Statysta

Statysta Piotra Chomczyńskiego to książka, która wymyka się prostym etykietom. Formalnie – kryminał, fabularnie – dramat moralny, emocjonalnie – wiwisekcja ludzkiego sumienia. To jedna z tych historii, które wciągają nie tylko wątkami, ale też sposobem, w jaki autor patrzy na ludzi. Chomczyński nie szuka łatwych emocji, nie ucieka w banał. On analizuje, rozbiera na czynniki pierwsze, a potem – pokazuje, jak pękają ludzie, gdy zderzają się z prawem, które nie zawsze ma twarz sprawiedliwości.

Na samym środku tej precyzyjnie skonstruowanej układanki stoi Majka – prokuratorka, kobieta silna i samotna. W niej skupia się cała złożoność świata przedstawionego przez autora. Zawodowo – twarda, logiczna, przyzwyczajona do tego, że decyzje podejmuje chłodno, bez emocji. Prywatnie – krucha, zraniona, uwikłana w przeszłość, która nie pozwala jej zasnąć spokojnie. To właśnie ten dualizm sprawia, że Majka staje się postacią tak fascynującą – między bezwzględnym profesjonalizmem, a głodem prawdy, między chłodem procedury, a ciepłem sumienia, które wciąż w niej tli.

Chomczyński potrafi tworzyć bohaterów, którzy są prawdziwi w swoim zagubieniu. Majka to nie heroina, nie kobieta z hollywoodzkiego plakatu, ale człowiek z krwi i kości – z cieniami pod oczami, z goryczą po porażkach, z nieufnością wobec świata, który zbyt często nagradza pozory. I to właśnie dlatego czytelnik wierzy jej każdemu gestowi.

Fabuła Statysty toczy się jak dobrze wyreżyserowany film – powoli, z narastającym napięciem, gdzie każde przesłuchanie, każda rozmowa i każde oskarżenie mają drugie dno. Sprawa, którą prowadzi Majka, początkowo wydaje się rutynowa – jeszcze jeden przypadek, który trzeba zamknąć. Ale z każdą stroną rośnie poczucie, że to coś więcej – że prawda ma tu wielu aktorów, a ktoś próbuje zamienić Majkę w tytułowego „statystę” w przedstawieniu, które od dawna ma napisaną obsadę i zakończenie.

Autor doskonale operuje klimatem – ciężkim, nasyconym emocjonalnie, niemal filmowym. W tle szarzyzna urzędów, zmęczone twarze ludzi, deszcz na brudnych szybach, cisza morderstw. To przestrzeń, w której prawda nie błyszczy, tylko się ukrywa. Chomczyński opisuje ten świat z realizmem, który boli – świat, w którym ideały zderzają się z rutyną, a sprawiedliwość staje się walutą, którą można wymienić na święty spokój.

Statysta to również powieść o mechanizmach władzy i o tym, jak łatwo jest stracić siebie, gdy system zaczyna grać człowiekiem. Chomczyński nie przypadkiem wplata w fabułę obserwacje dotyczące struktur społecznych, układów, lojalności i pozorów. To nie tylko tło – to tętno tej książki. Autor zadaje pytania: jak daleko można posunąć się w imię procedury? Czy sprawiedliwość bez empatii w ogóle istnieje? I co zostaje z człowieka, który zbyt długo patrzy w ciemność?

Wszystko to sprawia, że Statystę czyta się nie tylko z ciekawością, ale z niepokojem. Bo w tej historii nie chodzi tylko o zbrodnię i karę – chodzi o cenę, jaką płaci się za lojalność wobec własnego sumienia.

Zakończenie – mocne, nieoczywiste, pełne niedopowiedzeń – pozostawia czytelnika z wrażeniem, że coś zostało przerwane, że gdzieś w ciszy między akapitami wciąż trwa echo tej historii. A może to echo samej Majki, która mimo wszystko postanawia pozostać wierna sobie, nawet jeśli świat wolałby, żeby była tylko statystką w cudzym spektaklu.

Podsumowując – Statysta to jedna z tych powieści, które się nie kończą wraz z ostatnią stroną. Chomczyński napisał książkę o ludzkiej godności, o zawodowej samotności, o kobiecie, która próbuje zachować człowieczeństwo w świecie, w którym sprawiedliwość bywa tylko iluzją. To historia o sile i słabości, o prawdzie, która kosztuje zbyt wiele.

To niesamowicie mocna i brutalna historia, nie dla każdego. Trzeba być silnym, aby zmierzyć się z tymi przeżyciami, które serwuje autor. Trzeba być też otwartym, aby odwiedzić klub dla swingersów i obejrzeć to, co się dzieje w tajemniczym pokoju, na piętrze. Gęsia skórka pojawia się na samą myśl, co czeka czytelnika w tym gnieździe zła i przemocy.

Polecam tę książkę każdemu, kto lubi prozę nieoczywistą – gęstą, pełną psychologicznej głębi, pisaną z wyczuciem i intelektualną pasją. Statysta nie daje łatwego katharsis, ale daje coś cenniejszego – prawdziwe doświadczenie lektury.

Informacje dodatkowe o Statysta:

Wydawnictwo: Muza
Data wydania: 2025-10-01
Kategoria: Kryminał, sensacja, thriller
ISBN: 9788328734074
Liczba stron: 608
Dodał/a opinię: Małgosia Brzeska

Tagi: Literatura kryminalna i detektywistyczna