autora drobiazgowa analiza poszczególnych zagadnień. Wyniki wieloletnich badań, stwierdzenia ekspertów oraz obserwacje neurobiologów, biologów ewolucyjnych, futurologów, informatyków, programistów, robotyków i wielu innych specjalistów wzbogacają treść. Napotka czytelnik w lekturze poglądy, kierunki, idee, koncepcje, teorie, argumentacje, prognozy, dylematy, schematy, aspekty, opinie, spory, tendencje, eksperymenty, opisy badań Są daty, nazwiska, liczby, przełomy dziejów, fakty i ciekawostki, są zwolennicy oraz przeciwnicy, podobieństwa i różnice, pytania (również nasuwające instynktowne odpowiedzi). Każdą część zamyka Podsumowanie przełomu. Pomocą służą uzupełniające tekst liczne rysunki, tabelki, cytaty inspirujące, podzielone na rozdziały bibliograficzne przypisy końcowe (wyjaśniające umieszczono pod tekstem, oznaczając je *), bibliografia, alfabetyczny słowniczek oraz źródła zdjęć i ilustracji.

Przedstawiona przez Bennetta ewolucyjna historia mózgu osadzona została w kontekście sztucznej inteligencji, wokół niej się skupia i do niej zmierza. Warto jednak podkreślić, że sztuczna inteligencja – choć coraz doskonalsza – wciąż nie jest w stanie zrozumieć tego, co dzieje się w ludzkim mózgu.

Tagi: Popularyzacja nauki Biologia / Nauki o życiu