Lektury szkolne to dla części uczniów możliwość poznania ciekawych tekstów, dla innych – prawdziwa zmora lat szkolnych. Każdego roku aktualizowana lista lektur zawiera zarówno obowiązkowe, jak i dodatkowe pozycje realizowane w szkole. Co w tym roku uczniowie przeczytają w szkole podstawowej? 

Nowy rok szkolny to nowe przedmioty, nowe podręczniki i… nowa lista lektur! Lektury szkolne określone są w podstawie programowej i mogą zmieniać się dla poszczególnych roczników. Od pewnego czasu znana jest już lista obowiązkowych i dodatkowych lektur szkolnych realizowanych w szkole podstawowej. 

Poniżej przedstawiamy Wam wszystkie książki, które przeczytają w tym roku uczniowie podstawówek. 

Lektury szkolne w klasach 1-3

W najnowszej podstawie programowej dla klas 1-3 nie wyszczególniono, które książki nauczyciele powinni zrealizować jako lektury obowiązkowe. W podstawie lista lektur umieszczona została pod hasłem „Propozycja lektur do wspólnego i indywidualnego czytania”, co oznacza, że spośród zaproponowanych tytułów, nauczyciele kształcenia zintegrowanego mają możliwość samodzielnego doboru konkretnych lektur.

Poniżej przedstawiamy zaproponowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej lektury dla klas 1-3: 

Hans Christian Andersen – Baśnie (do wyboru)

Spośród wszystkich popularnych baśni stworzonych przez duńskiego twórcę, uczniowie wraz z nauczycielami mogą wybrać kilka najciekawszych, które omówione zostają na zajęciach. 

Justyna Bednarek – Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)

Niesamowity przygody dziesięciu skarpetek to nieoczywista, niezwykle optymistyczna lektura stworzona przez współczesną autorkę Justynę Bednarek. 

Jan Brzechwa – Brzechwa dzieciom

Utwory Brzechwy to klasyka literatury dziecięcej. Część z utworów realizowana może być w trakcie zajęć lekcyjnych.

Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz – Zaczarowana zagroda

Zaczarowana zagroda Centkiewiczów jest jedną z popularniejszych książeczek dla dzieci, które omawiane są z reguły w 2 lub 3 klasie szkoły podstawowej.

Waldemar Cichoń – Cukierku, ty łobuzie!

Cukierku, ty łobuzie! to niezwykle ciekawa opowieść o tytułowym kocie Cukierku stworzona przez polskiego współczesnego pisarza dla dzieci, Waldemara Cichonia.

Agnieszka Frączek – Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą

Rany Julek! to napisana w przyjazny i lekki sposób biografia poety Juliana Tuwima, która przedstawia pasje i pomysły tytułowego Julka przed karierą wielkiego poety. Publikacja skierowana jest do czytelników w wieku 6-8 lat. 

Mira Jaworczakowa – Oto jest Kasia

Oto jest Kasia to wartościowa publikacja, przedstawiająca losy grzecznej dziewczynki, której zachowanie diametralnie się zmienia, gdy w jej życiu pojawia się młodsza siostrzyczka.

Grzegorz Kasdepke – Detektyw Pozytywka

Detektyw Pozytywka to znana książka Grzegorza Kasdepke, która przedstawia losy pozytywnie nastawionego detektywa rozwiązującego tajemnicze zagadki.

Leszek Kołakowski – Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?

Książeczka Leszka Kołakowskiego powstała w połowie lat 60. i przedstawia losy i problemy tytułowego nosorożca.

Barbara Kosmowska – Dziewczynka z parku

Powieść Barbary Kosmowskiej Dziewczynka z parku przedstawia losy dziewczynki Andzi, której świat załamuje się, gdy umiera jej tata. Autorka w przejmujący sposób mówi o tęsknocie i godzeniu się ze stratą.

Maria Krüger – Karolcia

Powieść Marii Krüger przedstawia losy małej dziewczynki, która wraz ze swoim przyjacielem znajduje magiczny koralik. Karolcia to lektura, która często realizowana jest w drugiej klasie szkoły podstawowej.

Astrid Lindgren – Dzieci z Bullerbyn

Dzieci z Bullerbyn to jeden z klasyków literatury dziecięcej. Czytana od pokoleń książka wciąż bawi kolejne roczniki dzieci.

Hugh Lofting – Doktor Dolittle i jego zwierzęta

Doktor Dolittle i jego zwierzęta to kultowa opowieść o lekarzu, który w niespotykany sposób zaczyna rozumieć mowę… zwierząt. 

Marcin Pałasz – Sposób na Elfa

Sposób na Elfa to książka dla wszystkich, którzy pragną pielęgnować w sobie miłość i szacunek do zwierząt. Publikacja przedstawia losy niezwykłego psiaka Elfa.

Joanna Papuzińska – Asiunia

Asiunia to przejmująca książka dla dzieci, która przedstawia losy 5-letniej Asi, która swoje urodziny obchodzi w przeddzień wybuchu wojny. W tych trudnych czasach dziewczynka spędza dzieciństwo, próbując zrozumieć dziejące się dookoła wydarzenia. 

Zachęcamy także do poznania naszego tekstu: Wojna oczami dzieci, w której przedstawione są najlepsze książki traktujące o wojnie, a skierowane do najmłodsyzch czytelników. Na łamach naszego serwisu ukazała się także recenzja książki Asiunia. 

Danuta Parlak – Kapelusz Pani Wrony

Kapelusz Pani Wrony to pełna ciekawych historii opowieść o zaginionym kapeluszu tytułowej pani Wrony.

Roman Pisarski – O psie, który jeździł koleją

O psie, który jeździł koleją to kolejny klasyk w kanonie lektur szkolnych. Stworzona przez Romana Pisarskiego książka to wartościowy tytuł.

Janina Porazińska – Pamiętnik Czarnego Noska

Książka Janiny Porazińskiej Pamiętnik Czarnego Noska  to pasjonująca opowieść o małym misiu, którego największym marzeniem było zostanie przyjacielem człowieka. 

Maria Terlikowska – Drzewo do samego nieba

Drzewo do samego nieba to historia o chłopcach, których przepełnia energia i… wyobraźnia. Wkrótce chłopcy postanawiają wdrapać się na drzewo sięgającego… samego nieba.

Julian Tuwim – Wiersze dla dzieci

Wiersze Juliana Tuwima to klasyka poezji dla dzieci. Utwory omawiane są w ramach zajęć lekcyjnych. Zachęcamy także do poznania biografii Juliana Tuwima. 

Barbara Tylicka – O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie

O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie to zestaw 34 popularnych legend i baśni, które warto znać. 

Danuta Wawiłow – Najpiękniejsze wiersze

Najpiękniejsze wiersze to zbiór utworów stworzonych przez poetkę Danutę Wawiłow. Wiersze często realizowane są w czasie lekcji. 

Łukasz Wierzbicki – Afryka Kazika

Afryka Kazika to ciekawe opowiadanie stworzone na podstawie reportaży Kazimierza Nowaka, w latach 30. odbył podróż po Afryce na… rowerze. Zachęcamy do poznania recenzji Afryka Kazika, która ukazała się na łamach naszego portalu. 

Łukasz Wierzbicki – Dziadek i niedźwiadek

Dziadek i niedźwiadek to opowieść o kultowym niedźwiadku Wojtku, który wraz z polskimi żołnierzami z Armii Andersa, przebył cały szlak bojowy w Afryce. Recenzję książki Dziadek i niedźwiadek przeczytać można w serwisie Granice.pl.

Lektury szkolne w klasach 4-8

Zgodnie z wymaganiami podstawy programowej z języka polskiego, nauczyciele muszą zrealizować z uczniami wszystkie lektury obowiązkowe (z gwiazdką) oraz część lektur uzupełniających (dodatkowych). 

W podstawie nie zostało dokładnie określone, które lektury należy przeczytać w poszczególnych klasach. Decyzja należy do nauczyciela i programu nauczania, którym się posługuje (często są to programy tworzone przez wydawnictwa odpowiadające za podręczniki). Poniżej przedstawiamy zaproponowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej lektury dla klas 4-8. 

Lektury z gwiazdką w szkole podstawowej: 

Charles Dickens – Opowieść wigilijna

Opowieść wigilijna to jedna z najpopularniejszych historii Charlesa Dickensa. Przedstawia losy Ebenzera Scrooge’a, samotnika i egoisty, którego życie zmienia się pod wpływem wizyty trzech duchów świąt Bożego Narodzenia. Co ciekawe, w ostatnim czasie w formie serialu powstała nowa ekranizacja Opowieści wigilijnej.

Aleksander Fredro – Zemsta

Zemsta to najpopularniejszy utwór Aleksandra Fredry, przedstawiający historię zwaśnionych sąsiadów – Rejenta Milczka i Cześnika Raptusiewicza oraz ich najbliższych, Klary oraz Wacława. Zachęcamy do przeczytania recenzji Zemsty. 

Jan Kochanowski – wybór fraszek, pieśni i trenów

Uczniowie obowiązkowo poznać muszą konkretne treny z całego cyklu, który poświęcony był Urszulce Kochanowskiej. W ramach zajęć poznać muszą tren I, V, VII i VIII oraz wybrane przez nauczyciela pieśni i fraszki.

Aleksander Kamiński – Kamienie na szaniec

Kamienie na szaniec to trudny dziennik z lat wojny i okupacji. Przedstawia losy zwykłych nastolatków, których życie zmienia się pod wpływem wybuchu II wojny światowej.

Ignacy Krasicki – Żona modna

Żona modna to kultowa bajka Krasickiego, która realizowana jest w ramach lekcji języka polskiego.

Adam Mickiewicz – Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka, wybrany utwór z cyklu Sonety krymskie

Utwory takie jak Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika czy Świtezianka uczniowie poznawać będą w ramach lekcji języka polskiego. Utwory często umieszczane są w podręcznikach.

Adam Mickiewicz – Dziady część II 

II część Dziadów Adama Mickiewicza jest prawdopodobniej najbardziej znaną spośród wszystkich części. II część Dziadów przedstawia obrzęd dziadów, uczniowie poznają postać Guślarza oraz poszczególne duchy przywoływane przez lud. Zachęcamy do przeczytania tekstu: 8 faktów, których nie wiedzieliście o Adamie Mickiewiczu. Tego nie powiedzą Wam w szkole.

Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz (całość)

Pan Tadeusz to jedno z najważniejszych dzieł literatury polskiej. Polska epopeja narodowa przybliża czytelnikom sielskie życie mieszkańców Soplicowa oraz perypetie głównego bohatera utworu – Jacka Soplicy. Po lekturze, zachęcamy do przeczytania także streszczenia Pana Tadeusza.

Antoine de Saint-Exupéry – Mały Książę

Mały Książę Antoine de Saint-Exupery to piękna, alegoryczna opowieść o chłopcu, który w czasie swojej podróży poznaje, czym naprawdę jest przyjaźń. Zachęcamy także do przeczytania recenzji Małego Księcia.

Henryk Sienkiewicz – Quo vadis

W Quo Vadis Henryk Sienkiewicz przenosi czytelników do czasów Nerona. W powieści opowiedziana zostaje historia miłości  Winicjusza i Ligii, należących do zupełnie dwóch różnych światów. 

Henryk Sienkiewicz – Latarnik

Latarnik to krótka nowela Sienkiewicza, która opowiada o losach starego mężczyzny, polskiego emigranta, który docierając na wyspę Aspinwall obejmuje posadę latarnika. 

Juliusz Słowacki – Balladyna

Balladyna Juliusza Słowackiego to opowieść o dążeniu do władzy i ocena moralna ludzkich postaw. W centrum opowieści znajduje się tytułowa Balladyna. Balladyna była lekturą Narodowego Czytania w 2020 r. 

Stefan Żeromski – Syzyfowe prace

W Syzyfowych pracach Żeromski przedstawia obraz rosyjskiej szkoły na podstawie własnych doświadczeń z dzieciństwa.  Zachęcamy także do zapoznania się z naszym tekstem: Tajemnica „Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego.

Sławomir Mrożek – Artysta

Artysta to zbiór "krótkich opowiadań stworzonych przez Sławomira Mrożka. 

Melchior Wańkowicz – Ziele na kraterze (fragmenty), Tędy i owędy (wybrany reportaż). 

Uczniowie szkoły podstawowej poznają poszczególne fragmenty utworu Ziele na kraterze (fragmenty odnaleźć będzie można w podręczniku) oraz jeden wybrany reportaż ze zbioru Tędy i owędy. Zupa na gwoździu. 

Wybrane wiersze poetów

Uczniowie powinni obowiązkowo powinni poznać wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.

Lektury uzupełniające w szkole podstawowej: 

Miron Białoszewski – Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)

Uczniowie we fragmentach mogą poznać Pamiętnik z powstania warszawskiego autorstwa Mirona Białoszewskiego, jedno z najważniejszych dokumentów z czasów wojny i okupacji w Polsce.  Polecamy także tekst dostępny na łamach naszego serwisu, który prezentuje sylwetkę Mirona Białoszewskiego: Poezja życia codziennego: Białoszewski z dala od rupieci.

Agatha Christie – wybrana powieść kryminalna

W starszych klasach szkoły podstawowej uczniowie mogą przeczytać także jeden z kryminałów Agathy Christie. Wśród klasyki znajduje się m.in. Morderstwo w Orient Expressie czy I nie było już nikogo. W 2020 r. w kinach pojawić ma się najnowsza ekranizacja kryminału Śmierć na Nilu.

Arkady Fiedler – Dywizjon 303

Dywizjon 303 to historia, która poświęcona została działalności tytułowego dywizjonu 303, eskadry lotnictwa myśliwskiego, która wzięła udział w najważniejszych bitwach powietrznych.

Ernest Hemingway – Stary człowiek i morze

Stary człowiek i morze to jedna z najpopularniejszych historii Ernesta Hemingwaya. Książka opowiada o losach starego rybaka Santiago, któremu po latach, udaje się upolować wielką rybę – marlina. Stary człowiek i morze to alegoryczna opowieść o ludzkim życiu. Warto wiedzieć, że przed laty opublikowano nieznane opowiadanie Ernesta Hemingwaya, uzupełnienie „Starego człowieka i morza"

Barbara Kosmowska – Pozłacana rybka

Pozłacana rybka to piękna opowieść współczesnej autorki, która opowiada o losach Alicji. Jedynaczka balansuje pomiędzy życiem u mamy i taty, którzy się rozwodzą. Niebawem jej życie zmienia się, kiedy na świat przychodzi młodszy braciszek. Książka Pozłacana rybka ukazała się pod patronatem medialnym serwisu Granice.pl. Zachęcamy do przeczytania recenzji tej książki. 

Jan Paweł II – Przekroczyć próg nadziei (fragmenty)

Przekroczyć próg nadziei to wywiad z Janem Pawłem II. Książkę uczniowie mogą poznać we fragmentach. 

Nancy H. Kleinbaum – Stowarzyszenie Umarłych Poetów

Stowarzyszenie Umarłych Poetów to książka, która powstała na podstawie scenariusza filmu o tym samym tytule. Powieść Nancy H. Kleinbaum przedstawia losy nauczyciela angielskiego, który rozpoczyna pracę w prestiżowej Akademii Weltona. Pod wpływem charyzmatycznego nauczyciela, uczniowie wskrzeszają Stowarzyszenie Umarłych Poetów.  Na łamach naszego seriwsu ukazała się recenzja książki Stowarzyszenie Umarłych Poetów.

Henryk Sienkiewicz – Krzyżacy

Krzyżacy to kolejna kultowa lektura z kanonu. Powieść, której tłem są historyczne wydarzenia z 1410 r., opowiada o perypetiach bohaterów takich jak Zbyszko z Bogdańcza, Jagienka ze Zgorzelic czy Jurand ze Spychowa. 

Eric-Emmanuel Schmitt – Oskar i pani Róża

Oskar i pani Róża to wzruszająca historia o 10-letnim chłopcu, który ciężko chory, znajduje się w szpitalu. Chłopiec traci pasje, nie widzi sensu w swojej egzystencji. Pomocą okazuje się być tajemnicza pani Róża, która przybywa uzbrojona w bajki i opowieści. Zachęcamy do poznania recenzji, która ukazała się na łamach naszego serwisu.

Melchior Wańkowicz – Monte Cassino (fragmenty)

Monte Cassino to reportaż Melchiora Wańkowicza, którego fragmenty realizowane mogą być w czasie zajęć z języka polskiego. Publikacja wiernie oddaje realia bityw o Monte Cassino. 

Karolina Lanckorońska – Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty)

Podobnie jak książkę Wańkowicza, uczniowie we fragmentach zapoznać mogą się także z relacjami spisanymi przez Karolinę Lanckorońską w publikacji Wspomnienia wojenne.