Próbna matura 2023 - grudzień: język polski w nowej formule – odpowiedzi i pytania. Tematy

Od 12 grudnia 2022 uczniowie, którzy w 2023 roku będą zdawali maturę, mogą wziąć udział w próbnej maturze z kolejnych przedmiotów. Udział jest dobrowolny, ale warto do egzaminu próbnego przystąpić, bo będzie to okazja do sprawdzenia zupełnie nowej formuły egzaminu dojrzałości. Co czekało maturzystów? Jakie były pytania i odpowiedzi?

fot. fragment próbnego egzaminu maturalnego 2023 / CKE

• W poniedziałek 12 grudnia dokładnie o 9:00 w całej Polsce przeprowadzono próbne matury z języka polskiego.
• Czas egzeminu - w zależności od potrzeb ucznia - może wynieść nawet 240 minut
• Egzaminy próbne to okazja do sprawdzenia nowej formuły egzaminu maturalnego z języka polskiegoj

12 grudnia w całej Polsce rozpoczynają się próbne egzaminy dojrzałości dla przyszłorocznych maturzystów. Tradcyjnie w pierwszy dzień pisze się egzamin z języka polskiego. W kolejnych dniach będą miały miejsce egzaminu z matematyki, języków obcych, a potem z kolejnych przedmiotów. Czy pytania z języka polskiego były trudne? Jak wygląda nowa formuła w porównaniu do starej??

Czytaj także: Jak napisać notatkę syntetyzującą na maturę?

Język polski 2023 – matura próbna grudzień 2022 – pytania i zadania

W skład egzaminu dojrzałości z języka polskiego w nowej formule wchodzą trzy główne parie. Pierwszym z nich jest język polski w użyciu, a więc okazja do sprawdzenia, jak sprawnie uczniowie posługują się językiem polskim. Druga część to test wiadomości z historii literatury, a trzeci to wypracowanie, dłuższe niż w ubiegłych latach.   

Uczniowie rozpoczęli egzamin od lektury tekstów Justyny Olko na temat różnorodności językowej i bioróżnorodności oraz Katarzyny Kutyłowskiej, dotyczącego wielojęzyczności Europy.

Może zainteresować cię także...

• Matura 2022: język polski – odpowiedzi i zadania, arkusz zadań 2022 matura z polskiego
• Próbna matura 2023 - język polski - arkusz, pytania i odpowiedzi
• Jak napisać rozprawkę na egzamin ósmoklasisty?

W kolejnej części uczniowie mieli odpowiedzieć na otwarte pytania, a także wybrać poprawne odpowiedzi na pytania zamknięte. Wreszcie – część pierwszą podsumowało przygotowanie notatki syntetyzującej na temat różnojęzyczności i wielojęzyczności, liczącej 60-90 wyrazów.

Kolejną częścią jest test historycznoliteracki, gdzie należy dokonać analizy fragmentu „Księgi Hioba”, a także wiersza Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. Następnie należy zinterpretować plakat związany z przedstawieniem teatralnym opartym na Makbecie Szekspira.

W kolejnej części testy uczniowie muszą odpowiedzieć na pytania związane z fragmentem Kroniki Bolesława Prusa oraz trzech wierzy Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Zadanie 12 dotyczy reprodukcji obrazu Jacka Malczewskiego i fragmentu średniowiecznej Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią.  W kolejnych zadaniach pytania dot. m.in. tekstów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Andrzeja Stasiuka i Stanisława Barańczaka 

Tutaj pobrać można cały arkusz próbnej matury bez odpowiedzi.

Próbna matura 2023 grudzień – język polski – rozprawka

W osobnym arkuszu znalazła się praca pisemna. Tym razem w ramach wypracowania do wyboru były dwa tematy:

1.    Różne postawy ludzi wobec własnych błędów 
2.    Poświęcenie się dla idei a osobiste szczęście.

Co ciekawe, do wypracowania nie dołączono żadnych fragmentów tekstów. Uczniowie mają pełną dowolność w wyborze lektur w rozprawce. Haczyk jest jeden – w rozprawkach musi znaleźć się przynajmniej jedna lektura obowiązkowa, która będzie utworem epickim lub dramatycznym. Oprócz tego należy odwołać się do innego tekstu literackiego, w tym do wiersza, a także do wybranych kontekstów literackich. 

Próbna matura grudzień 2023 – język polski – odpowiedzi do zadań

Poniżej prezentujemy przykładowe odpowiedzi do zadań dla próbnej matury w formule 2023 z języka polskiego z grudnia 12 grudnia 2022 roku.

Zadanie 1

Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do wskazanych tekstów. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Z tekstu 1. wynika, że działania ludności zamieszkującej tereny o wysokiej bioróżnorodności przyczyniają się do niszczenia środowiska naturalnego. P F

2. W tekście 2. wyjaśniono, dlaczego Europa jest kontynentem najmniej zróżnicowanym językowo. P F

3. W obu tekstach wskazano korzyści wynikające z dbałości o zachowanie różnorodności językowej. P F

Zadanie 2 

Sformułuj wniosek dotyczący relacji pomiędzy różnorodnością biologiczną a różnorodnością językową, wynikający z przytoczonych w tekście Justyny Olko danych liczbowych dotyczących rezerwuarów bioróżnorodności.

Przykładowa odpowiedź: Istnienie rezerwuarów bioróżnorodności pozwala przetrwać językom lokalnym. 

Zadanie 3

Zgodnie z tekstem Katarzyny Kutyłowskiej, z dokumentów dotyczących polityki językowej w Europie wynika przekonanie o wielojęzyczności jako fundamencie do zbudowania prawdziwie zjednoczonej Europy. Czy w akapicie 1. i 2. tego tekstu wyrażono sceptyczny czy entuzjastyczny stosunek do tego przekonania? W uzasadnieniu uwzględnij również środki językowe zastosowane przez autorkę

Przykładowa odpowiedź: W 1. i 2. akapicie wyrażono sceptyczny stosunek do przekonania o wielojęzyczności jako fundamencie do zbudowania prawdziwi zjednoczonej Europy. Kutyłowska wylicza „mnogość kultur, religii oraz różne doświadczenia historyczne państw członkowskich”, a także przekonanie, że język stanowi „główny nośnik tożsamości narodowej”. Autorka wskazuje także na brak wspólnej polityki językowej państw członkowskich.

Zadanie 4

Na podstawie tekstu Katarzyny Kutyłowskiej sformułowano dwa wnioski A–B.
A. Techniki pomocne w uczeniu się jednego języka obcego mogą wspomóc uczenie się kolejnego języka obcego.

B. Bez znajomości kilku języków obcych niemożliwe jest wykształcenie wrażliwości na podobieństwa i różnice między językami.

Spośród podanych wniosków wybierz ten, który stanowi manipulację informacjami zawartymi w tekście Katarzyny Kutyłowskiej. Zapisz literę oznaczającą ten wniosek i wyjaśnij, jak przejawia się w nim manipulacja.

Wybrany wniosek: A. 
Przykładowa odpowiedź: W tekście wskazuje się jedynie, że dzięki edukacji plurilingwalnych języków obcych, a celem nauki jest przyswojenie jak największej liczby języków, niekoniecznie w sposób perfekcyjny. 

Zadanie 5

Które zagadnienie jest poruszane w obu tekstach? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. Wpływ języka pisanego na kształtowanie tożsamości narodowej.
B. Działania podejmowane w celu ratowania ginących języków.
C. Wielojęzyczność w kontekście różnych uwarunkowań.
D. Tematyka dalszych badań nad językami.

Zadanie 6

Na podstawie obu tekstów napisz notatkę syntetyzującą na temat: znaczenie różnojęzyczności i wielojęzyczności. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.

Przykładowa odpowiedź: Justyna Olko w swoim tekście przekonuje, że istnieje duży związek pomiędzy różnorodnością językową a bioróżnorodnością. Istnienie wielu języków lokalnych związane jest z przekazywaniem sobie przez mieszkańców danych terenów informacji dot. korzystania z danych terenów i ich ochrony. Z kolei Katarzyna Kutyłowska w tekście na temat wielojęzyczności w Europie podkreśla, że wielojęzyczność – rozumiana jako nauka różnych, także mniej popularnych języków – pozwala na lepsza, bardziej efektywną komunikację, a także mobilność Europejczyków.  

Zadanie 7

O kim mowa w powyższych fragmentach? Do każdego fragmentu dopisz imię mitologicznego bohatera, którego dany fragment dotyczy, wybrane spośród podanych.

Fragment A – Prometeusz 
Fragment B – Tezeusz
Fragment C – Syzyf

Zadanie 8.1 

Czy koncepcja ludzkiego losu ukazana we fragmencie Księgi Hioba oraz w wierszu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jest podobna? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do obu przytoczonych tekstów.

Przykładowa odpowiedź: Tak, koncepcja ukazana w obu tekstach jest podobna. Zarówno w „Księdze Hioba”, jak i w wierszu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego poruszony zostaje motyw walki,  z którym związane jest ludzkie życie. W „Księdze Hioba” codzienność jest „bojowaniem”, powiązanym z „miesiącami męczarni”. U Szarzyńskiego życie – „byt nasz podniebny” – związanym jest ze „straszliwym bojem. 

Zadanie 8.2

Wypisz z tekstu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego dwie peryfrazy. Określ, kogo dotyczy każda z nich.

propozycje odpowiedzi

1) srogi ciemności hetman – szatan 

2) Król powszechny – Bóg 

Zadanie 9.

Zinterpretuj plakat Andrzeja Pągowskiego w kontekście przesłania utworu Williama Szekspira Makbet. W odpowiedzi uwzględnij dwa elementy graficzne widoczne na plakacie.

Na plakacie Andrzeja Pągowskiego zobaczyć można męską twarz, która okryta jest kamiennym murem, przypominający mury zamkowe. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że zamkowe zabudowania całkowicie zakrywają oczy przedstawianej postaci, odsłaniając jedynie usta oraz słuch.

W kontekście „Makbeta” Williama Szekspira, plakat można odczytywać jako zaślepienie władzą. Makbet, nie zważając na konsekwencje, pragnie zyskać władzę. Odsłonięte ucho wskazuje na to, że nie widzi, lecz słyszy – w kontekście dramatu Szekspira, można odczytywać to jako słuchanie rad lady Makbet, sterującej swym mężem.

Zadanie 10.1

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. Postać, o której mowa w przytoczonym fragmencie tekstu Wiktora Weintrauba, to bohater
A. Konrada Wallenroda.
B. Dziadów części III.
C. Pana Tadeusza.
D. Makbeta.

Zadanie 10.2

Wyjaśnij, na jakiej podstawie mamy prawo podejrzewać, że bohater, o którym pisze Wiktor Weintraub, jest opętany przez diabła. W odpowiedzi przywołaj sytuację z lektury.

Przykładowa odpowiedź: W III części „Dziadów” Adama Mickiewicza przedstawiona zostaje postać Konrada, który w czasie „Wielkiej Improwizacji” wygłasza własne poglądy związane z koniecznością uzyskania wolności przez polskich patriotów i  roli Boga. Konrad wypowiada słowa „Tak! zemsta, zemsta, zemsta na wroga, / Z Bogiem i choćby mimo Boga!”, a pod koniec „Wielkiej Improwizacji” pada zemdlony.

Zadanie 11.1

Jakie zadanie – poza dostarczaniem czytelnikowi rozrywki – stawia literaturze Bolesław Prus? Wyjaśnij na podstawie przytoczonego fragmentu Kronik.

Przykładowa odpowiedź: Bolesław Prus wskazuje na poznawczy aspekt literatury. Literatura pokazuje nam świat, przedstawia najnowsze osiągnięcia związane ze stanem nauki. Tym samym autor – poprzez swoją twórczość – potrafi czytelnika czegoś nauczyć. 

Zadanie 11.2

Czy w Lalce Bolesław Prus realizował zadanie – inne niż dostarczanie czytelnikowi rozrywki – o którym mowa w przytoczonym fragmencie Kronik? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do znajomości całej powieści.

Przykładowa odpowiedź: Tak, Bolesław Prus w „Lalce”, oprócz dostarczania rozrywki, opisywał także bieżące wydarzenia związane ze światem nauki. Prus dużo miejsca poświęca nauce i wynalazkom, przykładem badaczy jest profesor Geist oraz Julian Ochocki. Geist pracuje nad „metalem lżejszym od powietrza”. Geist to persona non-grata w środowisku naukowym, to profesor poszukujący kolejnych naukowych odkryć. Z kolei Julian Ochocki ma na swoim koncie mniejsze, lecz dla bohatera równie istotne osiągnięcia, jak np. ulepszenie mikroskopu. 

Zadanie 12

W którym z przytoczonych fragmentów tekstów – 1., 2. czy 3. – podmiot liryczny przyjmuje postawę dekadencką? Na podstawie tego fragmentu wyjaśnij, na czym ta postawa polega

Numer fragmentu: 2

Przykładowe wyjaśnienie: Postawa dekadencka polega na przekonaniu o kryzysie kultury i jej chyleniu się ku upadkowi. Odbicie tego przekonania widoczne jest w wierszu Kazimierza Przerwy-Tetmajera, wskazują na to liczne pytania retoryczne – „Cóż więc jest?”, „ Co została nam […]?, a także podkreślenie krańcowości w sformułowaniu „człowiecze z końca wieku”. 

Zadanie 13

Czy mężczyzna ukazany na obrazie Jacka Malczewskiego i Mistrz Polikarp przyjmują podobną postawę wobec śmierci? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do obu tekstów

Przykładowa odpowiedź: Nie, Mistrz Polikarp i mężczyzna z obrazu Jacka Malczewskiego nie przyjmują podobnej postawy wobec śmierci. Polikarp przerażony jest sylwetką Śmierci; gdy widzi Śmierć, pada na ziemię i „leży wznak jako wiła”, prosi także Śmierć, by się oddaliła. Z kolei mężczyzna na obrazie Jacka Malczewskiego przyjmuje śmierć z pokorą. Wydaje się, że mężczyzna przyjmuje śmierć w sposób stoicki, jest pogodzony z własnym losem, pozwala śmierci na zamknięcie własnych oczu. 

Zadanie 14.

Wyjaśnij – w kontekście Innego świata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – na czym polegała nowa moralność w łagrze sowieckim i jakie stanowiła zagrożenie dla człowieczeństwa.

Przykładowa odpowiedź: Nowa moralność w kontekście „Innego świata” Gustawa Herling-Grudzińskiego dotyczy zwłaszcza przejawów łamania wszelkich obowiązujących w świecie norm etycznych, które nie mają zastosowania w warunkach łagru sowieckiego, gdzie panuje wszechobecny głód i przemoc, a ludzie żyją w warunkach ekstremalnych. Tym samym człowieczeństwo ludzi umieszczonych w łagrze zostaje złamane – kodeks moralny jednostki ulega przewartościowaniu, bo kluczowe staje się to, by przeżyć i zaspokoić swój głód.

Zadanie 15

Wyjaśnij, jakie znaczenie – w kontekście całego opowiadania Andrzeja Stasiuka – mają przytoczone słowa narratora

Przykładowa odpowiedź: W opowiadaniu Andrzeja Stasiuka „Miejsce” przedstawiona jest historia cerkwi, która została rozebrana i przeniesiona do muzeum. Chociaż początkowo narrator opowiadania wyraża żal związany z rozbiórką świątyni, ostatecznie dochodzi do wniosku, że być może w miejscu, w którym się teraz znajduje, nigdy nie było cerkwi. Istotne jest bowiem samo miejsce, które „nie ma wymiarów” i jest „nieuchwytną przestrzenią”. Miejsce, w którym kiedyś gromadzili się ludzie, a w którym teraz jest pustka. 

Zadanie 16 

Wyjaśnij, w jakich uwikłaniach znajduje się podmiot liryczny w wierszu Stanisława Barańczaka N.N. przekręca gałkę radia i jak na te uwikłania reaguje.

Przykładowa odpowiedź: W wierszu „N.N. przekręca gałkę radia” przedstawiony zostaje podmiot liryczny, który słuchając radia, jednocześnie sprzeciwia się komunistycznemu zniewoleniu. Komunikat radiowy zawiera elementy nowomowy związanej z przekazami partyjnymi w czasach komunizmu; pojawiają się frazy „twórcza atmosfera wzajemnego zaufania”, „ilość atmosfer  […] przekracza zaplanowaną normę”. Podawana pogoda, opisuje „kaprysy aury na świecie”, jednak świat, w którym żyje podmiot liryczny jest „ciąż bez większych zmian”, wręcz idylliczne. podmiot liryczny sprzeciwia się kłamstwom i ułudzie, którą karmione jest społeczeństwo, czego wyrazem jest pozostanie w domu.