Recenzja książki: Żadnej przemocy!

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Ponieważ przemoc przenosi się z pokolenia na pokolenie, a jej długofalowe skutki negatywnie odbijają się na życiu świata, wizja dzieciństwa z prawem bezpiecznego życia, szacunku oraz wolności od przemocy warta jest zainteresowania zarówno ze strony odpowiedzialnych za to organizacji, jak i indywidualnego człowieka. Nakładem Wydawnictwa Zakamarki ukazała się niewielka książeczka o naglącym tytule Żadnej przemocy!, w której znalazło się przemówienie wygłoszone w 1978 roku przez Astrid Lindgren z okazji wręczenia jej Pokojowej Nagrody Księgarzy Niemieckich.

Wychodząc z założenia, że prawdziwy pokój istnieje jedynie jako cel, którego do tej pory nie udało się osiągnąć, Astrid Lindgren widzi przyczynę w niechęci uczynienia pierwszego kroku przez poszczególne kraje. Analizując nieskorą do odstępowania od przemocy ludzką naturę, proponuje rozpocząć od dzieci, które kiedyś, gdy dorosną, będą kierować światem: decydując o wojnie czy pokoju, doprowadzą do nasilenia przemocy lub stworzą świat bardziej pokojowy, ponieważ dzierżąc władzę, podejmować będą kluczowe decyzje.

W swojej przemowie Lindgren stawia zadanie przed dorosłymi, których rolą jest wpojenie dzieciom szacunku do otaczającego świata, by podstawą ich działania stała się miłość, a nie przemoc. Z bólem zauważa, że stosowana „silniejsza ręka” tylko pozornie daje poprawę, w efekcie jednak rodzi jeszcze większą przemoc. Na potwierdzenie pozytywów wychowania antyautorytarnego, przytacza Kamień – wzruszającą historię młodej matki, pragnącej ukarać swojego synka, skutkującą obietnicą: „Żadnej przemocy!” (i właśnie takim tytułem Astrid Lindgren opatrzyła swoje przemówienie).

Niewielka książeczka Żadnej przemocy! mieści wyjątkowo naglącą treść. Oprócz pełnego tekstu wygłoszonego we Frankfurcie przemówienia w książeczce znalazła się sugestywna Przedmowa Marty Santos Pais (Specjalna Przedstawicielka Sekretarza Generalnego ONZ do spraw Przemocy wobec Dzieci), która – otwarcie prezentując swoje stanowisko – podkreśla konieczność natychmiastowego położenia kresu hamującej rozwój dziecka przemocy. W Posłowiu natomiast Thomas Hammarberg (Doradca w Komitecie Praw Człowieka ONZ i członek pierwszego Komitetu Praw Dziecka) podaje praktyczne informacje, dotyczące stopniowego znoszenia w poszczególnych krajach kar cielesnych wobec dzieci, wprowadzania w życie założeń międzynarodowej Konwencji o prawach dziecka, propagowania zmian przez organizacje non profit, a także trudnej sytuacji w obozach dla uchodźców oraz ignorowania praw dziecka przez przywódców wojskowych i najwyższych rangą polityków. Poruszający jest również napisany przez Lindgren wiersz Gdybym była Bogiem oraz skłaniające do refleksji ilustracje Stiny Wirsén.

Chociaż przemówienie Astrid Lindgren uznano za prowokacyjne (nawet dziś, po ponad czterdziestu latach, jej przekonania nie są akceptowane przez rządzących w wielu miejscach na świecie), przesłanie pisarki jest wciąż aktualne i naglące. Treść książeczki pomoże każdemu z nas – wspólnie – stworzyć pokojowy świat dla dobra wszystkich.

Tagi: przemowa