Recenzja książki: Epidemie. Krótka historia

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Zarazy zwane morem od wieków budziły trwogę. Przypisywano im rolę nękania ludzi, którzy – dotknięci zarazą – trafiali do krainy śmierci. Książka Epidemie. Krótka historia pokazuje, w jaki sposób na przestrzeni wieków rozprzestrzeniały się choroby zakaźne oraz jakich metod używano, by z nimi walczyć.

Po specjalistyczne informacje Anna Trojanowska sięgnęła do Roczników Jana Długosza, spisywanych w wiekach XVI-XVIII prac medycznych, traktatu Macieja z Miechowa oraz instrukcji i poradników zawierających przepisy służące ochronie przed zarazą. Opierając się na Ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (z dnia 5 grudnia 2008 roku), autorka wyjaśnia znaczenie epidemii, po czym przechodzi do kwestii samego moru (co to jest, zwiastuny, przyczyny, objawy, profilaktyka, grzebanie zmarłych, święci opiekunowie i bractwa). Zaprezentowane w lekturze szczegółowe dane dotyczą dżumy, trądu, cholery, ospy prawdziwej, tyfusu, błonicy, grypy, polio, AIDS, gorączek krwotocznych oraz koronawirusów.

Każdej z wymienionych chorób poświęcony został osobny rozdział, a informacje w nich zawarte są zatrważające, dają do myślenia, wywołują refleksję. Trojanowska śledzi przebieg poszczególnych chorób, pokazując równocześnie, w jaki sposób próbowano wyjaśnić ich etiologię oraz znaleźć odpowiedzialne za zachorowania drobnoustroje. Wylicza objawy, omawia postacie kliniczne oraz aktualnie stosowane metody badawcze i terapie. Analizuje przebieg epidemii oraz próby ich powstrzymywania w Polsce i na świecie. Przygląda się medycznym działaniom, wymienia sposoby uodparniania i leczenia. Omawia konsekwencje łamania przepisów, przedstawia stanowisko antyszczepionkowców, ubolewa nad mutacją patogenów, uzasadnia konieczność izolacji chorych oraz prowadzenia działań kontrolujących i zmniejszających rozmiary epidemii.

Choć na rynku wydawniczym znaleźć można wiele publikacji omawiających zagadnienie masowych zachorowań wywołanych chorobami zakaźnymi, Epidemie. Krótka historia wcale nie jest lekturą zbędną. Dzięki fachowemu podejściu, Anna Trojanowska nie tylko analizuje przebieg epidemii na przestrzeni wieków, ale również wskazuje na rozwojową kondycję współczesnej medycyny, kiedy to szerokie zastosowanie znajdują sprzyjające ulepszaniu efekty międzynarodowych odkryć, zadowalające wyniki badań naukowych, a także korzystne rezultaty technik badawczych, zabiegów chirurgicznych, fizjoterapii oraz leczenia farmakologicznego. A to oznacza, że w mrocznej historii epidemii tkwi nadzieja.

Treść publikacji Wydawnictwa RM jest obszerna, rozważania poparte zostały wynikami badań bakteriologów, wirusologów, medyków różnych specjalności, laborantów i historyków. Wiele wnoszą rejestry WHO, dane statystyczne, zarządzenia. Całości dopełniają nazwiska, daty, liczby, tytuły dzieł, opisy wydarzeń, wierzenia ludowe, zwyczaje, rytuały, pogłoski, teorie spiskowe, ciekawostki, legendy, a także ślad pozostawiony przez epidemie w kulturze i sztuce. W tekście zamieszczono cytaty biblijne oraz fragmenty utworów literackich. Pomocą służy bibliografia i przypisy. Trudne pojęcia zostały wytłumaczone. Początki rozdziałów ubogacają (podobnie jak w innych tomach serii) czarno-białe grafiki. Przydatna treść sprawia, że czytelnik chętnie sięgnie po publikację Epidemie. Krótka historia.

Tagi: bóg