Recenzja książki: Tadeusz Kantor - sztuka ponad miłość

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Malarz, poeta, reżyser, scenograf, aktor, teoretyk sztuki, twórca happeningów – siedem w jednym czyli Tadeusz Kantor, jedna z najważniejszych postaci życia artystycznego w Polsce. Często wyjeżdżał za granicę, skąd przywoził najnowsze trendy sztuki światowej, czerpiąc tym samym inspiracje dla swojej twórczości, a potem tworzył zupełnie nowe kierunki. Książka Tadeusz Kantor. Sztuka ponad miłość jest wnikliwym studium przypadku, postać Kantora została przedstawiona w oparciu o materiały zarówno znane, jak i te, które do tej pory nie były publikowane.

Iwona Kienzler z typową dla siebie dociekliwością nakreśliła portret wybitnego reformatora teatru XX wieku. Uczyniła to starannie, z całkowitą znajomością tematu, z uwzględnieniem najdrobniejszych szczegółów. W swoim opracowaniu ujęła poszczególne etapy życia znanego artysty: dzieciństwo w polsko-żydowskim miasteczku Wielopole Skrzyńskie, lata wczesnej młodości, studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz trudny okres wojennej zawieruchy, który zaowocował utworzeniem podziemnego Teatru Niezależnego i zawarciem związku małżeńskiego z Ewą Jurkiewicz. Dalsze obszerne wspomnienia dotyczą działalności artystycznej: scenografie do spektakli teatralnych, nowatorskie obrazy, sztuki sceniczne, ambalaże, happeningi, artykuły, odczyty, a także dynamizacja wystaw, powołanie do życia Klubu Artystów i założenie teatru Cricot 2 oraz funkcja wykładowcy malarstwa.

Autorka szeroko opisuje prywatne spotkania Kantora z przyjaciółmi, przygotowania do realizacji poszczególnych spektakli, wymienia kultowe miejsca spotkań artystów, ze szczegółami opisuje przygotowania do licznych podróży i pobyty za granicą, wspomina o podziwie i krytyce, nagrodach, zmaganiach finansowych, prowokacjach, manekinach, a także o tym, jak gwałtowny charakter artysty wpływał na wzajemne relacje w zespołach teatralnych. Z imienia i nazwiska wymienia przyjaciół, znajomych oraz współpracowników Tadeusza Kantora. Posiłkuje się wypowiedziami samego artysty, jak również jego żon, teatrologów, aktorów, biografów i antykwariuszy.

Książka Tadeusz Kantor. Sztuka ponad miłość to historia opowiedziana w sposób interesujący, zrozumiałym językiem, który wzbogaca wiedzę czytelnika o nieznane dotychczas szczegóły. Tekst uzupełniają pochodzące z wielu zbiorów czarno-białe zdjęcia dzieł artysty (dokładnie opisane i datowane), wskazujące kolejne okresy jego twórczości. Pomocą służą przypisy (osobne po każdym rozdziale), obszerna bibliografia (źródła tradycyjne oraz adresy stron internetowych), a także ułożony w porządku alfabetycznym Indeks osób.

Publikacja Wydawnictwa Bellona warta jest lektury. Stanowiąc wgląd w osobiste i zawodowe życie Tadeusza Kantora, pokazuje nie tylko genialnego twórcę, ale również przywódcę o rzadko spotykanej charyzmie, który przełamując stereotypy, wyznaczał nowe trendy. Lektura jest okazją poznania jednego z najwybitniejszych awangardystów ubiegłego wieku. 

Tagi: biografie