O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym

Mariusz Wołos urodził się 1968 roku. Jest historykiem, profesorem Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Historycznej w Krakowie i Instytutu Historii PAN, członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Association internationale d'histoire contemporaine de l'Europe. W latach 2007-2011 był dyrektorem Stacji Naukowej PAN w Moskwie i stałym przedstawicielem PAN przy Rosyjskiej Akademii Nauki. Jest autorem ponad 120 publikacji: książek , zbiorów dokumentów, artykułów, recenzji, biogramów. Jego publikacje tłumaczy się na język polski, rosyjski, francuski, angielski i włoski.

Mariusz Wołos jest zainteresowany badaniem wydarzeń polityczno-zbrojnych pierwszej połowy XX wieku. Jego ostatnią książką , która została wydana na rynku polskim jest spore "tomisko", które opisuje zaledwie rok z polskiej , powojennej rzeczywistości- lata 1925-1926, w kontekście stosunków między dyplomacją polską a dyplomacją ZSRR.

W tym miejscu warto napomknięć o zamachu majowym. W połowie lat dwudziestych XX wieku, polska sfera polityczna ciągle się kształtowała. Po 123 latach zaborów i wielu kierunkach i poglądach politycznych ta sztuka nie była łatwa. Można by to nawet nazwać, że był to koszmarny okres w naszej historii. Obozy polityczne ścierały się ze sobą i nie potrafiły dość do porozumienia, w którą stronę ma iść Polska. 

Nazwiska Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego są znane każdemu obywatelowi naszego kraju (przynajmniej mam taką nadzieje) Przy okazji każdej rocznicy 11 listopada rozgrzewają dyskusję, który z panów był większym patriotą.

A w tej dziedzinie nie mam zdania. Ale powracając do zamachu majowego, to nastąpił 12  maja 1926 roku i trwał 3 dni, do 15 maja 2026 roku. Inicjatorem zamachu majowego był Marszałek Józef Piłsudski. Jego intencją było obalenie rządu, zwrócenie uwagi na dramatycznie podupadającą gospodarkę i stan majątkowy obywateli.

W ciągu jednego roku (1925) w polskim parlamencie rządziło 7 rządów. Piłsudski był negatywnie nastawiony do demokracji parlamentarnej. Pragnął wzmocnić rolę  władzy wykonawczej i odsunąć od władzy Wincentego Witosa.

Konsekwencją zamachu była śmierć blisko 400 polskich zbrojnych i objęcie stanowiska prezydenta przez Ignacego Mościckiego , który rozpoczął 13 letnie rządy sanacji.

W tytule widnieje drugi człon - dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925-1926.

Ta strona historii jest opisana bardziej szczegółowo. Autor opisał mechanizmy działania dyplomacji władz sowieckich wobec Polski, ze wskazaniem skąd historyk korzystał, czyli źródła informacji, metody analizawania tych źródeł oraz sposób w jaki pozyskiwał materiał i czym się kierował podczas ich doboru.

Wołos dokładniej analizuje działania Sowietów względem wewnętrznych poczynań polskich rządów. oraz jak próbowali wpłynąć na na grupy polityczne, społeczne, gospodarcze oraz na scenę międzynarodową

Historyk do napisania tej pozycji przygotował się bardzo dokładnie, co nie było łatwo, gdyż rosyjskie archiwa są ograniczone dla polskich historyków. Jednakże co widać po ilości przypisów, autor był nieugięty w swoich badaniach, z korzyścią oczywiście dla czytelnika.

Książka została podzielona na siedem rozdziałów. Mają one charakter chronologiczny. Czytelnik znajdzie w nich m.in. informację na temat dyplomacji, agendy, pracowników aparatu dyplomatycznego, omówienie planów Moskwy względme Polski, sowiecki punk widzenia na zamach majowy oraz liczne cytaty itp.

Książka jest fascynującym, wyczerpującym źródłem informacji, o tym jednym, a skomplikowany roku naszej historii. Język jest typowy dla historyka, miejscami skomplikowany i trudny. 

Wydanie jest piękne. Okładka twarda, doskonała jakość papieru. Dla mnie wadą jest znikoma ilość archiwalnych zdjęć, ale widocznie więcej autor nie maił a szkoda.

Lektura ta jest idealna dla fascynata historii, czyli dla mnie ,a może i dla was.Polecam