Recenzja książki: Wojownicy z pól ryżowych. Historia samurajów

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Z historią Japonii nierozerwalnie związani są samuraje, którzy – posiadając wysoki poziom wykształcenia – znani byli z dyscypliny, honoru, odwagi, sprawności w walce i wierności swojemu panu. Książka Wojownicy z pól ryżowych w interesujący sposób przedstawia Historię samurajów: zainteresowani tematyką będą usatysfakcjonowani.

Sięgając czasów starożytnej Japonii, Pierre–François Souyri przedstawia proces szeroko pojętych przemian społecznych, ekonomicznych i administracyjnych, począwszy od względnej stabilności politycznej oraz rozkwitu kulturalnego, poprzez stopniowe odrzucanie chińskich wzorców, aż do powolnego przekreślania dotychczasowego porządku, uzasadniając tym samym pojawiające się około roku 900 grupy wojowniczych band organizujących zastraszające ekspedycje, które z czasem przerodziły się w uzbrojone oddziały w boju konnym i pieszym biegłe. W relacji autora pojawiają się opisy wojen między rodami, historyczne kompromisy oraz mongolskie inwazje. Na pełnej zwrotów akcji płaszczyźnie politycznej dzielą się dwory, możnowładcy walczą o władzę, panoszy się niestabilność społeczna, przemoc wpisana jest w ludzką mentalność, a gdy na japońskim archipelagu pojawiają się pierwsi Europejczycy, nowy ustrój po stuleciach wojen feudalnych wprowadza pokój na poziomie narodowym i w każdej dziedzinie życia społecznego (na broń mieli pozwolenie tylko samuraje). Zwięzła, dość trudna, ale i interesująca treść Wojowników z pól ryżowych, uzupełniana przez autora barwnymi opisami, zwraca uwagę na to, co przyczyniło się do powstania, działalności oraz upadku kasty wojowników, podkreślając ich ogromną rolę w historii Japonii.

Publikacja Wydawnictwa Znak, w której autor dotyka wielu aspektów z historii i kultury Japonii, burzy mity, krytykuje ale i chwali, całkowicie wyczerpuje temat. Obrazowe opisy wydarzeń pozwalają czytelnikowi przenieść się wyobraźnią w opisywane miejsca, by poznać cesarski dwór, buddyjskie świątynie, zróżnicowane społeczeństwo. Są w lekturze daty, nazwiska, nazwy, rody, dynastie, prowincje; są systemy, nurty, reformy; są napięcia, konflikty, wojny, a nawet szczegółowo opisane przypadki zemsty. Każdy z siedmiu rozdziałów poprzedza całostronicowa, czarno-biała ilustracja oraz krótka notka wprowadzająca. Zacytowane fragmenty utworów literackich pokazują, jak bardzo odmienne od europejskich są kultura i sztuka Japonii. Warte szczególnej uwagi są dolne przypisy, które – oprócz danych bibliograficznych – wyjaśniają nazwy, uzupełniają mniej oczywiste kwestie, tłumaczą wydarzenia, prostują błędne informacje, precyzują zjawiska, a nawet zawierają polemiki z autorem. Pomocą służy wykaz chronologiczny, bibliografia oraz źródła ilustracji.

Wiedza o samurajach, jaką przeciętny czytelnik zdobył na podstawie filmów o największej oglądalności (chociażby: Siedmiu samurajów, Samuraj czy Harakiri), dzięki tej książce zostaje zweryfikowana i uzupełniona o autentyczne fakty. Warto więc sięgnąć po Wojowników z pól ryżowych, by poznać prawdziwą historię podlegających przemianom na przestrzeni dziejów samurajów.

Tagi: Historia