KUP TERAZ

Lalki z getta
Eva Weaver

Ocena: 4.88 (17 głosów)

opis

Po książce "W lesie wiedeńskim wciąż szumią drzewa" sięgnęłam po "Lalki z getta". Kolejny raz powraca temat Holocaustu i kolejny raz zostaje przedstawiony w inny sposób. Niezmienne natomiast są emocje związane z tą tematyką i wciąż powracające hasło: "Ludzie ludziom zgotowali ten los". Eva Weaver jest z pochodzenia Niemką. Tak, jak wielu rodaków, zmaga się z ciężarem II wojny światowej. Swoje przemyślenia czy też swoistą próbę rehabilitacji przedstawiła w formie fikcji literackiej opartej na faktach. Do tej pory najbardziej znaną książką o getcie warszawskim był reportaż Hanny Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem". Po licznych publikacjach opisujących życie w lagrach i łagrach, to właśnie relacja Marka Edelmana przybliżała problem Żydów zamkniętych w Getcie Warszawskim. Ewa Weaver ukazała proces niszczenia narodu żydowskiego widziany oczami dziecka. "Lalki z getta" podzielone są na trzy części. Pierwsza to czasy współczesne, druga to historia Miki Hernsteina, a trzecia dzieje Maxa Meierhausera po zakończeniu II wojny światowej. 13-letni Mika Hernstein to żydowski chłopiec. Wcześnie stracił ojca, lecz mimo tego jego dzieciństwo było szczęśliwe. Wychowywała go matka i dziadek, który był dla niego prawdziwym autorytetem. Z chwilą wybuchu II wojny światowej jego poukładany, szczęśliwy świat legł w gruzach. Najpierw Żydom odebrano wszelkie prawa, aby w końcu zamknąć ich w getcie. Jednak nawet tutaj nie mogli czuć się bezpiecznie. Żołnierze niemieccy często zabawiali się kosztem Żydów. Podczas jednej z takich "zabaw" zginął dziadek Miki. W ostatniej chwili prosi wnuka, aby zaopiekował się płaszczem, z którym nigdy się nie rozstawał. Jakie było zdziwienie chłopca, gdy odkrył pasję dziadka. Okazało się, że płaszcz, to istny labirynt. Posiadał wiele kieszeni i kieszonek, w których były prawdziwe skarby. Wśród nich mała, niepozorna pacynka. Mika odkrył też w pokoju dziadka warsztat, w którym ten tworzył szmaciane lalki. Pacynki, a wśród nich najbliższa chłopcu postać Księcia okazały się zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem. Dzięki nim dzieci z sierocińca Janusza Korczaka, szpitala czy ulicy mogły chociaż przez chwilę oderwać się od wszechobecnego okrucieństwa. Pacynki połączyły też drogi Miki i niemieckiego żołnierza Maxa Meierhausera. Zmusił on chłopaka do cotygodniowych występów przed żołnierzami. "Zapłatą" za dostarczaną rozrywkę był bochenek chleba. Dzięki tej znajomości Mika mógł uratować małe dzieci żydowskie przemycając je pod płaszczem na stronę aryjską. Max, w pewnym stopniu, darzył sympatią tego żydowskiego chłopaka, bo kilka razy ryzykował dla niego własne życie. W podzięce za przysługę Mika ofiarował żołnierzowi Księcia. Po zakończeniu II wojny światowej Max wraz z innymi żołnierzami niemieckimi trafił na Syberię. Zanim jednak tam się dostali, wiele dni spędzili podróżując w bydlęcych wagonach. Los spłatał im okrutnego figla, bo oto z katów stali się ofiarami. Teraz oni zakosztowali ciężkiego życia, wyczerpującej pracy, skromnych racji żywnościowych, przeludnienia, chorób, agresji ze strony Rosjan. Tak, jak kiedyś Mika czerpał siłę z obecności Księcia, tak teraz Max rozmawia z pacynką, dojrzewa do trudnego wyzwania, jakim jest ucieczka. Tak, jak przed laty przynosił szczęście chłopcu żydowskiemu, tak teraz przyniósł je Maxowi. Mika, Max, to dwie postacie z dwóch różnych światów, których drogi skrzyżował przewrotny los. Obok nich kluczowymi przedmiotami są płaszcz i pacynki, a zwłaszcza Książę. Po latach ukochana pacynka wróciła do właściciela. W jaki sposób? Można się o tym dowiedzieć czytając "Lalki z getta". Ewa Weaver napisała książkę, w której pokazuje, jak ważne są drobne gesty, jak wiele znaczy życzliwość i bezinteresowna pomoc. Postać Maxa Meierhausera dołącza do galerii "dobrych" Niemców i potwierdza tezę, że wśród okupantów znajdowały się wrażliwe jednostki. "Lalki z getta" są fikcją literacką, jednak ich bohater-Niemiec przypomina Oskara Schindlera czy też Wilma Hosenfelda z "Pianisty". Książka uświadamia też to, że czasu nie da się cofnąć, a Ci, którzy przeżyli piekło wojny muszą cały czas walczyć z demonami przeszłości. Dotyczy to w równym stopniu ofiar, jak i katów.