Zdążyć przed Panem Bogiem

Ocena: 4.9 (58 głosów)
Inne wydania:

Opowieść dokumentalna z dziejów martyrologii okupacyjnej Żydów. Marek Edelman - działacz żydowskiego podziemia, obecnie kardiochirurg o międzynarodowej sławie - w przeprowadzonym z nim przez pisarkę-reportażystkę Hannę Krall wywiadzie - relacjonuje wydarzenia i przeżycia z czasów wojny. Są to przeżycia z okresu powstania w getcie warszawskim w 1943 roku oraz wcześniejsze z akcji likwidacyjnej, która Niemcy przeprowadzili w getcie od 22 lipca do 8 września 1942 roku.

Informacje dodatkowe o Zdążyć przed Panem Bogiem:

Wydawnictwo: a5
Data wydania: 1997-04-01
Kategoria: Literatura faktu, reportaż
ISBN: 83-85568-30-1
Liczba stron: 109
Tytuł oryginału: -
Język oryginału: polski
Tłumaczenie: -
Ilustracje:-

więcej

POLECANA RECENZJA

Kup książkę Zdążyć przed Panem Bogiem

Sprawdzam ceny dla ciebie ...
Cytaty z książki

Nie denerwowałem się - pewnie dlatego, że właściwie nic nie mogło się zdarzyć. Nic większego niż śmierć, zawsze chodziło przecież o śmierć, nigdy o życie. Być może tam wcale nie było dramatu. Dramat jest wtedy, kiedy możesz podjąć jakąś decyzję, kiedy coś zależy od ciebie, a tam wszystko było z góry przesądzone. Teraz, w szpitalu, chodzi o życie- i za każdym razem muszę podejmować decyzję. Teraz się denerwuję znacznie bardziej. 


Więcej

Edelman jest jedynym żyjącym człowiekiem spośród tych, którzy uczestniczyli po stronie powstańców. 


Więcej
Więcej cytatów z tej książki
REKLAMA

Zobacz także

Zdążyć przed Panem Bogiem - opinie o książce

Avatar użytkownika - kozunia97
kozunia97
Przeczytane:2017-02-08,
Minusem dla mnie jest zbyt duża chaotyczność w przedstawianiu wydarzeń
Link do opinii
Avatar użytkownika - Czymkolwiek
Czymkolwiek
Przeczytane:2016-09-14, Przeczytałam,

Z czytaniem klasyki zawsze wiąże się dla mnie pewien specyficzny rodzaj strachu. Boję się, przede wszystkim, rozczarowania. Kawałeczek legendy umiera za każdym razem, kiedy Książka, taka przez duże K, a może i duże S, książka, o której się tyle słyszało i czytało, że ważna, że świetna, że życia zmienia, że Kanon, Klasyk i Wielkie Dzieło - kiedy taka książka okazuje się być czymś, co w najlepszym razie wydaje nam się po prostu mdłe. I prawdopodobnie to z tego powodu do czytania „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, dziełka kojarzącego mi się jako klasyka klasyk polskiego reportażu zabierałam się z pośpiechem, który zawstydziłby niejednego leniwca. A nie trzeba było. Jednakże brak entuzjazmu niejedno ma imię - z tym moim związany był także temat książki Hanny Krall. I nie chodzi tu nawet o to, że powstanie w getcie warszawskim nie jest tematem ani łatwym, ani przyjemnym; obawiałam się, że opowieść ta, w wyniku polskiej przypadłości gloryfikowania wydarzeń drugiej wojny światowej będzie kolejnym eposem opiewającym bohaterstwo powstańców, ładną pocztówką niewymagającą refleksji, choć może brutalną i nieszczędzącą krwawych szczegółów. A jest, na szczęście, wręcz przeciwnie, ale może zacznijmy od początku. Zdążyć przed Panem Bogiem” to przede wszystkim wywiad z Markiem Edelmanem, jednym z przywódców powstania, które w 1943 roku wybuchło w warszawskim getcie, a po wojnie - kardiologiem. I choć wydawać by się mogło, że dla reporterki ważniejsza będzie pierwsza część jego życiorysu, nie traktuje ona lekarskiej kariery Edelamana po macoszemu. Jest więc to w równym stopniu książka o umieraniu (Porządek historyczny okazuje się być tylko porządkiem umierania.) jak i o życiu i o ratowaniu tego życia, tytułowym zdążaniu przed Panem Bogiem. Przede wszystkim wywiad - ale nie tylko. W, nazwijmy, treść właściwą reportażu wkradają się bowiem dopiski, które pozwalają niejako zajrzeć za jego kulisy; Hanna Krall pisze o listach, jakie otrzymywała w związku ze swoją książką, o rozmowach, które towarzyszyły jej powstawaniu, a tym samym trafnie podsumowuje nasze podejście do czasów wojennych, to, jak wielka jest w nas potrzeba, by tamte wydarzenia idealizować i jak wiele szczegółów jesteśmy w stanie w tym celu zmienić czy zupełnie przemilczeć. I to zarówno my, współcześni, dla których II wojna światowa jest już tylko odległym cieniem, jak i ci, dla których stanowiła być może najważniejsze wydarzenie życia. A jednak, mimo braku patosu i odarcia z wszelkiej mitologii, udaje się Hannie Krall opowiadać o powstaniu z godnością. Bez bajdurzenia o moralnym zwycięstwie, a tylko o ludziach, którzy wiedząc, że śmierć jest nieunikniona chcieli swoją śmiercią coś pokazać światu. Bardzo ważne jest też to, jak sam bohater książki opowiada o swoim udziale w powstaniu - nie stawia siebie w centrum akcji, a wręcz odsuwa je od siebie opowiadając o innych, najczęściej bezimiennych powstańcach. Ani on, ani reporterka nie zasypują nas też tonami liczb, gdy już decydują się je podać, to tylko z zastrzeżeniem, że to ponieważ ludzie lubią liczby... I to różni ten reportaż od większości rzecz, jakie możecie przeczytać o powstaniu w getcie czy o II wojnie światowej w ogóle - jest dużo mniej sucha, a bardziej bezpośrednia. Uwiera, boli, nie pozwala zapomnieć. A zostawiając już warstwę fabularną, o której pisać by można dużo, dużo więcej, choć to tylko nieco ponad sto stron (zauważyłam ostatnio śmieszną zależność - im książki krótsze, tym dłuższe moje recenzje); język. A ten jest u Hanny Krall czymś świetnym, szczerze mówiąc nie wiedziałam wcześniej, że tak w ten reportaż można. Jest krótko, niesamowicie zwięźle, ascetycznie wręcz, a jednocześnie wymownie i artystycznie. A przy tym, gdy przychodzi do wywiadu, jest jako strona pytająca niemal transparentna, dużo więcej słucha, niż pyta. W odniesieniu do strasznych wydarzeń, które opisuje nie porywa się na sądy, nie daje czytelnikowi w żaden sposób poznać swoich odczuć czy poglądów. Pisze tylko o pamiętaniu. Dużo więcej czasu, jeśli zdecydujecie się „Zdążyć przed Panem Bogiem” przeczytać, zajmie Wam myślenie o tej książce, niż samo jej czytanie. Bo tak naprawdę te sto stron to jedno dłuższe posiedzenie z książką, a posiedzieć warto. Bardzo, bardzo warto. Nie dlatego, że to książka fajna, bo określenia typu fajna-niefajna nie chcą się przy takim temacie przecisnąć przez gardło. Wielu mówi, że trzeba, ja tak nie uważam, bo jedyne, co względnie trzeba, gdy idzie o czytanie, to lektury szkolne (chociaż to akurat jest lektura, więc obawiam się, że prędzej czy później możecie nie mieć wyboru). To po prostu autentycznie dobra, poruszająca ważny temat książka, chwilami nawet nie reportaż, ale po prostu (aż) literatura.

Link do opinii
Avatar użytkownika - majka1654
majka1654
Przeczytane:2015-03-25, Przeczytałam, Przeczytałam :D,
Wydaje mi się, że książek o tej tematyce nie powinno się oceniać...
Link do opinii
Avatar użytkownika - just_monca
just_monca
Przeczytane:2013-02-13, Ocena: 6, Przeczytałam,
Poruszający wywiad Hanny Krall z Markiem Edelmanem. Wywołująca u niektórych refleksję, a u niektórych nieme pytanie "czy to naprawdę się wydarzyło?". Nie jest ona ani łatwa, ani przyjemna, ale po jej lekturze możemy usiąść, zastanowić się i docenić to, co dają nam dzisiejsze czasy.
Link do opinii
Avatar użytkownika - oliloli1991
oliloli1991
Przeczytane:2011-06-16, Ocena: 6, Przeczytałem,
Po raz kolejny powracam do tej książki. Bardzo poruszająca, nie łatwo pisać o niej opinię. "Zdążyć przed Panem Bogiem" jak na zawsze powinno zostać w spisie lektur obowiązkowych w szkołach.Świadectwo Marka Edelmana każdy powinien znać. Jest to na pewno książka, która pozostanie w pamięci na zawsze. O wielu książkach, które czytaliśmy szybko zapomnimy, zapomnimy tytuły, autorów, ich treść, bohaterów. O "Zdążyć przed Panem Bogiem" nigdy nie zapomnisz!
Link do opinii
Naprawdę trudno ocenić tragedię. Ta książka jest smutna nie tylko przed wojnę, ale też przez ludzkie znieczulenie. Wokół dzieje się krzywda, z czasem widzisz jej więcej i więcej, i przestajesz reagować. Widzisz śmierć i myślisz o niej dzień i noc, a potem o niej marzysz, jak o jedynym wybawieniu. Marek Edelman mówi spokojnie, z dystansem, już sam przyznaje że dużo zapomina, legenda o wojnie i o bohaterach miesza mu się z tym, co sam ma w głowie. Przeżył jako jeden z niewielu, widząc śmierć setek tysięcy osób. Wielu z nich znał, lubił, kochał. Tego nie można zamienić na ocenę, tego nie można oddać w żadnej książce. Lektura zajęła mi jakieś dwie godziny, to niedużo skoro ujęto w nich tyle cierpienia z 5 lat. Jeszcze do niedawna starałam się nie czytać takich wspomnień, unikałam takich książek. Teraz jednak uważam, że należy zmierzyć się nawet z najgorszym, a ta książka na pewno sprawi, że każde twoje dzisiejsze zmartwienie przestanie mieć znaczenie.
Link do opinii
Avatar użytkownika - lulux
lulux
Przeczytane:2014-01-17, Ocena: 5, Przeczytałam,
Zdecydowanie nie tylko godne polecenia, ale i obowiązkowa lektura. Niezwykle opisy wydarzeń, a także bardzo ciekawe i, moim zdaniem, niecodzienne zmienianie początkowego tematu utworu. W niektórych momentach ogarniał mnie wielki smutek (np. Śmierć dzieci przez otrucie, aby nie cierpiały). Jedno tylko "ale": forma wywiadu- nie zawsze tak do końca wiedziałam, kto akurat mówi.
Link do opinii
Avatar użytkownika - white_swan
white_swan
Przeczytane:2013-11-23, Ocena: 4, Przeczytałam, 52 książki - 2013,
Wstrząsająca książka - nie o historii, lecz o pamiętaniu. O anonimowych bohaterach, którzy dzięki temu reportażowi zostaną jakoś ocaleni od zapomnienia, ale także o tym, jak łatwo stracić poczucie człowieczeństwa w obliczu tak wielkiego zagrożenia jakim była wojna i mieszkanie w getcie. Na pewno nie jest to łatwa lektura, nie tylko dlatego, że porusza trudny temat, ale także z powodu chaotyczności wspomnień w niej przywoływanych - z getta przenosimy się do szpitala, w którym Marek Edelman pracuje już po wojnie, by następnie ponownie wrócić do czasów okupacji. Niemniej jednak to książka, którą trzeba przeczytać.
Link do opinii
Wzięłam się za tę literaturę, pewnie głównie z tego powodu, że jest to jedna z lektur szkolnych, którą chciałam przeczytać. Cóż, jestem naprawdę miło zaskoczona. Książka opowiada o okresie kiedy, miało miejsce powstanie w getcie warszawskim w 1943 roku. Utwór ma głównie formę wywiadu, co pomogło mi w wyobrażeniu sobie prawdziwej sytuacji. Jak widać w rozmowie H. Krall z Edelmanem, próbowano zmieniać treść, np. co do ilości Żydów przeciwko Niemców. Jednak właśnie dzięki temu, że Krall zmieściła tam wywiad, znamy całą prawdę. Mogę powiedzieć, ze książka bardzo na mnie wpłynęła. Zaczęłam znacznie bardziej interesować się okresem wojennym w Polsce i sprawami z tym związanymi. Gorąco polecam tą książkę. Osobiście bardzo mnie wciągnęła historia Marka Edelmana jak i cała historia wydarzeń opisywanych w utworze. Czytało mi się ją dość szybko. Jeśli ktoś interesuję się właśnie tematyką wojenna, naprawdę polecam.
Link do opinii
Avatar użytkownika - Dorota_Dega
Dorota_Dega
Przeczytane:2005-01-05, Ocena: 6, Przeczytałam,
Niesamowita i niezwykła książka spisana w formie reportażu. Historia prawdziwa, której głównym bohaterem jest jeden z przywódców powstania w warszawskim getcie, Marek Edelman. Wstrząsające opisy i wartka akcja. To jedna z tych szczególnych książek, o których się nie zapomina. Zdecydowanie polecam.
Link do opinii
Avatar użytkownika - Mamut
Mamut
Przeczytane:2008-09-02, Ocena: 4, Przeczytałam,
Lektura, pamiętam zaraz po wakacjach omawialiśmy w liceum. Wstrząsająca, jak praktycznie wszystkie książki o wojennych czasach, ale naprawdę połyka się za jednym podejściem.
Link do opinii
Avatar użytkownika - wampirka44
wampirka44
Przeczytane:2021-04-24, Ocena: 5, Przeczytałam,

Niesamowity reportaż Hanny Krall o Marku Edelmanie  - o powstaniu w getcie warszawskim, o śmierci, o bólu, o bohaterstwie, i o wszystkich ludziach, którzy brali udział w powstaniu. 

Warto przeczytać. 

Link do opinii
Avatar użytkownika - Emido
Emido
Przeczytane:2020-03-29, Ocena: 4, Przeczytałem,

Świetna, tylko miejscami niezrozumiała. Nie skończy się jeden temat, a już zaczyna się drugi, a potem znów powrót do tego pierwszego. Błądzi się tam trochę jak w labiryncie, próbując połapać co pasuje do czego.

Link do opinii
Avatar użytkownika - 22200116Zp
22200116Zp
Przeczytane:2020-03-22, Ocena: 4, Przeczytałam,

Reportaż może i w porządku, ukazuje prawdziwe oblicze powstania w getcie warszawskim, ale sposób narracji Marka Edelmana odstrasza już na wstępie. Wiem, że jest to jak najwierniej oddany dialog, ale w tym wypadku od autorki należałoby oczekiwać, że uczyni swoją pracę łatwiejszą do zrozumienia. Niestety, Hanna Krall nie robi tego, co strasznie utrudnia czytanie. W relacji plączą się wątki z różnych czasów w trakcie i po wojnie, opowiadanie o poszczególnych osobach też, co sprawia, iż de facto nie wiemy, kto jest kim i co zrobił. Poza tym relacja jest... cóż, szczera aż do bólu. Edelman opowiada wszystko prostym językiem, nie uwzniośla dokonań swoich kolegów... Po prostu mówi, jak było, za co duży plus. Całościowo książka jest dość ciężkostrawna i raczej nie pozostanie z niej nic, poza paroma sugestywnymi obrazami.

Link do opinii
Avatar użytkownika - violabu
violabu
Przeczytane:2019-02-15, Ocena: 4, Przeczytałam,

W czasie II wojny światowej a w warszawskim getcie żydowskim zginęło lub zmarło z głodu i wycieńczenia ponad 90 tysięcy osób, a około 300 tysięcy wywieziono do obozu koncentracyjnego w Treblince, gdzie zostali zamordowani. Okropne liczby, prawda? Jednak sama liczba nie daje obrazu poszczególnych osobistych tragedii każdego wliczonego w te sumy człowieka.

 

Hanna Krall przeprowadziła wywiad z jednym z nielicznych, którzy przeżyli piekło. Książka „Zdążyć przed Panem Bogiem” jest zapisem tej rozmowy. Marek Edelman był jednym z przywódców powstania w getcie. Jego wspomnienia to do bólu szczera relacja, która jest i ważnym świadectwem historii, i jednocześnie tłuczeniem zewnętrznej warstwy pomnika bohatera, pod którą kryje się choć odważny, to zwykły człowiek wraz z jego wadami i nie zawsze pozytywną, humanitarną postawą. Jednak nie nam oceniać zachowania w obliczu najbardziej skrajnych sytuacji, jaką jest na przykład wybór pomiędzy oczekiwaniem na rozstrzelenie a godną śmiercią lub decydowania o tym, które kilka osób spośród wielu zasługuje na to, by nie umrzeć. To są niewyobrażalnie trudne decyzje i nie można rozpatrywać ich tylko w kategoriach bieli i czerni.

Oprócz plusów, wśród których należy wymienić istotne dla ludzkości fakty dotyczące wojny oraz skrajnego dramatyzmu sytuacji ludzi, to książka niestety ma też wady. Jest nim chaos tematyczny. Brak chronologii opisywanych zdarzeń nie stanowiłby problemu, gdyby relacja nie przypominała migawek filmu. Taki sposób narracji, jak bezpośredni zapis wywiadu bez usystematyzowania rozmowy w płynną całość brzmi wiarygodnie, ale w tym przypadku mocno utrudnia na bieżąco osadzenie w czasie opowiadanych zdarzeń i wprowadza dysharmonię, przez co książki nie czyta się łatwo.

Link do opinii
Inne książki autora
Fantom bólu. Reportaże wszystkie
Hanna Krall0
Okładka ksiązki - Fantom bólu. Reportaże wszystkie

Zebrane w jednym tomie wszystkie reportaże Hanny Krall, opowiadające o losie, Zagładzie i pamięci. Fantom bólu to publikacja  wyjątkowa: kultowe...

Co się stało z naszą bajką
Hanna Krall0
Okładka ksiązki - Co się stało z naszą bajką

Czwarty tom dzieł zebranych Hanny Krall: zawiera ,,Różowe strusie pióra" czyli wyjątkową, osobistą kronikę ludzkich losów i zdarzeń;...

Zobacz wszystkie książki tego autora
Recenzje miesiąca
Virion. Legenda miecza. Krew
Andrzej Ziemiański ;
Virion. Legenda miecza. Krew
Kołatanie
Artur Żak
Kołatanie
W rytmie serca
Aleksandra Struska-Musiał ;
W rytmie serca
Mapa poziomów świadomości
David R. Hawkins ;
Mapa poziomów świadomości
Ostatnia tajemnica
Anna Ziobro
Ostatnia tajemnica
Hania Baletnica na scenie
Jolanta Symonowicz, Lila Symonowicz
Hania Baletnica na scenie
Lew
Conn Iggulden
Lew
Jesteś jak kwiat
Beata Bartczak
Jesteś jak kwiat
Niegasnący żar
Hannah Fielding
Niegasnący żar
Pokaż wszystkie recenzje
Reklamy