Tajemnice Nagrody Nobla. Skandale, pomyłki, kontrowersje

Nazwiska Nobel przedstawiać nikomu nie trzeba, ale czy wiemy coś więcej o człowieku, który je nosił? Bo ja tak prawdę powiedziawszy nie za wiele wiedziałam. Ale to się zmieniło po przeczytaniu książki Jarosława Molendy pod tytułem "Tajemnice Nagrody Nobla. Skandale, pomyłki, kontrowersje." Autor książki wprowadza nas do życia Alfreda Nobla - samotnika, biznesmena i wynalazcy dynamitu. Jego ostatnią wolą było przekazanie swojego majątku na stworzenie funduszu, z którego dochody miały być przeznaczone na uhonorowanie osiągnięć w pięciu dziedzinach. Dzięki swojej ostatniej woli stał się w pewnym sensie nieśmiertelny. Autor odkrywa przed nami kulisy Nagrody Nobla oraz skandale wokół niej. Decyzję o przyznaniu tej nagrody podejmuje zaledwie kilkanaście osób. I niestety mamy tu też swoje kontrowersje, pomyłki i wpływy polityczne. Znajdziemy tu opisy skandali, sporów oraz niesprawiedliwości jej przyznawania. Wszystko opisane z dziennikarskim zacięciem co sprawia, że czyta się ją jak wciągającą lekturę. Do tego twarda okładka i mnóstwo zdjęć przybliżających nam znane postacie oraz notatki i artykuły prasowe. Ten globalny biznes to dobrze prosperująca od lat maszyna z zakulisowymi gierkami.

Reportaże mają w sobie ten urok, że odsłaniają mniej oczywiste i często nieznane karty historii, które mogą zaskakiwać i zmieniać perspektywę na historię i właśnie za sprawą Molendy można poznać historię najbardziej prestiżowej nagrody na świecie. Co warto już na wstępie podkreślić, ta książka nie jest laurką i często narusza fasadę wyidealizowanej instytucji komitetu Noblowskiego.

Alfred Nobel, chociaż jest postacią fascynującą, to trudno jest go określić jako kogoś jednoznacznego. Z jednej strony to prawdziwy wizjoner, wynalazca, który za sprawą swojej fortuny stworzył coś, co dziś ewoluowało do absolutnie najważniejszej nagrody, z drugiej strony Nobel był typem samotnika, stroniącego od ludzi i niemal obsesyjnie strzegącego swojej prywatności, za sprawą testamentu zapewnił sobie ,,duchową" nieśmiertelność. Ta biograficzna wstawka pozwala zrozumieć, dlaczego ta nagroda jest tak wyjątkowa.

Co jest jednak sercem książki to kulisy odsłaniane przez autora, ponieważ pokazuje mechanizmy działania komitetów, co dowodzi, że te komisje nie zawsze działają merytorycznie, nie są obojętne na polityczne naciski, które często prowadziły do kontrowersyjnych wyborów, a nawet mówiąc wprost pomyłek. Jako że mam alergie na politykę, to wielkim rozczarowaniem było dla mnie to, jak Nagroda Nobla stała się narzędziem gry między państwami, ideologiami i wpływowymi ludźmi

Doceniam, że Molenda nie bał się jasno wskazywać kontrowersji, często oburzających, jednak robi to z na tyle dużym wyczuciem, że ciężko mi stwierdzić, aby deprecjonował samą ideę nagrody. Ten reportaż pokazuje, że nawet tak prestiżowa nagroda, będąca niemal światowym symbolem, nie jest wolna od ludzkich układów i słabości.

To pasjonująca i pouczająca lektura, która ukazuje nieznane oblicze Nagrody Nobla, a oblicze to pokazuje, że za każdym mitem kryje się niejednoznaczna, skomplikowana i często oprócz tego, że niewygodna to i nieznana prawda. Takie reportaże, to chce się czytać.