Niedomówienia
Anna Sakowicz

Dla prawdziwego mola książkowego nie lada gratką są powieści, w których jeden z motywów stanowią książki. Anna Sakowicz, jako czytelniczka i osoba zawodowo związana ze słowem pisanym, jest tego w pełni świadoma, co potwierdzają „Niedomówienia”.

Najnowsza książka autorki „Szeptów dzieciństwa” to niski ukłon w stronę Jana Gutenberga i jego wynalazku. Główna bohaterka, Janka, jest drukarzem. Z wielką pasją oddaje się pracy, na bieżąco reaguje na zmieniający się rynek wydawniczy, ale jej największą miłością są tradycyjne metody drukarskie. Miłością do tego zawodu zaraził ją ojciec. Jednak wszystko zaczęło się od dziadka Janki i jego przygody z Biblią Gutenberga. Wnuczka zobowiązała się napisać reportaż o pelplińskim egzemplarzu Księgi. Przy okazji tego wątku wychodzą na jaw literackie ambicje bohaterki – Janka chciałaby sprawdzić się jako autorka kryminału.

„Niedomówienia” to książka nie tylko o miłości do książek i druku w ogóle, ale także o magii i potędze słów – w świecie powieściowym zdecydowanie wierzy się w siłę słowa napisanego. Przede wszystkim Janka zgadza się z teorią, że to, co powiedziane, jest ulotne i szybko traci znaczenie, nabieramy respektu dopiero do tego, co zostało napisane.

Janka jest typem romantycznej idealistki – zostawia książki przed pomnikiem mistrza z Moguncji, wierząc, że egzemplarz trafi we właściwe ręce szanującego druk czytelnika. Jest uzależniona od rytuałów, np. głaskania rzeźby Gutenberga, odczytywania haseł (powiedzeń, złotych myśli, wróżb) np. z opakowań słodyczy. Dlatego nie dziwi to, że z wielkim entuzjazmem podejmuje grę z tajemniczy partnerem – ktoś rewanżuje się Jance, umieszczając przed posągiem zdjęcia z wyznaczoną datą i miejscem spotkania. Kobieta daje się porwać tej nieco szalonej zabawie, która z miłego gestu szybko przeradza się w podejrzane i niebezpieczne przedsięwzięcie.

Te podchody wiążą się z kolejnym najważniejszym tematem powieści – ustaleniem własnej tożsamości i określeniem swojego miejsca w świecie. Janka jest osobą płynącą pod prąd. Nie spełnia oczekiwań, wybiera drogę, która jej odpowiada, i konsekwentnie zmierza do celu. Aż do momentu zakończenia mało znaczącego związku z Łukaszem. Ciąg niespodziewanych zdarzeń sprawia, że bohaterka postawiona zostaje przed koniecznością określenia siebie na nowo.

Sakowicz od pierwszej strony narzuca czytelnikowi stan oczekiwania – nie mamy wątpliwości, że będziemy świadkami zaskakujących zdarzeń. Autorka zmyślnie zwodzi nas różnego rodzaju niedomówieniami. Wielokrotnie zaskakuje niespodziewanymi rozwiązaniami, nie tylko fabularnymi, bo zdumiewa też wybór narratora, który niczym operator kamery potrafi w mgnieniu oka przejść z jednej perspektywy do drugiej czy wyeksponować najważniejsze detale.

Sakowicz zaproponowała lekką w stylu powieść obyczajową, traktującą jednak o rzeczach istotnych. Pasje, zgoda z wewnętrznym „ja”, przyjaźń i marzenia to motywy, wokół których kręci się fabuła „Niedomówień”. Autorka okazała się znakomitą obserwatorką współczesnego życia – co rusz odnosi się do naszych doświadczeń, do codzienności, i w sposób niezwykle naturalny opisuje realny świat, dodając do niego odrobinę starodawnego ducha, który nadaje całości wyjątkowy charakter.