Krakowska kołysanka (#3). Ścieżka ku ocaleniu

Joanna Nowak należy do grona autorek, których powieści szczególnie cenię. Saga „Podróż Wołyńska” pozostaje jedną z najbardziej poruszających i pięknych powieści z gatunku literatury wojennej, jakie miałam przyjemność przeczytać. W swojej trylogii „Krakowska kołysanka” po raz kolejny udowadnia, że umie spleść poruszającą opowieść o miłości, odwadze i nadziei w czasach, gdy człowieczeństwo poddawane było najcięższym próbom. Pierwsze dwa tomy – „Nadzieja pośród ruin” oraz „Po drugiej stronie muru” – otworzyły czytelnikowi drzwi do okupowanego Krakowa, gdzie codzienność była utkanym z cierpienia, lęku i chwilowych promieni dobra doświadczeniem zwykłych ludzi. Ostatni tom, „Ścieżka ku ocaleniu”, staje się nie tylko kulminacją dramatów bohaterów, ale także literackim głosem o sile poświęcenia, solidarności i niezłomnej woli przetrwania.

Akcja powieści rozpoczyna się w momencie likwidacji krakowskiego getta. Aaron i Sara giną od niemieckich kul, a Julia wraz z trójką dzieci zostaje wywieziona do ośrodka Lebensborn. Pracując tam jako sprzątaczka, staje się świadkiem tragedii polskich dzieci, które są zabierane przez niemieckie rodziny i pozbawiane własnej tożsamości. Julia wie, że taki sam los grozi jej podopiecznym, dlatego szuka sposobu, by je ocalić. Pojawienie się Olka staje się szansą na ucieczkę i odzyskanie wolności.

Wiktoria po brutalnych przesłuchaniach trafia do obozu w Płaszowie. Tam spotyka swoją mamę oraz Martina, którego początkowo unika. Niespodziewanie to Aigner przenosi Wiktorię z wycieńczającej pracy w kamieniołomach do zakładu krawieckiego. Choć ten gest można uznać za rodzaj ochrony, w obozowej rzeczywistości nic nie jest proste – nad Wiktorią wisi widmo zemsty ze strony kapitana Baumana. Jego powrót staje się źródłem napięcia i zagrożenia. Wraz z jednym z więźniów Aigner organizuje ucieczkę kobiet z Płaszowa, ale dramatyczne wydarzenia udowadniają, że w świecie wojny nic nie przebiega zgodnie z planem.

Trzeci tom „Krakowskiej kołysanki”, „Ścieżka ku ocaleniu”, stanowi najmocniejszy punkt całej opowieści, ukazując dramat, odwagę i poświęcenie w obliczu zagłady. Joanna Nowak mistrzowsko łączy indywidualne historie bohaterów z wielką historią wojny. Dzięki temu losy Julii, Wiktorii, Olka czy Aignera nie są tylko literacką fikcją, ale odzwierciedlają doświadczenia tysięcy ludzi, którzy próbowali przetrwać i ocalić innych.

Na szczególną uwagę zasługuje przesłanie powieści. Autorka już na początku przywołuje słowa: „Kto ratuje jedno życie, jakby cały świat ratował”. W losach bohaterów ta maksyma nabiera wyjątkowego znaczenia. Julia, walcząca o dzieci, Wiktoria, która nie poddaje się obozowej rzeczywistości, oraz Aigner, podejmujący ryzyko, by uratować więźniarki – wszyscy oni udowadniają, że nawet w najbardziej nieludzkich czasach można dokonać aktu prawdziwego człowieczeństwa.

„Ścieżka ku ocaleniu” to przejmująca opowieść, w której fabuła obfituje w emocje, dramatyczne zwroty akcji oraz nieustanne napięcie. To książka, która głęboko porusza i na długo pozostaje w pamięci. Czułam narastające napięcie, współczucie dla bohaterów oraz podziw dla ich odwagi. Joanna Nowak sprawia, że czytelnik przeżywa historię całym sobą – w dramatycznych scenach niemal odczuwałam strach bohaterów, a w momentach nadziei rodziło się we mnie wzruszenie i ulga. Ta emocjonalna intensywność stanowi największą siłę powieści.

Kunszt pisarski autorki niezmiennie mnie zachwyca. Joanna Nowak pozostaje wierna realistycznej, oszczędnej stylistyce, która unika patosu, a jednocześnie nie odbiera scenom dramatyzmu. Opisy obozowej codzienności, przesłuchań czy mechanizmów wynaradawiania dzieci w Lebensbornie mają zarówno dokumentalny, jak i głęboko emocjonalny wymiar. Autorka nie epatuje brutalnością, lecz przedstawia ją w sposób na tyle sugestywny, by czytelnik mógł odczuć grozę sytuacji. Potrafi oddać strach, przerażenie i napięcie towarzyszące ucieczce, a jednocześnie umiejętnie wplata w to drobne chwile czułości i nadziei, które czynią historię jeszcze bardziej przejmującą. Fabuła, prowadzona równolegle z perspektywy kilku postaci, jest niezwykle dynamiczna i angażująca. Dzięki temu książkę czyta się z zapartym tchem, a oderwanie się od lektury staje się prawdziwym wyzwaniem.

„Ścieżka ku ocaleniu” to powieść, która spina klamrą historię opowiedzianą w „Krakowskiej kołysance”. Nie wszystkie wątki kończą się szczęśliwie – i właśnie w tym tkwi autentyczność narracji. Autorka unika łatwego katharsis, pozostawiając czytelnika z refleksją nad ceną życia, które udało się ocalić, oraz nad pamięcią o tych, którym to nie było dane.

Trzeci tom „Krakowskiej kołysanki”, najbardziej dramatyczny i intensywny, staje się opowieścią o sile jednostki wobec zła systemowego, o heroizmie kobiet i mężczyzn, którzy wbrew śmierci wybierali życie – dla innych i dla siebie. To książka, która boli, wzrusza i zmusza do refleksji, ale przede wszystkim daje poczucie, że nadzieja i miłość są wartościami niezniszczalnymi.

Informacje dodatkowe o Krakowska kołysanka (#3). Ścieżka ku ocaleniu:

Wydawnictwo: Replika
Data wydania: 2025-08-12
Kategoria: Obyczajowe
ISBN: 9788368364828
Liczba stron: 304
Dodał/a opinię: Ilona Wolińska

Tagi: Literatura obyczajowo-rodzinna