Czyhający w progu

110/52/2025
"Czyhający w progu" H.P. Lovecraft August Derleth @Zysk i S-ka #recenzja #współpracarecenzencka #współpracabarterowa #czyhającywprogu

Poza granicami umysłu i świata

H.P. Lovecraft pozostawił po sobie wiele notatek i niedokończonych utworów, a trudnego zadania połączenia fragmentów w całość, tworząc ze znanych wątków nowe i zaskakujące historie, podjął się przyjaciel Lovecrafta, August Derleth. Dla tych, którzy są obeznani z piórem i światem, który kreował Lovecraft w swojej twórczości, "Czyhający w progu" będzie idealnym powrotem do świata Cthulhu, a dla tych, którzy nie znają jego pióra, doskonałym wprowadzeniem w historie tworzone przez Lovecrafta.

Ambrose Dewart powraca do Stanów, do Massachusetts, by osiedlić się w posiadłości swojego prapradziadka. Dom, jak i las nazywane domem i lasem Billingtona okryte są złą sławą. Podobno jego przodkowie oddawali się jakimś podejrzanym praktykom, czarnej magii, czcili czy przywoływali siły nieczyste. Z działaniami jego przodków związane są podobno tajemnicze zaginięcia ludzi z okolicy domu i lasu, dziwne hałasy, a także obecność istot nadnaturalnych.

Ambrose znajduje dokument, w którym jego prapradziadek ostrzega mieszkańców domu, by nie zapraszali Tego, Który Czyha w Progu.

"Nie wolno mu otwie­rać drzwi prowadzących do dziw­ne­go czasu i miejsca ani za­pra­szać Tego, Który Czyha w Progu, ani też wołać po­śród wzgórz."

Ambrose rozpoczyna śledztwo, które pozwala mu odkryć mroczne zagadki rodzinnej przeszłości, znajduje zalecenia, których powinien przestrzegać mieszkający w posiadłości, a zagłębianie się w te śledztwo prowadzi Ambrose'a do odkrycia, że poza granicami naszego wymiaru, świata egzystują złowrogie starożytne istoty, zdolne do przekraczania granic czasu i przestrzeni, które cierpliwie czekają, by zostać wezwane do naszego świata.

"Nie wolno mu było, na przy­kład, ,,dopuścić, aby woda prze­sta­ła opły­wać wyspę", ,,w żaden spo­sób na­ru­szać wieży", ,,bła­gać po­śród ka­mie­ni" ani ,,otwie­rać bram wio­dą­cych do in­ne­go czasu i miejsca"."

Ambrose pogrąża się w tajemnicach coraz bardziej, a to, co odkrywa coraz bardziej go przeraża. Dlatego wzywa na pomoc swojego kuzyna Stephena Batesa, a ten widząc co dzieje się z jego kuzynem, dostrzegając jak ogromny i zły wpływ mają na niego uśpione moce otaczające dom, las, a także tajemniczą wieżę, postanawia mu pomóc i udaje się wpierw do Armitage'a Harpera, a następnie do doktora Seneki Laphama.

"I nagle gdy tam sta­łem, czu­jąc na ciele muśnię­cia wia­tru, za­czę­ło ogar­niać mnie dziw­ne przy­gnę­bie­nie, nie­mal roz­pacz, połączo­na z czymś złym, po­sęp­nym i niewypo­wie­dzia­nie plu­ga­wym, co kryło się we­wnątrz i do­ko­ła tego domu, z dławiącą, prze­ni­ka­ją­cą wszyst­ko aurą najgor­szych okro­pieństw, jakie czaić się mogą w naj­mrocz­niej­szych ot­chła­niach ludz­kiej duszy."

"Czyhający w progu" to historia opowiadana z trzech perspektyw, z perspektywy Ambrose'a, Stephena i pomocnika doktora Laphama, Winfielda Phillipsa, która zamyka całą historię. Opowieść ta nawiązuje do mitologii Cthulhu, którą czytelnicy odnajdą w innych książkach Lovecrafta. Historia ta jest mroczna, pełna napięcia, budząca zaciekawienie i chęć poznania zakończenia. Czyta się ją przyjemnie, a tego najbardziej się obawiałam, że styl pisania autora mi nie przypadnie do gustu, gdyż ten typ prozy to zupełnie nie moja bajka.

"(...)owego za­opa­trzo­ne­go w lep­kie macki, amor­ficz­ne­go mon­strum zna­ne­go jako Czyha­ją­cy w Progu, ukry­wa­ją­ce­go swój praw­dzi­wy wy­gląd pod po­sta­cią opalizujących, świe­tli­stych kul, ohyd­ne­go Yog-Sothotha, który powsze czasy nurza się w pia­nie ni­czym pier­wot­na, błot­ni­sta breja po­śród bez­mia­ru cha­osu, hen, da­le­ko poza naj­od­le­glej­szy­mi sta­ni­ca­mi czasu i prze­strze­ni!"

Polubiłam Stephena i było mi szkoda z racji tego jak potoczyły się jego losy. Mimo to jestem zadowolona z rozwiązania historii. Autor potrafi budować klimat, napięcie, kreować świat przedstawiony, w taki sposób, że czytelnik ma odczucie jakby był wraz z bohaterami tam, w tym lesie, przy tej złowrogiej wieży i tajemniczym domu, przesiąkniętym mroczną aurą. To było moje pierwsze spotkanie z piórem i światem wykreowanym przez autora i myślę, że z mniejszą obawą, a większą ciekawością sięgnę po inne jego dzieła. Polecam jak najbardziej!

Za egzemplarz do recenzji dziękuję wydawnictwu Zysk. 

Opowieść absolutnie duszna, przepełniona często niewypowiedzianym lękiem i sporą dozą takiego nienamacalnego niepokoju, który pomimo tego, że jest odczuwalny to trudno go jednoznacznie zdefiniować.

Nasz bohater Ambrose Dewart pojawia się w posiadłości rodem z powieści grozy, gdzie echa tajemnic, niedostępne miejsca kuszą niczym masło w dyskoncie po 3 zł. Dewart pomimo ostrzeżenia, nie do końca rozumiejąc sytuację zagłębia się w historię ku jej poznaniu, nie ma jednak świadomości, że każdy kolejny krok będzie krokiem ku obłędowi i szaleństwu zmysłów.

Jako że Derleth podjął się wyzwania ,,ogarnięcia" pozostawionych notatek i scenopisów Lovecrafta to czy tutaj jego wizje, która jest nieco bardziej uporządkowana i chyba jednak skręca nieco w kierunku thrillera z elementami grozy, ale nie ma w tym nic złego moim zdaniem, bo mnie ta wizja zdecydowanie kupuje.

Chociaż styl Derletha jest nieco mniej oniryczny, bardziej fabularny w porównaniu do Lovecraft to ,,podoba się to dla mnie" i nie mogłabym powiedzieć, że taka zmiana pozbawia czy umniejsza jakkolwiek poziom lęku, jaki daje ta historia. Powieść dobrze wykorzystuje znane motywy tajemnicy, zakazanych ksiąg, przerażającego i niejasnego dziedzictwa rodziny i tworzy bardzo spójny obraz, który niejednemu czytelnikowi zjeży włosy na głowie.

Jako czytelniczka sympatyzująca z grozą jestem zdecydowanie zadowolona i połączenie lovecraftowego koszmaru w nieco bardziej uporządkowanej narracyjnie scenerii dało mi to, czego od grozy oczekuję.

#współpracabarterowa

Tajemniczy głos z głębi, zapewne z podwodnego R'lyeh szepnął mi, że pora na kolejny, przeklęty tekst. Tym razem padło na "Czyhającego w progu", czyli historie, które powstały z niedokończonych notatek Lovecrafta, połączonych w całość przez Derletha.

August Derleth był korespondencyjnym przyjacielem Lovecrafta i jednym z głównych propagatorów jego twórczości. Kto wie, może gdyby nie jego upór, twórczość Samotnika z Providence nie byłaby obecnie tak znana? Czy udało się Derlethowi podjąć tego trudnego zadania? W moim odczuciu - tak! Czuć ducha twórczości Lovecrafta! Być może patrzę na to zbyt kolorowo, ale nic nie poradzę, że mam słabość do wszelakiej mitologii Cthulhu. 

"Czyhający w progu" to opowieść o Ambrosie Dewarcie, który zostaje dziedzicem podupadłej posiadłości w prastarym lesie. Pragnie ją wyremontować i zaznać spokoju, ale odkrywa enigmatyczny dokument swojego prapradziadka... i tak zostaje wciągnięty w otchłań mrocznych sekretów swoich przodków, gdzie prawda kryjąca się pod powierzchnią naszego świata potrafi zmrozić krew w żyłach. Dokąd go to całe śledztwo poprowadzi?

Poprzez listy, rękopisy i relacje kolejnych narratorów wyłania się mroczny świat nadprzyrodzonych, plugawych istot...  Nie brakuje tu miejsc owianych złowieszczą legendą. Tajemnicza wieża, dziwne dźwięki i niewytłumaczalne zjawiska. Zakazane, bluźniercze manuskrypty. Echa zdarzeń przeszłych w Innsmouth... Jednym słowem to jest niezwykła przygoda z elementami kosmicznego horroru. Tutaj poczucie kruchości i maluczkości człowieka wobec gargantuicznej grozy uśpionej przez eony jest namacalne. 

To co? Gotowi wejrzeć poza niewidzialną zasłonę w nieznane ukryte przed oczami zwykłych śmiertelników? Polecam, zwłaszcza fanom twórczości Samotnika z Providence.