Sabriel
Garth Nix

,,Sabriel" jest jedną z tych powieści, którą powinnam umieścić na prywatnej liście o niewiele mówiącym tytule ,,w końcu!". Dlaczego? Otóż książka ta miała swoją premierę w... 1995 roku, czyli mamy już do czynienia z prawie dwudziestoletnią weteranką literatury dziecięcej i młodzieżowej, pochodzącą sprzed epoki Pottera. W Polsce powieść pojawiła się dziesięć lat temu i moje zainteresowanie nią nie pokryło się z refleksem, bo gdy zaczęłam rozglądać się za własnym egzemplarzem - ,,Sabriel" była już niedostępna. Do czasu... Komu więc zawdzięczamy wznowienie serii o Starym Królestwie? Clariel, czyli bohaterce czwartego tomu, który w październiku tego roku miał swoją światową premierę. Garth Nix powrócił do świata magii, a w oczekiwaniu na polską premierę ,,Clariel", Wydawnictwo Literackie zdecydowało się na przypomnienie czytelnikom poprzednich tomów. ,,Sabriel" można nazwać babcią wielu obecnych na rynku powieści młodzieżowych. Formuła wyprawy, znana z klasyków fantastyki, nadal jest przerabiana przez Young Adult na wszystkie możliwe sposoby. Bohaterka ruszająca w podróż, by ocalić członka rodziny; magia uprawiania za pomocą tajemniczych znaków (run); romans z napotkanym po drodze młodzieńcem; zwrot akcji związany z tożsamością wybranka; finałowa potyczka z czarnym charakterem - osoba niezorientowana w temacie powstania powieści może jej zarzucić wtórność. Trudno jednak mówić tutaj o tej cesze, bo to przecież inni autorzy czerpali od Niksa, nie odwrotnie. Z drugiej strony ,,Sabriel" posiada wiele elementów, które mimo upływu dziewiętnastu lat, nadal są interesujące i oryginalne. Nix zamienił życie i śmierć w krainy, które zamieszkiwane są przez różne stworzenia i dzięki magii stworzył ich hierarchię. Jeśli chodzi o nie tak do końca zmarłych ani żyjących, to pojawiają się twory, które można zaliczyć m.in. do duchów, demonów czy napędzanych magią zombie i szkieletów. Wśród ludzi możemy spotkać przeciętnych obywateli, jak i tych, którzy parają się Wolną Magią albo Magią Kodeksu. Sam świat przedstawiony to zderzenie typowego, fantastycznego królestwa i państwa przypominającego Anglię z początku dwudziestego wieku, co w bardzo ciekawy sposób miesza się na granicy dzielącego ich Muru. Równie niepowtarzalne są sposoby uprawiania magii, do których można zaliczyć nie tylko znaki, ale i dźwięki, stanowiące potężny oręż w walce ze zmarłymi. Odpowiednio intonowane formuły, gwizdy czy używanie różnobrzmiących dzwonków to główne atrybuty Abhorsena, czyli potężnego nekromanty. Na początku, przyznaję, miałam małą trudność, by przyswoić sobie mitologię Starego Królestwa. Rodzaje magii, rodzaje dzwonków, rodzaje zmarłych, ilość bram w zaświatach, mapa królestwa... Czytelnik, tak samo jak Sabriel, musi szybko odnaleźć się w magicznym świecie rozszarpywanym przez zmarłych. Jej podróż zapełnia białe plamy, ale jednocześnie budzi uczucie niedosytu, które, mam nadzieję, zniknie po lekturze drugiego, trzeciego i czwartego tomu. Rozumiem, że Nix nie mógł od razu przedstawić w pierwszej książce wszystkiego, co wie na temat Starego Królestwa, bo wtedy zapanowałby chaos totalny i zero akcji. Jest element, który Niksowi zupełnie nie wyszedł. Mówię tutaj o wątku romantycznym. Z jednej strony wpasował się on w zamysł powieści, jednak z drugiej strony zawiodło jego wykonanie. Między bohaterami w ogóle nie czuć chemii, a ich uczucia względem siebie zamykają się w wyznaniach. Nie zaszkodziłoby, gdyby Nix zszedł na chwilę z głównej ścieżki, którą obrał i dopracował tę romantyczną relację. Myślę, że nawet kilka dodatkowych, dobrze wykreowanych scen, miałoby zbawienny wpływ na romans Sabriel i jej wybranka. Oceniłabym ,,Sabriel" jeszcze wyżej, gdyby autor rozwinął większą ilość wątków. Za bardzo skupił się on na podróży głównej bohaterki przez co uczestniczymy jedynie w wyprawie i poznajemy tylko historie, które są z nią związane. Daję Niksowi kredyt zaufania i liczę na to, że w następnych tomach dopracowanie wielowątkowości dorówna pozostałym elementom książki. Za to mroczny klimat... O tak, tego w powieści nie brakuje. Nix wykreował specyficzną, pełną mroku atmosferę. To dobrze współgra z czyhającym w Starym Królestwie niebezpieczeństwie i hordą zmarłych. Magia często ma swoją okrutną cenę, a igranie ze śmiercią przynosi na świat zgniliznę, co pisarz ,,uwięził" w wielu wymownych scenach. Czy ,,Sabriel" wytrzymała próbę czasu? Może przez swój wiek już nie oszałamia jakością, ale za to posiada atmosferę, która bije na głowę wiele innych powieści fantasy dla młodzieży. Poza tym posiada mądrą, silną bohaterkę, która bierze sprawy w swoje ręce i by pokonać zło, nie boi się wkroczyć tam, skąd inni uciekają. Sabriel jest miłą odmianą od wielu młodszych od niej bohaterek, których największym problemem jest trójkąt miłosny i znalezienie rycerzyka, który zrobi wszystko za nie. Garth Nix stworzył powieść z bogatym światem przedstawionym, rozbudowanym systemem magicznym, cudownie mroczną atmosferą i... kilkoma wadami. One jednak nie przeszkodziły mi w czerpaniu przyjemności z lektury, za to jestem bardzo ciekawa, na co natknę się w drugim tomie, zatytułowanym ,,Lirael".

Informacje dodatkowe o Sabriel:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2014-11-19
Kategoria: Fantasy/SF
ISBN: 978-83-08-05436-9
Liczba stron: 360
Dodał/a opinię: