Narodowe Czytanie za nami. Lekturą 2023 roku „Nad Niemnem”

W ostatni weekend odbyła się kolejna edycja Narodowego Czytania. Zgodnie z zapowiedzą Prezydenta RP Andrzeja Dudy, tegoroczną lekturą były Ballady i Romanse Adama Mickiewicza. Jak w tym roku wyglądały obchody narodowego święta czytania? I co czytać będziemy w przyszłym roku?

Fot. Przemysław Keler / KPRP / Prezydent.pl

• Za nami 11. edycja Narodowego Czytania, podczas którego Polacy zapoznali się z Balladami i Romansami Adama Mickiewicza
• Lekturą Narodowego Czytania 2023 zostało Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
• Więcej informacji ze świata literatury znaleźć można na Granice.pl.

Narodowe Czytanie to akcja, która ma zachęcić do sięgnięcia po największe dzieła polskiej literatury. Na zeszłoroczną lekturę wybrano Moralność Panny Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. W tym roku, ze względu na dwusetną rocznicę wydania, czytane były Ballady i romanse naszego narodowego wieszcza – Adama Mickiewicza. Finał akcji miał miejsce w sobotę 3 września, a inicjatywy związane z Narodowym Czytaniem zorganizowano na terenie całego kraju.

Narodowe Czytanie 2022 – w tym roku znów czytaliśmy Mickiewicza!

Dwieście lat temu w Wilnie zostały wydane Ballady i romanse Adama Mickiewicza – zbiór poezji, który zapoczątkował w Polsce romantyzm. Młodzieńcze, a jednocześnie bardzo dojrzałe wiersze okazały się przełomowe i dzisiaj trudno wyobrazić sobie bez nich dalsze dzieje naszej literatury – czytamy w przesłaniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Nic dziwnego, że to właśnie ten tomik został wybrany jako tegoroczny bohater Narodowego Czytania. 

Czytaj również: Zmiany w ukraińskim kanonie lektur. Mickiewicz zamiast rosyjskich pisarzy

To nie pierwszy raz, gdy utwory Mickiewicza stają się lekturą Narodowego Czytania. Pierwsza edycja tej uroczystości stała pod znakiem Pana Tadeusza. Miała ona miejsce w 2012 roku i została zainicjowana przez ówczesnego prezydenta naszego kraju – Bronisława Komorowskiego. Również i w tym roku podkreślano, jak istotną epoką był romantyzm, a rok 2022 nazwano Rokiem Romantyczności.

– Akcję Narodowego Czytania zainicjował Pan Prezydent Bronisław Komorowski wraz z Małżonką w 2012 roku lekturą Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. Dzisiaj wchodzimy w drugą dekadę edycji i – proszę Państwa – ponownie z Adamem Mickiewiczem i tym razem z jego Balladami i romansami – mówiła w czasie Narodowego Czytania Pierwsza Dama Agata Kornhauser–Duda.

Ballady i Romanse zawierają w sobie 14 utworów: Pierwiosnek, Romantyczność, Świteź, Świtezianka, Rybka, Powrót taty, Kurhanek Maryli, Do przyjaciół, To lubię, Rękawiczka, Pani Twardowska, Tukaj, a także Próby przyjaźni, Lilije oraz Dudarz. Ballady inspirowane są ludową tradycją, a Mickiewicz wprowadza do nich elementy świata nadprzyrodzonego, między innymi: duchy, syreny czy nawet upiory. Jest to manifest polskiego romantyzmu. Utwory służyły polemice z oświeceniową wizją świata. Czytelnik w ich odbiorze, w myśl słów: Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko, powinien kierować się sercem, a nie rozumem.

Narodowe Czytanie 2022 – co zaplanowały największe miasta w Polsce?

W Warszawie Narodowe Czytanie Ballad i Romansów odbyło się w Ogrodzie Saskim w Warszawie w sobotę o godz. 12.00. Całość potrwała do godz. 15:00, a w uroczystości wzięła udział Para Prezydencka. Na scenie wystąpili zaś m.in. Beata Fido, Angelika Kurowska, Lucyna Malec, Joanna Pach-Żbikowska oraz Piotr Bajtlik, Jarosław Gajewski, Krzysztof Kwiatkowski, Andrzej Mastalerz, Michał Mikołajczak, Józef Pawłowski, Stefan Pawłowski, Marcin Przybylski i Krzysztof Szczepaniak. Całość umiliła specjalnie przygotowana muzyka. W tym roku zaproszono: polską grupę muzyczną – Trzy Dni Później, wybitnego gitarzystę i kompozytora – Janusza Strobla, a także muzyka multiinstrumentalistę – Wojciecha „Malinę” Kowalewskiego.

– Mickiewicz stworzył w Balladach i romansach niezwykły świat – świat wyjątkowy, pełen uczuciowości, fantazji, ale także ludowej moralności. I ta wykreowana przez niego rzeczywistość, w której w każdym momencie może przenikać się codzienność ze światem nadprzyrodzonym, była pewnego rodzaju polemiką z racjonalnymi poglądami oświeceniowymi – powiedziała Pierwsza Dama Agata Kornhauser–Duda.

Czytaj również: Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 2022 – znamy finalistów!

Dużą różnorodnością mogło pochwalić się również Trójmiasto. Szczególnie warto zwrócić uwagę na Gdynię, gdzie utwory Mickiewicza zostały odczytane aż w pięciu miejscach: na Nowej Scenie Teatru Muzycznego, w Konsulacie Kultury, Bibliotece z Pasją oraz w Bibliotece Chylonia, a także na Darze Pomorza. Obchody rozpoczęły się tam już 2 września. Gdynia zorganizowała nie tylko wspólne głośne czytanie, ale także dyskusje o współczesnych nawiązaniach literackich i kulturowych do dzieła Mickiewicza.

Czytaj również: Oto finaliści Nagrody Literackiej Nike 2022

Do Narodowego Czytania przyłączył się również Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. Szczecińscy aktorzy Ewa Sobczak i Przemysław Walich odczytali utwory naszego wieszcza w wyjątkowej scenerii, bowiem na małej scenie Dziedzińca Menniczego. Przy oczytaniu Ballad i Romansów nie zabrakło specjalnie przygotowanej muzyki. W Białymstoku z kolei, oprócz wspólnego czytania, odbył się również kiermasz tanich książek, nie zabrakło również koncertów. W odróżnieniu od innych miast, w Białymstoku w czytaniu utworów będą mogli wziąć udział nie tylko gościa, ale także uczestnicy wydarzenia. Dla publiczności przygotowano do przeczytania tekst z ballady Lilije. Dla odważnego ochotnika przewidziano pakiet prezentowy.

Narodowe Czytanie 2023 – Nad Niemnem lekturą kolejnego roku

Pierwszy raz Narodowe Czytanie odbyło się dziesięć lat temu. Od tego momentu, każdego roku bohaterem wydarzenia staje się autor, który za sprawą swojego dorobku literackiego odcisnął piętno w historii polskiej literatury. W poprzednich edycjach Narodowego Czytania czytaliśmy między innymi dzieła Aleksandra Fredry, trylogię Henryka Sienkiewicza, Lalkę Bolesława Prusa, Wesele Stanisława Wyspiańskiego, a także Przedwiośnie Stefana Żeromskiego. 

 – Dzisiaj Mickiewicz to poeta nasz, dzisiaj Mickiewicz to poeta naszych sąsiadów Litwinów, naszych sąsiadów Białorusinów, wielkiej części naszych sąsiadów Ukraińców. Wszyscy jesteśmy przesiąknięci w ogromnym stopniu tym samym duchem – tym właśnie Mickiewiczowskim, tym właśnie specyficznym – mówił w trakcie Narodowego Czytania Prezydent Andrzej Duda.

Podczas Narodowego Czytania Prezydent ogłosił także lekturę kolejnego roku. W 2023 roku wyjdziemy z romantyzmu, a czytać będziemy powieść pozytywistyczną — Nad Niemnem. Utwór stworzony został przez Elizę Orzeszkową, a przedstawia ówczesne społeczeństwo polskie po niepowodzeniu powstania styczniowego, do którego nawiązuje w powieści. Akcja książki rozgrywa się w majątku Korczyn latem 1886 roku.

Powieść Elizy Orzeszkowej obecnie realizowana jest w szkołach średnich — liceach i technikach — jako lektura dodatkowa. Powieść pozytywistki znalazła się w podstawie programowej, a tym samym — w kanonie lektur uzupełniających, które mogą być czytane w całości lub we fragmentach, w zależności od decyzji nauczyciela-polonisty. Fragmenty powieści mogą pojawić się także m.in. na egzaminie maturalnym.