Księgi Jakubowe
Olga Tokarczuk

O PEWNYM  JAKUBIE…

     Sam tytuł tej książki robi wrażenie- „Księgi Jakubowe albo wielka podróż przez siedem granic, pięć języków i trzy duże religie, nie licząc tych małych. Opowiadana przez zmarłych, a przez autorkę dopełniona metodą koniektury, z wielu rozmaitych ksiąg zaczerpnięta, a także wspomożona imaginacją, która to jest największym naturalnym darem człowieka. Mądrym dla memoryału, kompatriotom dla refleksji, laikom dla nauki, melancholikom zaś dla rozrywki.” Wrażenie robi też twarda oprawa i objętość- jakieś dziewięćset stron druku, podzielone na  siedem ksiąg: jest więc Księga Mgły, Piasku, Drogi, Komety, Metalu i siarki, Dalekiego kraju i ostatnia, Księga Imion. A że jej głównymi bohaterami są Żydzi, numeracja stron zaczyna się od końca (dobrze, że druk normalny, a nie na sposób żydowski- od prawej do lewej…).

     Pytanie za jakieś sto punktów- o czym tak właściwie jest książka Olgi Tokarczuk? Bo postaci, wątków, krajów, religii i języków jest tu cała mnogość…  Jest więc rok 1752, rok, w którym rozpoczyna się ta historia. Historia tak dziwna, że musi być prawdziwa. Wśród Żydów niesie się wieść, że pojawił się nowy Mesjasz. Ci prawowierni mówią „Hola, to być nie może. Mesjasz to ktoś, na kogo się czeka. Mesjasz NIGDY nie przychodzi, więc to żaden Mesjasz…” Ale część z nich uważa, że jednak przyszedł. I że nazywa się Jakub Frank. Co głosi ten nowy Mesjasz? Ano to, że dotychczasowe prawa i porządki jakoś się nie sprawdziły, więc on, Jakub, nakazuje, żeby od teraz robić wszystko na odwrót. Tora każe pościć? To będziemy jedli mięso.  W smutne święta będziemy się weselić, w wesołe smucić. Tora czci Boga? To my będziemy czcić Boginię… Jak to zwykle bywa, takie osobistości jak Jakub Frank zwykle posiadają charyzmę, urok osobisty i talent aktorski, więc i Jakubowi się wierzy, cokolwiek cudacznego nie wymyśli. W żydowskim światku wrze jak w ulu- jedni uważają Franka za nowego Mesjasza, inni rzucają w niego kamieniami i nakładają klątwę. A frankistów jest coraz więcej i więcej…

     Tokarczuk nie stawia pytań. Tokarczuk na pytania nie odpowiada. Ona tylko snuje opowieść- „dawno, dawno temu, za siedmioma granicami, był sobie Jakub…” Nie daje łopatologicznej odpowiedzi-tak, był heretykiem, był aktorem i naciągaczem, był zaiste Mesjaszem. Takich łatwych odpowiedzi tu nie ma, bo być nie może. Skąd nam to wiedzieć, czy Frank czynił cuda? Że nakładał dłonie i niektórym pomogło? Dzisiaj niektórym też to pomaga, a nikt nie krzyczy o herezji. Naciągaczem był, i owszem, i to naciągaczem genialnym. Aktorem też pewnie niekiepskim i mówcą doskonałym. Ale nikt mi nie wmówi, że był Mesjaszem; mruczeć pod nosem, tryskać charyzmą i opowiadać bajki, w które wierzą maluczcy potrafił niejeden przed nim i niejeden po nim. Mało to było tych heretyków? Arianie, Manichejczycy, Beginki, Waldensi, więc mogli być i Frankiści. A bardziej nam współczesny Jim Jones i samobójstwo w Gujanie? Ludzi chcących słuchać zawsze się znajdzie, pod każdą szerokością geograficzną i w każdej epoce. Grunt to dobrze udawać (albo też wierzyć w to, co się udaje), przeczytać to i owo, żeby potem temu zaprzeczyć, pleść to, co chcą usłyszeć  i naobiecywać cudów- wianków. „Reszta już sama się ułoży…”

     Te dziewięćset stron to lektura pasjonująca, chcąc czasami trudna; pełno tu religijnych dysput, kabały, odwołań do Tory czy Zoharu. Średnio zainteresowany religią czytelnik może lekturę rzucić po dwustu stronach. A przeczytać tę „cegłę” warto. Tokarczuk operuje pięknym językiem, na dodatek zupełnie inaczej mówi tu polska arystokracja, inaczej żydowska biedota , a inaczej księża. Skoro to opowieść autentyczna, to i wiele tu autentycznych postaci- na przykład mój ulubiony ksiądz Chmielowski, ten od „koń jaki jest, każdy widzi.” I pomimo tego, że długa niepomiernie, wciąga doskonale. A że ja melancholik jestem, to i rozrywkę miałam wspaniałą…

Informacje dodatkowe o Księgi Jakubowe:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2014-10-23
Kategoria: Literatura piękna
ISBN: 9788308073285
Liczba stron: 912
Język oryginału: polski
Dodał/a opinię: Renata Kazik