Światło nie może zgasnąć
Diane Chamberlain

Diane Chamberlain ma już ugruntowaną pozycję na polskim rynku książki. Czytelnicy pokochali jej książki przede wszystkim za mnóstwo emocji, których im dostarcza oraz za skomplikowane – choć bardzo rzeczywiste – problemy bohaterów. To stałe elementy, wyróżniające styl amerykańskiej pisarki. Nie inaczej jest w „Światło nie może zgasnąć” – czwartej w dorobku autorki, a najnowszej w Polsce, powieści Chamberlain.

Doktor Olivii Simon nie układa się w małżeństwie. Od roku czuje, że mąż się od niej oddala. Zresztą sam Paul nie kryje swojej fascynacji miejscową kobietą-aniołem. Pech chce, że podczas świątecznego dyżuru Olivii do pogotowia ratunkowego trafia ofiara strzelaniny. Bohaterka rozpoznaje w niej Annie O’Neill, artystkę, do której wzdycha jej mąż. Jak zwykle w prozie Chamberlain, już na samym początku postaci zostają postawione przed dramatycznym wyborem. Olivia ma sekundy na decyzje. Może pozbyć się odpowiedzialności i zlecić transport (choć wie, że Annie nie przeżyje tej drogi) rannej do szpitala, gdzie jest wszystko, co potrzebne, by walczyć o jej życie. Tak radzi jej kolega z dyżuru. Ale ona postanawia podjąć ryzyko i samodzielnie ratować kobietę z przestrzelonym sercem. Niestety, akcja kończy się dramatycznie. Śmierć pacjentki to punkt, który tak naprawdę dopiero wszystko rozpoczyna.

Olivia przede wszystkim usiłuje zrozumieć co takiego było w Annie, że wszyscy uważali ją za boginię, dlaczego jej mąż poświęcił tyle wspólnych lat dla platonicznego uczucia. Po śmierci artystki Paul wyprowadza się, a w nowym mieszkaniu urządza świątynię na część zmarłej. Olivię pozostawia z natłokiem myśli, wewnętrznymi ranami i rozwijającym się w niej dzieckiem. Bohaterka odwiedza miejsca, które były bliskie Annie – również zatrudnia się jako wolontariuszka w ośrodku, gdzie zginęła jej konkurentka, chodzi na kurs robienia witraży do partnera artystki, umawia się z wdowcem po niej, zaprzyjaźnia z ich córką. Dla Paula jest to objaw chorej obsesji, a czym jest tak naprawdę?

Autorka maksymalnie komplikuje życie postaciom – nie tylko co rusz każe im wybierać i ponosić konsekwencję swoich decyzji, ale tworzy im przestrzeń i okoliczności dla rozkwitu nowych uczuć. Tu nieustannie ścierają się dobre i złe emocje. Jeśli bohaterowie osiągają szczęście i równowagę to możemy być pewni, że za chwilę spadnie na nich kolejny cios. Chamberlain uwielbia obserwować w jaki sposób ludzie radzą sobie z kłopotami – tymi nieoczekiwanymi oraz tymi, które sami na siebie sprowadzają.

W „Światło…” obserwujemy naprzemiennie sytuację dwu małżeństw – Olivii i Paula oraz Annie i Aleca. Śledzimy ich życie po tragedii, a także – dzięki wspomnieniom – mamy okazję obserwować burzliwą przeszłość bohaterów i sieć kłamstw, którą konsekwentnie tworzyli. Chamberlain stopniowo, krok po kroku, odsłania przed nami coraz to ciekawsze informacje o postaciach i ich intymnych sekretach.

Czytelnicy Chamberlain doskonale znają ten swobodny, znakomity styl popularnej pisarki. Autorka buduje swoją opowieść z ludzkich uczuć, z pragnień, trosk, słabości. To narracja pisana emocjami, z wieloma zwrotami akcji, które potęgują poruszenie w odbiorcy.

Pisarka obszernie opisuje wszelkie zdarzenia z codzienności bohaterów, z pieczołowitością oddaje się szczegółom. Dzięki temu przygotowuje grunt pod kluczowe wydarzenia, charakteryzuje osoby oraz ich środowisko, tworzy odpowiednią atmosferę, przykuwa naszą uwagę oraz daje poczucie swego rodzaju więzi z postaciami. Chamberlain angażuje nas w tę opowieść, wskazuje zbiór pewnych wspólnych doświadczeń i uczuć. To dlatego tak łatwo przychodzi nam utożsamić się z bohaterami, dzielić z nimi emocje i przeżywać ich problemy.

„Światło…” znakomicie pokazuje, jak bardzo subiektywni jesteśmy pod wpływem uczuć. Idealizujemy obraz kogoś, kogo kochamy, kto nam pomógł lub czymś się zasłużył. Chamberlain stara się odnaleźć różnicę między miłością a obsesją, ustalić granicę między nimi. Pyta także o istotę szczęścia. Właściwie dla każdego z głównych bohaterów co innego jest szczęściem i spełnieniem, a pisarka się aż do ich dzieciństwa, by zbadać dlaczego akurat np. Annie potrafi tylko dawać, a Paul chce wyłącznie przyjmować i to tylko od jednej osoby.

Ważne miejsce zajmują również rozważania o kłamstwach – postaci dobitnie pokazują, że jedno niewinne przemilczenie lub małe kłamstewko natychmiast uruchamia całą lawinę. Chamberlain zdaje się mówić, że w oszukiwaniu bliźniego nie ma czegoś takiego jak dobre intencje ( typu „nie chciałam cię zranić”), nie istnieje żadne usprawiedliwienie. Każde kłamstwo boli tak samo mocno i pozostawia zadrę. „Światło…” to książka o priorytetach i wartościach – bohaterowie przechodzą swoistą metamorfozę i wiele zrozumieją, ale dopiero, gdy wcześniej spadnie na nich nieszczęście.

Poza tematami przewodnimi Chamberlain, jak zawsze, sygnalizuje kilka innych – równie ważnych – kwestii. Na przykładzie Lacey uświadamia jak ważna jest obecność i wsparcie rodzica oraz prawidłowe wychowywanie nastolatków. Dziewczyna jest zagubiona, znajduje się w najtrudniejszym punkcie – już nie jest dzieckiem, ale do dorosłości jeszcze jej brakuje. Śmierć matki i nieudolność ojca pogłębiają w niej poczucie bezradności i beznadziei. A, jak się okaże, potrzeba tak niewiele, by uszczęśliwić własną córkę. Przy okazji każdej książki amerykańskiej autorki rodzą się także pytania o to, co rządzi naszym istnieniem – czy to tylko my kreujemy swoje życie, czy jednak to przewrotny los, a może przeznaczenie wyznaczają nam kolejne ścieżki?

„Światło…” to wielkie emocje, świetna proza i wspaniała historia, od której nie można się oderwać. To pierwsza część trylogii, dlatego też nie dziwi, że niektóre wątki nie zostały definitywnie zamknięte. Pozostaje tylko czekać z ogromną niecierpliwością na kolejne tomy.