Brutalna prawda o toksycznych ludziach

Patryk Janas w swojej książce Brutalna prawda o toksycznych ludziach dokonuje czegoś, czego brakuje wielu poradnikom psychologicznym: mówi wprost, bez eufemizmów, bez owijania wokół trudnych tematów waty, bez usprawiedliwiania destrukcyjnych zachowań. Jego narracja jest ostra, konkretna i jednocześnie pełna zrozumienia dla osób, które znalazły się w relacjach, jakie odbierają im siłę, poczucie własnej wartości i zdolność do racjonalnego myślenia.

To książka, która nie tylko analizuje toksyczność, ale rozbraja ją na czynniki pierwsze. Nie pogłębia chaosu — wręcz przeciwnie, przywraca czytelnikowi jasność widzenia.

Jednym z największych atutów książki jest ukazanie toksyczności jako zjawiska powszechnego, a jednocześnie trudnego do rozpoznania. Janas doskonale pokazuje mechanizm: toksyczni ludzie nie pojawiają się w naszym życiu jak huragan. Wchodzą po cichu, często w pozornej delikatności, sympatii lub trosce. Powoli przejmują kontrolę, nakładają na nas swój sposób widzenia świata, a co najgorsze — ustawiają nas w roli winnych, odpowiedzialnych za ich emocje, porażki, dramaty i wybuchy. Autor uderza w sedno: każdy z nas może stać się ich celem. Toksyczność nie wybiera — uderza zarówno w osoby silne, jak i wrażliwe, pewne siebie i te poszukujące akceptacji.

Czytając tę książkę, ma się wrażenie, że autor nie tylko zna mechanizmy manipulacji, ale także potrafi opisać je w sposób, który budzi emocje i głęboki niepokój — a to właśnie ten niepokój jest pierwszym krokiem do odzyskania kontroli.

Janas nie zatrzymuje się na powierzchownym opisie toksycznych zachowań. On pokazuje, jak one działają. W książce znajdziemy: precyzyjne omówienie najczęstszych technik manipulacyjnych; przykłady, które uderzają w czytelnika swoją prawdziwością; analizę psychologicznych mechanizmów, które utrzymują nas w destrukcyjnych relacjach; wskazanie, jak toksyczni ludzie budują swoją przewagę — często krok po kroku, niemal niewidocznie. Gaslighting, przerzucanie winy, „ciche dni”, próby kontroli pod płaszczykiem troski, zastraszanie, wywoływanie poczucia winy — wszystko to zostaje rozpisane nie jak abstrakcyjne pojęcia, ale jak rzeczywiste narzędzia przemocy psychicznej. Autor nie moralizuje. Pokazuje fakty, mechanizmy, konsekwencje. Daje wiedzę, która działa jak emocjonalna tarcza.

Jedną z najmocniejszych stron tej książki jest to, że nie kończy się ona na diagnozie. Autor daje czytelnikowi konkretny zestaw narzędzi — praktycznych, przemyślanych i opartych zarówno na badaniach, jak i na doświadczeniach osób, które przeszły przez podobne relacje. To nie są ogólne, wyświechtane rady. To instrukcje, które można zastosować natychmiast: jak stawiać granice; jak je komunikować w sposób nieagresywny, ale zdecydowany; jak nie dać się wciągnąć w manipulacyjną grę; jak rozpoznać moment, w którym relacja nie ma już szans — i kiedy trzeba odejść, by się uratować.

Najbardziej poruszają fragmenty, w których autor mówi o odbudowywaniu poczucia własnej wartości. Bo toksyczne osoby nie tylko ranią — one systematycznie niszczą w nas pewność siebie. Książka uczy, że granice nie są egoizmem. Granice są higieną psychiczną. Ochroną przed tymi, którzy karmią się naszą słabością.

To jedna z tych książek, które czyta się z narastającym poczuciem ulgi — tak, ulgi. Bo nagle okazuje się, że to, czego doświadczałaś, nie było przesadą, przewrażliwieniem ani twoją winą. Janas daje nie tylko wiedzę, ale także akceptację i zrozumienie. Pisze językiem, który trafia do czytelnika przeżywającego trudną relację. Jest w nim empatia, cisza po burzy, a jednocześnie stanowczość. To autor, który nie obiecuje cudów, ale daje mapę drogową, gdy ktoś błądzi we mgle.

Brutalna prawda o toksycznych ludziach to lektura obowiązkowa dla każdego, kto choć raz poczuł, że w czyjejś obecności traci energię, pewność siebie, wewnętrzny spokój. To nie jest książka, która mówi: „zmień toksycznego człowieka”. To książka, która mówi: zmień siebie — na silniejszą, bardziej świadomą, mniej podatną na manipulację.

Czyta się ją jak połączenie przewodnika, analizy psychologicznej i emocjonalnego katharsis. A najważniejsze — daje nadzieję. Nie powierzchowną, ale realną, opartą na wiedzy, doświadczeniu i zrozumieniu ludzkiej psychiki. To książka, do której warto wracać — zwłaszcza wtedy, gdy życie znów przynosi ludzi, którzy próbują przekroczyć nasze granice.

Mania kontrolowania

Co wspólnego mogą mieć szef, podwładny, współpracownik, rodzic, sąsiad, współmałżonek? To chyba najczęstsze przypadki toksyków - ludzi, kierujących się z reguły narcystycznymi pobudkami, a którzy potrafią zniszczyć komuś życie.

Wydaje mi się, że nikt lepiej nie jest w stanie przedstawić problemu toksyczności u ludzi jak ten, kto zna go z pierwszej ręki. Patryk Janas - aktor i prezenter telewizyjny zdecydował rozprawić się z tematem, rozkładając go na czynniki pierwsze. Doświadczenie bycia pod wpływem toksycznej osoby z lat młodości uzupełnił szczegółową analizą dostępnych źródeł, globalnie stosowanej terminologii, jak i danych zebranych w przeprowadzonym przez siebie badaniu ankietowym. Efekt jest taki, że trzymam w ręku poradnik, który otwiera oczy na poważne, ale z pozoru ukryte zagadnienie psychologiczne.

Układ książki przypomina klasyczny podręcznik z wręcz aptekarskim spisem treści. Janas przygotował pełne opracowanie, w którym na początek zaznajamia czytelnika z funkcjonującymi pojęciami i rodzajami toksycznych ludzi oraz ich wpływem na społeczeństwo. Następnie podaje kilka recept na to, jak radzić sobie w sytuacji, kiedy ktoś znajdzie się pod ich szkodliwym wpływem oraz w jaki sposób bronić się przed nimi w przyszłości.

Pomimo faktu, że książka Janasa ma formę podręcznika to uważam, że stanowi rodzaj listu kierowanego do każdego, kto zdecyduje się wziąć tą lekturę do ręki. Osobiste podejście, jak w rozmowie w cztery oczy, wydaje mi się być bardzo na miejscu. Wszyscy przecież jesteśmy narażeni na oddziaływanie toksyków w swoim życiu. Autor, stosując powyższy zabieg buduje swoistą więź z czytelnikiem. Wykorzystując techniki coachingowe stara się uświadomić mu, że w sytuacjach, gdy jesteśmy narażeni na krzywdę mamy prawo mieć bliskie wsparcie.

Brutalna prawda o toksycznych ludziach to przede wszystkim zbiór danych alarmujących o poważnym kryzysie, jaki ma miejsce w wielu kręgach naszego społeczeństwa. Myślę, że Patryk Janas chce uwrażliwić nas na fakt, że tylko poszerzanie wiedzy
i aktywne przeciwstawianie się ingerencji toksyków, może w wielu przypadkach uczynić naszą umysł wolnym. Nie sposób zaprzeczyć stwierdzeniu autora, że obecny system edukacji nie przygotowuje młodych Polaków do obrony zdrowia psychicznego i budowania emocjonalnej bariery chroniącej przed tzw. egocentrycznymi kolekcjonerami dusz.

Przyznam, że nie czuję, aby książka Janasa wnosiła świeżość w omawianą tematykę. O ile uporządkowane wiadomości z podsumowaniem na końcu każdej części stanowią ważny filar wiedzy o problemie, o tyle część podająca sposoby "na toksyka" wygląda na mało innowacyjną. Na uwagę zasługuje rozdział czwarty, w którym interesująco ukazano rysopisy znanych toksyków z szeroko rozumianej popkultury. Ciekawym ozdobnikiem książki jest także kilka znakomitych rycin autorstwa Tomasza Panka, obrazujących odrażające oblicze omawianych manipulatorów i ludzi przez nich zniewolonych.

Patryk Janas niewątpliwie starał się być w swoim przekazie bardzo solidny, oryginalny i zarazem szczery. Zachęca, aby stanąć w prawdzie wobec siebie i praktycznie podejść do niniejszego poradnika, jak do instrukcji obsługi emocji. W porównaniu do schematu składania szafy uważam, że warto jednak tą instrukcję przeczytać.

„Brutalna prawda o toksycznych ludziach” to nie jest łatwa książka, lecz naprawdę warta poznania, bo autor podejmuje w niej ważny temat, który jest obecnie chyba coraz bardziej aktualny. Toksyczni ludzie są wśród nas i to już od najmłodszych lat, a my często nie zdajemy sobie z tego sprawy. W tym dość niecodziennym poradniku dowiemy się o tym, jaki wpływ na nasze życie mają relacje z toksycznymi osobami oraz jak się przed nimi skutecznie bronić. Oczywiście, że nie ma jednej recepty na każdy problem, bo każdy przypadek jest inny, lecz już sama świadomość o istniejącym zagrożeniu może mieć korzystny wpływ.

" Oni są wśród nas. Bywają partnerami, szefami, kolegami, członkami naszej rodziny, pieszymi na chodniku czy towarzyszami podróży w pociągu."
"ŚWIADOMOŚĆ to kluczowe pojęcie w dyskusji o toksyczności w relacjach. Bez niej nie sposób zrozumieć ani skali problemu, ani skutecznie się z nim mierzyć."
Patryk Janas na podstawie własnych obserwacji i przeprowadzonych ankiet zagląda w głęboko w mroczne relacje międzyludzkie. Okazuje się, że większość osób miała lub ciągle ma do czynienia z toksycznymi ludźmi. Ja sama zetknęłam się z takimi osobami. I w pracy i we własnej rodzinie. Chociaż nie jest to łatwe, udało mi się zakończyć złe relacje w pracy. Po prostu powiedziałam szefowi, że skoro moja praca nie daje mu satysfakcji, to niech mnie po prostu zwolni i poda przyczynę. Nie zrobił tego, a co więcej, zaczął mnie omijać szerokim łukiem. Gdy odchodziłam na emeryturę, nawet stać go było na takie niby przeprosiny..., lecz tylko w cztery oczy. Relacje rodzinne to zupełnie inna sprawa, tu nie da się tak definitywnie zerwać kontaktów, lecz moja stanowczość i determinacja nie pozwala toksycznej teściowej na mieszanie w (nie tylko) moim życiu. Znam swoją wartość, wiem też, że nie zależy ona od tego, jak widzą mnie inni, a zwłaszcza ludzie toksyczni. To nie od nich zależy moje życie i moje szczęście. Na szczęście...

"Jednym z narzędzi manipulacji jest systematyczne porównywanie ofiary do innych osób, zawsze w sposób stawiający ją w gorszym świetle. Tak może działać szef, który wbrew faktom wmawia pracownikowi, że jego koleżanka z działu pracuje szybciej albo że popełnia mniej błędów."

Książkę, mimo trudnego tematu czyta się dobrze i wręcz lekko. Krótkie rozdziały i podsumowania na końcu każdego sprawiają, że czytając ten poradnik, aż czasem szlag mnie trafiał, gdy przypominałam sobie, jak się czułam w czasie, gdy nie zdawałam sobie jeszcze sprawy z tego, jaki wpływ na mnie miały toksyczne osoby. Trudno jest czasem rozpoznać ludzi złych, którzy prowadza nikczemną grę i żywią się traumą swoich ofiar.
Myślę, że każdy z czytelników znajdzie w tej książce przykład zachowania, który być może zauważył w swoim otoczeniu. Nie powinno się tolerować nękania innych, nie powinno się przymykać oczu, gdy to nas konkretnie nie dotyczy. Gdy będziemy tolerować toksyczność, to tak, jakbyśmy na to zezwalali, a nigdy nie wiadomo, kiedy może się przytrafić nam.
Warto budować zdrowe i przejrzyste relacje, które dają nie tylko szacunek, ale też zaufanie i szczęście oraz radość z życia. Ważna jest umiejętność stawiania granic, nie powinniśmy się obawiać unikania sytuacji, w których możemy być narażeni na szantaż emocjonalny lub też inne formy agresji.

"Świat to dżungla, gdzie silni pożerają słabych."
Książka zmusza do refleksji i może nawet wstrząsnąć, ale daje też wskazówki do działania, które możemy wykorzystać we własnym interesie, dla własnego zdrowia i spokoju. Mamy do tego pełne prawo i nikt nie powinien nam narzucać w jaki sposób mamy tworzyć relacje z innymi, bez poczucia winy, strachu czy presji.

Autor podaje też przykłady znanych toksyków, wśród których prym wiedzie... Adolf Hitler...

Książkę przeczytałam w ramach Akcji Recenzenckiej portalu Lubimy Czytać.pl oraz Wydawnictwa NieZwykłe.

„Brutalna prawda o toksycznych ludziach” – Patryk Janas

„Brutalna prawda o toksycznych ludziach” autorstwa Patryka Janasa to powieść psychologiczno-obyczajowa, która z bezlitosną szczerością zagląda w mroczne zakamarki ludzkich relacji. Autor podejmuje temat trudny, ale niezwykle aktualny – wpływu toksycznych osób na nasze życie, emocje i poczucie własnej wartości. To książka, która boli, ale też otwiera oczy.

Fabuła koncentruje się wokół losów kilku bohaterów uwikłanych w relacje pełne manipulacji, przemocy emocjonalnej i fałszywych obietnic. Janas z precyzją psychologa i wrażliwością pisarza pokazuje, jak toksyczność może wkradać się do życia pod pozorem miłości, przyjaźni czy troski. Każda z postaci – zarówno ofiary, jak i manipulatorzy – jest przedstawiona wielowymiarowo. Autor nie szuka prostych ocen, lecz próbuje zrozumieć mechanizmy, które sprawiają, że ludzie ranią innych, a czasem nawet samych siebie.

Bohaterowie to zwykli ludzie – zranieni, niepewni, próbujący odnaleźć sens w świecie, w którym emocjonalna przemoc przybiera subtelne formy. Ich historie przeplatają się, tworząc mozaikę ludzkich dramatów, ale też prób uzdrowienia i ucieczki od destrukcyjnych relacji.

Emocje w powieści są intensywne – od gniewu, przez żal, po nadzieję i oczyszczenie. Janas nie ucieka od trudnych tematów: pokazuje manipulację, uzależnienie emocjonalne, brak granic i potrzebę kontroli. Jednocześnie daje czytelnikowi promyk nadziei – wskazuje, że świadomość i odwaga mogą być początkiem wyzwolenia.

Styl autora jest bezpośredni, ostry i autentyczny – bez zbędnych upiększeń. Jego język jest prosty, ale mocny; trafia w sedno emocji i pozwala czytelnikowi naprawdę poczuć ciężar opisywanych sytuacji. W wielu momentach narracja przypomina zapis terapii – szczerej, czasem bolesnej, ale oczyszczającej.

Książka jest przeznaczona dla czytelników dorosłych, szczególnie tych, którzy interesują się psychologią, relacjami międzyludzkimi i emocjami. To lektura dla osób, które być może same doświadczyły toksycznych związków, ale też dla tych, którzy chcą lepiej rozumieć innych i nauczyć się stawiać granice.

„Brutalna prawda o toksycznych ludziach” to nie tylko powieść – to emocjonalne lustro, w którym każdy z nas może zobaczyć kawałek własnej historii.

,,Brutalna prawda  o toksycznych ludziach" to obszerny poradnik,  jak wskazuje tytuł o postaciach toksycznych.   ,,Oni są wśród nas. Bywają partnerami, szefami, kolegami, członkami naszej rodziny, pieszymi na chodniku czy towarzyszami podróży w pociągu." Patryk Janas przeprowadził w mediach społecznościowych  ankietę i okazuje się, że większość osób miała lub ma doczynienia z takimi ludźmi. Autor tym tematem pasjonuje się i zajmuje od wielu lat. W swojej publikacji opisuje między innymi  jak rozpoznać toksyka, jak sobie z nimi radzić, cechy toksycznych osób, jakie są przyczyny powstania toksycznych zachowań. ,,Ludzie toksyczni to osoby wyprane z emocji, pozbawione duszy. Makiaweliści, idący po trupach do celu. Cechuje ich bezwzględność, wyrachowanie i często, choć nie zawsze prostolinijność. Dodatkowo nakręca ich niezdrowa rywalizacja." Czytałam zawarte wiadomości w tej książce przez kilka dni, a potem je analizowałam. Okazało się, ze jedna z moich koleżanek ma typowe zachowania toksyka i coraz bardziej są one pogłębiane. Podejrzewałam od jakiegoś czasu, że ma ona jakieś problemy z emocjami, ale dopiero po zapoznaniu się z treścią tego poradnika, utwierdziłam się co za tym stoi. Ta książka otworzyła mi oczy na problem, podpowiada jak być asertywnym, nie poddawać się manipulacjom, stawiać granice.  To poradnik nie tylko dla psychologów, ale dla każdego. Warto poznać jak należy bronić się przed toksycznymi osobami, analizować zachowania osób wokół nas. Warto trzymać go  blisko na półce i wracać do niego często, bo to książka nie na jeden wieczór. To poradnik naukowy, który choć napisany prostym językiem, to jednak nie czyta się łatwo. Wywołuje emocje i skojarzenia, zmusza do zastanowienia się nad tym tematem. To potrzebna pozycja na rynku wydawniczym. 

Z dużym dystansem podchodzę do wszelkiego rodzaju poradników, ale w tym przypadku zainteresował mnie temat jakim są toksyczni ludzie i sposoby radzenia sobie z nimi oraz w ogóle rozpoznawanie tego, iż ktoś jest w stosunku do nas toksyczny. Książka nie jest zbyt obszerna, rozdziały krótkie z podsumowaniem na końcu każdego z nich, przejrzysta i miła dla oraz szata graficzna, jednak po raz kolejny przekonałam się, że poradniki jednak nie są dla mnie, bo czytając je, odnoszę wrażenie, iż osoby je piszące znalazły cudowną receptę na omawiany przez nich problem, a jednak tak nie jest. Te wskazówki można wziąć sobie do serca, ale czy pomogą nam ulepszyć życie i rozwiążą nasze problemy? Na to każdy musi sobie odpowiedzieć indywidualnie.

Autor podkreśla, że w przypadku toksycznych ludzi ważna jest świadomość i posiadanie odpowiedniej broni aby uniemożliwić toksycznej osobie atak. Fundamentem ,,toksyka" jest budowanie swojego życia na niszczeniu innych. Są to więc: psychopaci, socjopaci,ludzie z osobowością borderline. Co ważne:" Sidła kłamstwa, fałszu i ułudy mogą umiejętnie zastawić przyjaciele, rodzina, współpracownicy lub przygodni znajomi." I do tego momentu zgadzałam się ze zdaniem autora. Jednak później autor już grubo pojechał po mężczyznach, twierdząc, że jeżeli facet wysyła kobiecie sms-y na ,,dzień dobry" i ,,dobranoc", przygotowuje jej niespodzianki i kupuje prezenty, to znaczy,że chce ją osaczyć i sobie podporządkować. Większej bzdury w życiu nie słyszałam. Mój mąż zawsze tak robił i robi a jesteśmy razem już 20lat. Natomiast ,,otumanianie sexem" wywołało we mnie najpierw salwy śmiechu, a potem zażenowanie. Serio pan tak uważa? A dalej idą przykłady osób toksycznych i na pierwszy ogień zostaje wymieniony Adolf Hitler i Marylin Monroe. Na jakiej podstawie Pan uważa Pan tych ludzi za toksycznych? Jeden to dyktator z manią wielkości, a druga to sławna, nieco kapryśna gwiazda filmowa Marylin Monroe. To, że mieli takie a nie inne cechy charakteru czy osobowości według mnie wcale nie oznacza, że byli dla osób ze swojego otoczenia toksyczni. W moim odczuciu ta ocena jest bardzo powierzchowna.

Z poradnika możemy się dowiedzieć kim zdaniem Pana Patryka Janasa jest osoba toksyczna, jak ją rozpoznać i jakimi metodami z nią walczyć aby nie weszła nam ,,na głowę" czyniąc nieodwracalne szkody w naszej psychice. Niektóre porady faktycznie mogą być przydatne, jednak jest też sporo ,,prawd objawionych", które niekoniecznie muszą być uniwersalne i skuteczne dla wszystkich. Dużo też uogólnień i wrzucania ludzi do jednego worka z łatką: TOKSYCZNY, a to nie zawsze takie oczywiste jakby się wydawało. Poradnik można potraktować jako pewnego rodzaju wskazówki, drogowskazy, ale czy ma to wszystko realne przełożenie na rzeczywiste problemy, to śmiem wątpić.