Ballady Beleriandu

„Ballady Beleriandu. Historia Śródziemia” to niezwykła pozycja dla miłośników świata Tolkiena będąca częścią cyklu stworzonego na podstawie zapisków i notatek, które uporządkował syn autora Christopher Tolkien. Wydanie polskie to pierwsza pełna edycja tego dzieła wydanego do tej pory tylko w języku obcym, co czyni je jeszcze bardziej wyjątkowym i cennym dla fanów oraz badaczy twórczości mistrza fantastyki.

Książka zachwyca swoją głębią i bogactwem, to prawdziwa perełka literatury fantasy, pełna kulturowych odniesień, melodyjnego języka i poetyckich form. Przepiękne ballady, takie jak „Ballada o dzieciach Húrina” czy „Ballada o Leithian”, pozwalają czytelnikowi zanurzyć się w mitycznym świecie Śródziemia, odsłaniając przed nami proces powstawania legend i mitów, które później znalazły miejsce w „Silmarillionie”. Szata graficzna, tłumaczenie i wkładki od syna Tolkiena, zawierające komentarze i wyjaśnienia, tworzą spójną i elegancką całość. W środku możemy zobaczyć imponujący wkład Christophera Tolkiena, który jako redaktor i badacz zapisków ojca wykonał ogromną pracę, porządkując i analizując tysiące materiałów, co pozwala czytelnikom lepiej zrozumieć ewolucję światów i postaci. Bez jego komentarzy byłaby to zdecydowanie o wiele trudniejsza lektura. To dzieło nie tylko oddaje magię dawnych pieśni, ale także ukazuje proces twórczy, który stał za powstaniem najważniejszych mitów Śródziemia.

Mimo to dla niektórych czytelników, szczególnie tych mniej zaznajomionych z materiałami źródłowymi i wersjami tekstów, którzy od razu sięgną z zapałem po "Historię Śródziemia" lektura może okazać się wyzwaniem. Szczegółowe opisy zmian, różnorodność wersji i rozbudowane komentarze mogą prowadzić do dezorientacji lub poczucia zagubienia. Niektóre fragmenty, zwłaszcza te w formie wiersza, mogą wydawać się trudne do zrozumienia lub zbyt rozległe, co wymaga od czytelnika cierpliwości i wytrwałości. Tak jak zaznaczyłam przy recenzji poprzednich tomów, nie jest to lekka lektura, którą można pochłonąć wieczorami. Trzeba dać sobie trochę czasu na jej spokojne poznawanie. Dla osób oczekujących bardziej przystępnej narracji, ta część „Historii Śródziemia” może być nieco oporna w odbiorze. Jednak to zrozumiałe, ponieważ książka ma charakter naukowy i dokumentalny, a jej głównym celem jest ukazanie procesu tworzenia i rozwoju mitologii Tolkiena.

„Ballady Beleriandu” to pozycja obowiązkowa dla wiernych fanów i badaczy twórczości Tolkiena. To nie tylko zbiór pięknych poetyckich utworów, ale także głęboka analiza ewolucji legend i opowieści, które ukształtowały świat Śródziemia. Mimo pewnych trudności w odbiorze, jest to dzieło pełne magii, refleksji i historycznego kontekstu, które z pewnością wzbogaci każde tolkienowskie archiwum.
Polecam je osobom, które cenią sobie szczegółowe opracowania, mają cierpliwość i fascynują się procesem powstawania mitologii. To lektura, która pozwala spojrzeć na świat Tolkiena z nowej, głębszej perspektywy, odsłaniając tajniki jego twórczości i inspiracji.

Na koniec chciałabym jeszcze pochwalić to niezwykłe wydanie, które dało nam wydawnictwo. Jest naprawdę przepiękne i każdy kolejny tom idealnie współgra z poprzednimi. W środku znajdują się zdjęcia rękopisów, rozdziały są ozdabiane i podzielone poprzez spis treści, a twarda oprawa z rysunkami idealnie się prezentuje. Dla fanów Tolkiena jest to niesamowity prezent i przepiękna ozdoba regałów.

Przeczytałam dwa wcześniejsze tomy i byłam nią na tyle zafascynowana, że z ciekawości wzięłam się za tom trzeci. To, co się nie zmieniło, to cudowna szata graficzna książki, sztywna i większa od innych książek okładka, oraz wkładki syna autora, w których tłumaczy nam zamysły ojca, dodając wszelkie szczegóły nawet zmienionych w opowieści kwestii, choćby imion postaci. I tutaj się kończy ich podobieństwo. Bowiem w obecnym trzecim tomie mamy zmieniony styl i formę przekazania historii z podziałem na dwie części, z czego Ballada o dzieciach Huriana występuje jako całość, ale w delikatniejszej wersji i później tej drugiej, jakby przekazanej w surowszej formie, która prawdopodobnie powstała dużo później, jak twierdzi autor tego wydania. Druga część dotyczy Ballady Beleriandu. Są one napisane wierszem, ale użyte w dziwnej formie, jakby nie kończącej się. Nie wszystko z tego mogłam zrozumieć, choć zadziwiające było to jak lekko zostały napisane. Z zapisków syna autora dowiedziałam się, że właściciel historii dosyć często zmieniał wydarzenia z opowiadań, jakby chciał ją bardziej ulepszyć. Być może nie było by tych zmian tak wiele, gdyby nie opinia jednego z wcześniejszych czytelników, która pierwowzoru nie uważała za godnego arcydzieła. Dało mu to do myślenia i faktycznie czytając dwie formy tej samej ballady widać, że solidnie się różnią. Nie jestem przekonana co do czytania takiej formy opowiadań, wcześniejsze wersje dużo bardziej mi odpowiadały. Co prawda lubię czytać wiersze, jednak były one użyte w formie dłuższej, momentami zbyt konkretnej, z trudniej zrozumiałymi dla mnie słowami, więc czytanie jej było dla mnie pewnego rodzaju wysiłkiem. Czułam jakby ktoś kazał mi czytać robiąc jednocześnie zakupy w sklepie. Może dziwne to porównanie, ale chwilami musiałam nad nią mocniej pomyśleć, zrozumieć słowa, a później złożyć je z wątkami przygód, które wtedy gdzieś mi umykały. Nie uważam książki za złą, tylko siebie za zbyt niedojrzałą do czytania takich form literackich. Warto jednak samemu wyrobić sobie zdanie na ten temat:-)

EWOLUCJA ŚRÓDZIEMIA

W końcu jest chyba najbardziej wyczekiwana przeze mnie książkowa premiera tej jesieni - przynajmniej na polskim rynku, ale to nie miejsce i nie czas na to. Bo skoro jest Tolkien, jest ten trzeci tom ,,Historii Śródziemia" i tym się teraz jaram, to na tym się skupiam. A trzeba przyznać, że jest na czym, bo raz, że to wyśmienita lektura, coś, co poznać warto i trzeba, jeśli ceni się Tolkiena - czyli jeśli ceni się dobrą fantastykę i dobre pisarstwo - dwa, że to spore wydarzenie, bo o ile dwa poprzednie tomy to było wznowienie tego, co już kiedyś na polskim rynku mieliśmy (choć w wersji rozbitej na trzy tomy), o tyle ,,Ballady Beleriandu" to rzecz jeszcze dotąd nad Wisłą nie wydana. Więc fani brytyjskiego mistrza mogą zacierać ręce i zachwycać się, jest czym.

Co znalazło się w tym tomie? Cóż, to, co już czytelnicy znają, ale w nowych wersjach. A właściwie najczęściej to starych, pierwszych czy drugich wersjach, różniących detalami bardziej, niż konkretami, ale jednak.

A które to historie? Mamy tu dwie wersje losów dzieci Húrina i również dwie wersje opowieści o Berenie i Lúthien, w tym jedną z komentarzem C.S, Lewisa i jedna znana jako ,,Ballada o Leithian", czyli swoisty pierwowzór tego wszystkiego. Jest tu też porcja wierszy / poematów porzuconych przez autora, przedstawiających ucieczkę Noldolich z Valinoru, losy Eärendela i dzieje upadku Gondolinu.

https://ksiazkarniablog.blogspot.com/2023/10/historia-srodziemia-tom-3-ballady.html