Niewidzialna korona
Elżbieta Cherezińska

 Polska powieść historyczna powoli odzyskuje należne jej wysokie miejsce w hierarchii gatunków literackich, jak i również w oczach współczesnych polskich czytelników. I choć być może nie jest jeszcze idealnie i nieco nad wyraz byłoby porównywanie twórczości Naszych polskich pisarzy do dokonań ich brytyjskich i amerykańskich kolegów po fachu, to i tak z roku na rok wydaje się być coraz lepiej i ciekawiej. Dużą rolę w tym procesie odgrywa z pewnością Pani Elżbieta Cherezińska, która swoim cyklem "Odrodzone królestwo" przywróciła wiarę w polską powieść historyczną i ciekawość czytelnika, który na nowo uwierzył w to, że historia Polski może być ciekawa i atrakcyjna literacko. Pierwsza część cyklu - "Korona śniegu i krwi" podbiła serca tysięcy czytelników i bardzo wysoko postawiła poprzeczkę przed samą autorką. Czy zatem druga odsłona cyklu dorównała pierwszej, była tylko jej cieniem, a może stanowi przykład jeszcze lepszej literatury.. ? Na to pytanie postaram się odpowiedzieć w niniejszej recenzji, której to przedmiotem jest powieść "Niewidzialna Korona".

 Elżbieta Cherezińska ponownie zaprasza Nas do okresu polskiej historii, nazywanego powszechnie "rozbiciem dzielnicowym". Po śmierci Króla Przemysła II, który został podstępnie zamordowany, rozpoczyna się krwawa, polityczna walka o Koronę. Kandydatów do tronu jest wielu, zaś wciąż rozbity kraj wisi na skraju kolejnej wojennej katastrofy. Każda ze stron tej politycznej gry jest gotowa posłużyć się wszelkimi, nawet tymi najbardziej podłymi metodami  i środkami, by osiągnąć swój cel, jakim to jest objęcie Korony Polski. Margrabiowie Brandenburscy, Zakon Krzyżacki, Czeski król Wacław i niezliczona liczba książąt polskich.. - wszyscy Oni biorą udział w tej walce i każdy z Nich ma nadzieję na zwycięstwo. Tymczasem arcybiskup gnieźnieński - Jakub Świnka rekomenduje radzie królewskiej osobą księcia kujawskiego - Władysława. Niestety okres rządów Władysława Łokietka od samego początku nie układa się tak, jakby mógłby On sobie tego życzyć. Zagrożenie z krajów ościennych staje się wielkie jak nigdy dotąd, wewnętrzne utarczki i intrygi nie ustępują na sile, doradcy królewscy bardziej zapatrują się na swój los i majątek, aniżeli dobro królestwa, zaś wojna wydaje się być bliższa, niż ktokolwiek mógłby to sobie wyobrazić..I oto losy Polski, Władysława, najważniejszych i najznamienitszych poddanych Króla są tłem opisywanych tu wydarzeń, w których również i magia odegra ważną rolę..

 Wielu krytyków zarzuca autorce to, iż na doniosłości hasła "powieść historyczna" tworzy Ona kolejne książki fantastyczne, jakich na półkach polskich księgarni Mamy w bród. Absolutnie nie mogę zgodzić się z tym stwierdzeniem i kompletnie nie rozumiem tego typu opinii, gdyż każdy kto przeczytał którąkolwiek z części tego literackiego cyklu, nie może mieć wątpliwości, iż to właśnie historia i prawdziwe wydarzenia są kluczowe w fabule tych opowieści. Zarówno "Korona śniegu i krwi" jak i "Niewidzialna korona" to powieści historyczne z prawdziwego zdarzenia, których to rozmach, szczegółowość i mnogość wątków jak i również postaci, zasługują na największe słowa uznania. Lektura tej powieści to wyprawa do niezwykłego świata przygody, magii ale także i prawdy historycznej, jakiej to nie mieliśmy okazji doświadczać od lat, by nie rzec od stuleci. Powiem więcej, uważam że "Niewidzialna korona" śmiało może równać się z dokonaniami niekwestionowanego mistrza w gatunku powieści historycznej, jakim to jest Bernard Cornwell. Zarówno w przypadku tego brytyjskiego pisarza, jak i w odniesieniu do Elżbiety Cherezińskiej, możemy mówić o "ożywianiu" historii poprzez literacki język, w którym to przygoda, emocje i prawda historyczna stoją na tym samym, równorzędnym i wysokim poziomie. I taka tylko nachodzi Mnie refleksja, że jakoś nikt dotąd nie krytykował twórczości brytyjskiego pisarza za to, że łączy historię, sensację i fantastykę.., ale oczywiście najłatwiej i najprościej jest krytykować polskich autorów..

 Na uwagę zasługuje niezwykły rozmach przedstawionej tu opowieści, która skupia się nie tylko na najważniejszych wydarzeniach, ale także na licznych wątkach pobocznych, dopełniających niejako główne punkty scenariusza. Ponadto warto zwrócić uwagę na to, iż w powieści występuje kilkunastu głównych bohaterów, z których to perspektywy obserwujemy wydarzenia, ale także każda z tych postaci odgrywa kluczową rolę w ich przebiegu. Jeśli do tego dodamy jeszcze fakt, iż akcja rozciąga się na obszar nie tylko ziem polskich, ale także sąsiednich krajów jak i również obejmuje swym czasowym zasięgiem wieloletni okres, to chyba już nikt nie powinien mieć wątpliwości co do tego, że mamy do czynienia z powieścią iście epicką. Warto zwrócić przy tym jednak uwagę na to, że mimo tak dużego zakresu tematycznego i rozbudowanej fabuły,  powieść ta nie traci w żadnym wypadku swojej spójności, logicznego ciągu wydarzeń i emocjonującego toku toczenia narracji. Czytając "Niewidzialną koronę" można odnieść wrażenie, iż w tamtych czasach wydarzenia historyczne następowały po sobie z niezwykle dużą prędkością i równie wielkim dramatyzmem. Oczywiście to zasługa stylu pisania autorki, która potrafi opowiadać o wydarzeniach zwykły, w sposób jak najbardziej wyjątkowy. Przygoda, emocje i historia ukazane są tutaj w iście filmowy sposób, którym to po prostu nie można się nie zachwycić.

 Świat "Niewidzialnej korony" to świat fascynujący, niezwykle barwny, pasjonujący ale także i prawdziwy. Prawdziwy, gdyż ukazuje życie ówczesnych ludzi takim, jakim było ono naprawdę. Mamy tutaj więc do czynienia z ubóstwem, wszechobecnym brudem, chorobami, bezprawiem i występującą na każdym kroku śmiercią. Obserwujemy także niezwykłe dysproporcje pomiędzy ludźmi władzy, a więc majętnymi, a zwykłymi mieszkańcami ziem królestwa, dla których każdy kolejny dzień był wielką niewiadomą..Duży wpływ na taki odbiór tej opowieści ma z pewnością język jakim posługują się bohaterowie historii. Język na wpół archaiczny, na wpół współczesny, który z jednej strony oddaje realia tamtego okresu, z drugiej zaś nie utrudnia odbioru lektury. Co ciekawe, świat ten nie byłby zapewne taki wyrazisty i niepowtarzalny, gdyby nie występujące tu wątki magiczne, nadprzyrodzone, odwołujące się do świata chrześcijańskich i pogańskich wierzeń. Wbrew pozorom wątki te czynią ów historię nie tylko ciekawszą, ale także i bardziej klimatyczną, oddającą w pełni realia tamtych czasów i tamtego świata. Uważam bowiem, że nie sposób jest pisać i opowiadać o średniowieczu, pomijając przekazy dawnych  legend i podań, w których to bóstwa, diabły i  inne nadprzyrodzone postacie, po prostu istnieją i mają wpływ na życie ludzi.

 "Niewidzialna korona" to nie tylko powieść historyczna, gdyż równocześnie łączy w sobie wiele innych gatunków literackich. Wspominana już fantastyka przeplata się tutaj także z sensacją, romansem, rasowym kryminałem, a momentami nawet i komedią. Nie trudno bowiem doszukać się tutaj akcentów humoru, zarówno sytuacyjnego i słownego, tak charakterystycznego dla tego typu powieści. To naprawdę niezwykła i barwna mieszkanka literacka, która powinna zadowolić nawet najbardziej wymagających czytelników. Czytając tę powieść popadałam w niezwykle skrajne emocje, począwszy od zachwytu, poprzez smutek, gniew,  a na nieokiełznanej radość skończywszy. Nie można książki tej czytać w inny sposób, gdyż bagaż emocjonalny zaserwowany Nam na tych 762 stronach, jest tak bogaty i różnorodny, że nigdy nie wiemy, co tak naprawdę spotka Nas na kolejnej stronie.

 Bardzo silną stroną powieści są jej bohaterowie, którzy nadają niezwykłe tempo toczącej się w niej akcji, jak i również koloryt całości wydarzeń. Dzieje się tak dlatego, iż postacie te są bardzo różnorodne, wielowymiarowe, nieodgadnione w swych zachowaniach. Każdy z tych bohaterów jest z pewnością inny, ale jednocześnie może stać się z czasem jeszcze zupełnie kimś innym, zaskakującym, nieodgadnionym w tym, jak będą wyglądały jego kolejne kroki i podejmowane decyzje. Doskonałym przykładem jest tutaj sam Król Władysław, który z zalęknionego, lekkomyślnego i nieco krnąbrnego człowieka, staje się prawdziwym mężczyzną, godnym sprawowanego urzędu. Podobnie ma się sytuacja z Ryksą, która także zmienia się z młodej dziewczyny w niezwykle inteligentną, perfidną i wyrafinowaną kobietę, doskonale odnajdującą się w realiach wielkiej, dworskiej polityki. I wreszcie para moich ulubionych postaci - Jadwigi i Biskupa Świnki, którzy są nie tylko niezwykle mądrzy, dobrzy, prawi, ale też tak zwyczajnie - sympatyczni. To i im kibicowałam i życzyłam jak najlepiej podczas lektury książki, i choć z góry wiedziałam,  tak mniej więcej, jaki los ich czeka, to i tak śledziłam ich dzieje z niezwykłym zainteresowaniem i ciekawością. Podobnie zresztą jak i wielu, wielu innych bohaterów tej opowieści, którym po prostu uwierzyłam.

Elżbiecie Cherezińskiej należą się nie tylko słowa uznania, ale także i podziękowania za to, że potrafiła w tak niezwykły sposób opowiedzieć o okresie z historii Polski, który uznawany jest powszechnie za mało interesujący. Z lektury powieści wynika wręcz coś zupełnie innego, każącego traktować schyłek okresu "rozbicia dzielnicowego" i następujących po nim lat, jako czas najbardziej fascynujący i ciekawy w historii Polski. Choć z drugiej strony można by przypuszczać, iż każdy okres historyczny jaki weźmie pod swój warsztat Pani Elżbieta, okazałby się równie atrakcyjny literacko. Dobrze, naprawdę dobrze się stało, iż wreszcie pojawił się w Polsce autor, który potrafi tak pięknie i mądrze opowiadać o historii..

 "Niewidzialna korona" w porównaniu do "Korony śniegu i krwi" wypada zdecydowanie lepiej, bardziej dojrzale. Oczywiście poprzedni tom cyklu był niezwykle ciekawą i dobrą powieścią, lecz czasami brakowało jej pewnej systematyczności i przejrzystości w tak ogromnej ilości poruszanych wątków. W przypadku niniejszej lektury, nie ma tego problemu, gdyż od początku do końca rozumiemy i odnajdujemy się w pełni w prezentowanej Nam historii. Wydaje się, że autorka wyciągnęła lekcje z tamtych niedociągnięć, i tym razem dopracowała tekst w najdrobniejszych szczegółach. Dobrze się dzieje, gdy kolejne książki danego autora są po prostu lepsze, gdyż pisarstwo to także nauka wyciągania wniosków i doskonalenia swojego warsztatu, tak by zachwycać jeszcze bardziej  i coraz to większe grupy swoich czytelników.

 Polecam i zachęcam wszystkich miłośników dobrej powieści historycznej, do sięgnięcia po "Niewidzialną koronę", gdyż  takiej okazji nie można sobie odmówić. Okazji, która być może następnym razem pojawi się dopiero wraz z premierą trzeciego tomu cyklu "Odrodzone królestwo". Świat, jaki czeka na czytelników na łamach tej powieści, jak światem tak niezwykłym, niepowtarzalnym, pięknym i fascynującym, że prawdziwym grzechem każdego czytelnika,  byłoby nie skorzystanie z tego zaproszenia, jakie to oferuje Nam swoją książką Elżbieta Cherezińska..

Informacje dodatkowe o Niewidzialna korona:

Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: 2014-06-30
Kategoria: Historyczne
ISBN: 9788377855003
Liczba stron: 500
Język oryginału: polski
Dodał/a opinię: Uleczkaa38